Réttur


Réttur - 01.01.1993, Blaðsíða 32

Réttur - 01.01.1993, Blaðsíða 32
varpi sem nú var til meðferðar og þjóðin hafði í raun samþykkt með tvennum kosningum á árinu 1942. Verða nú nokk- uð rakin störf milliþinganefndarinnar: Ríkisforseti eða forseti lýðveldisins? 1. fundur í milliþinganefnd í stjórnar- skrármálinu var haldinn 26. maí 1942 í Hlaðbúð í alþingishúsinu — nú þing- flokksherbergi Alþýðubandalagsins. Pá voru í nefndinni þeir sem áður getur (Gísli, Bjarni Benediktsson, Hermann og Jónas og Stefán Jóhann). Starfaði hún þannig skipuð til 3. nóvember um haustið er þeir bættust við Haraldur Guðmunds- son frá Alþýðuflokknum og tveir menn eftir kosningasigra Sósíalistaflokksins á árinu, þeir Einar Olgeirsson og Áki Jakobsson. Pessi nefnd varð síðan sú sem úrslitum réði í málinu áður en það var lagt fyrir alþingi. Par komu fram þau efni sem urðu ágreiningsmál í lýðveldismál- inu. Á 13. fundi hennar, 8. janúar 1943 er bókað: „Nokkuð var rætt um hvort forseti skuli vera þjóðkjörinn eða kosinn af al- þingi.“ Á 19. fundi nefndarinnar 29 mars var þetta bókað: „Rætt var enn á ný um frumvarp undir- nefndarinnar, og þá sérstaklega um þau atriði sem ágreiningur hefir verið um sem eru 1) heiti æðsta manns lýðveldisins og 2) á hvern hátt hann skuli valinn. Fellt var með 5 atkvæðum gegn 3 að heiti æðsta manns lýðveldisins skyldi vera ríkisfor- seti. Samþykkt var með 5 atkv. gegn 3 að heiti hans skuli vera forseti lýðveldisins. Samþykkt var með 6 atkvæðum gegn 2 (Sósíalistaflokksins — innskot mitt SG) 32 að forseti skyldi kosinn af Sameinuðu al- þingi. Nokkrir nefndarmenn og þar á meðal sumir þeirra er atkvæði greiddu með alþingiskjöri forseta, hefðu óbundn- ar hendur um það að fylgja við síðari breytingar á stjórnarskránni þeirri breyt- ingu að forseti yrði kjörinn af þjóðinni, annað hvort beinni eða óbeinni kosningu (kjörmönnum).“ Reglulegt alþingi kom saman 15. apríl. Pað stóð aðeins í fáeina daga. Þar var þó lagt fram frumvarp stjórnarskrárnefndar- innar eins og það stóð þá. Ekki var ætlun stjórnarinnar að leita eftir afgreiðslu á frumvarpinu og undi Sósíalistaflokkurinn því illa og sendi hann öllum hinum flokk- unum svofellt bréf: „Vér leyfum oss hér með að leggja til við yður, að flokkar vorir hafi samstarf um, að lýðveldisstjórnarskrá sú, sem nú er að fullu undirbúin af milliþinganefnd í stjórnarskrármálinu, nái samþykki þjóð- arinnar í sumar, og verði samstarfið með eftirfarandi hætti: 1. Fulltrúar flokkanna flytji. sameiginlega stjórnarskrárfrumvarpið nú þegar á þessu þingi, áður en því verður frestað — svo framarlega sem ríkisstjórnin ekki tilkynnir flokkunum, að hún muni nú þegar leggja það fyrir þingið. 2. Flokkarnir hafi samtök um að hraða málinu gegnum þingið, svo að það sé afgreitt fyrir þingfrestun. 3. Flokkarnir ákveði, að þjóðaratkvæða- greiðsla um samþykkt frumvarpsins skuli fara fram í sumar eða í síðasta lagi í september í haust. 4. Flokkarnir skipi nefnd manna til þess að stjórna sameiginlegum áróðri fyrir samþykkt stjórnarskrárinnar og þátt- töku í kosningunum. Vér höfum skrifað öðrum flokkum þingsins sams konar tilboð. Vér væntum I
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88

x

Réttur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Réttur
https://timarit.is/publication/319

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.