Réttur - 01.01.1993, Side 15

vHann stóð í brimróti samtíðarinnar“
sagði Sverrir Kristjánsson sagnfræðingur
eitt sinn um Einar. Það brimrót var oft
æði mikið því um langt skeið stóð meiri
styr um hann en aðra menn.“
(Haukur Helgason).
„Einar var óvenjulega ljúfur í viðkynn-
•ngu. Ég naut vináttu hans við föður
niinn. Hann spjallaði oft við mig í þing-
'nu, og sagði mér sögur frá liðnum tíma.
^að leyndi sér aldrei, hversu stoltur hann
var af Nýsköpunarstjórninni og hlut sín-
um í myndun þeirrar stjórnar. Hann
dreymdi um, að slík samvinna gæti tekizt
að nýju ...
Einar Olgeirsson var mikill sögumað-
Ur- Hann bar mikla virðingu fyrir því,
sem hann kallaði þróun sögunnar. Hans
verður minnst í sögunni sem eins merki-
'egasta stjórnmálaforingja íslendinga á
þessari öld.
(Haraldur Blöndal).
„Ég var ekki hár í loftinu þegar ég tók
eftir því að Morgunblaðinu var sérlega
uPpsigað við mann sem hét Einar Ol-
geirsson. í því efni var fjöldi fólks sem ég
Þekkti algerlega ósammála blaðinu. Það
hafði þvert á móti dálæti á manninum og
t>eið einatt með eftirvæntingu eftir að
heyra í honum í eldhúsdagsumræðum í
utvarpinu. Á þessu skeiði ævinnar er
heimurinn ekki flókinn, skilgreiningar
einfaldar; ef Morgunblaðið var á móti
Þeim manni sem allt það góða fólk sem ég
Þekkti var með, þá hlaut eitthvað að vera
athugavert við Morgunblaðið“...
„Hann hafði undravert lag á því að
8era umræður um pólitík að hreinni
skemmtun og engan mann hef ég hitt sem
gat í samræðum ofið saman sögu, bók-
menntir, alþjóðahyggju og nútíma-
stjórnmál af jafn mikilli list og hann“.
(Helgi Guðmundsson).
„„Eigi að víkja“ var kjörorð Jóns Sig-
urðssonar og um Marx sagði Engels:
„Baráttan var eðli hans og eftirlæti.“
Hvort tveggja á einkar vel við um Einar.
Ég minnist þess til dæmis að þegar við
komum út af myndinni um Pella sigurveg-
ara varð honum að orði að mikið hefði
þetta verið góð mynd og kúgunni vel lýst,
„en sennilega þora þeir ekki að kvik-
mynda seinni hluta sögunnar, um upp-
reisnina gegn kúguninni".
(Hermann Þórisson).
„Pað var ekki fyrr en ég hafði kynnt
mér sögu verkalýðs- og stjórnmálabaráttu
á Norðurlandi á þessum árum að ég skildi
hvers vegna enn, fullri hálfri öld síðar,
lék ljómi um nafn Einars Olgeirssonar og
ár hans fyrir norðan, þegar ég kom þar á
sviðið ...
í huga mér stendur hann fyrst og fremst
sem eldhuginn og hugsjónamaðurinn sem
barðist samkvæmt sannfæringu sinni og
vegna hennar en sóttist ekki eftir vegtyll-
um persónulega.
Ýmislegt af því sem Einar Olgeirsson
stóð fyrir sem stjórnmálamaður sjá menn
nú í nýju ljósi. Birtan fellur á atburði
sögunnar úr annarri átt en lýsti samtíma-
mönnunum. En jafn skylt og það er að
hlýða á dóm reynslunnar um tímabil og
atburði er hitt nauðsynlegt til skilnings á
hinu sama, að minnast þeirra aðstæðna
sem atburðina skópu.“
(Steingrímur J. Sigfússon).
15