Morgunblaðið - 02.04.2006, Blaðsíða 16

16 SUNNUDAGUR 2. APRÍL 2006 MORGUNBLAÐIÐ
Yfir blaðamanni gnæfir hávaxinn ogmikilúðlegur maður. Hann réttirfram pínulítil rauð laxahrogn í skál– kavíar að norðan. Og skálinhverfur í greipum mannsins. Svo
dregur hann fram gítar og plokkar strengina
nærfærnislega eins og laxahrogn, lygnir aftur
augunum og syngur hugljúft lag á framandi
tungumáli.
Maðurinn heitir Mait Trink og er fæddur í
Tartu, 100 þúsund manna borg í Eistlandi, 5.
maí árið 1971. Hann ólst því upp í einu af ráð-
stjórnarríkjum Sovétríkjanna.
„Ég veit allt um kerfið sem Sovétríkin
byggðu upp; ég ólst upp við það og hataði það.
Ég veit vel hvernig er að búa undir ægishjálmi
annars ríkis og þurfa að sætta sig við allar þær
fáránlegu stjórnvaldsákvarðanir sem teknar
eru.“
– Rakstu þig einhvern tíma á veggi vegna
þess þjóðskipulags sem þú bjóst við?
„Nei, ekki beint,“ svarar Mait. „En ég man
að það var ekki hægt að ferðast, nema bara til
Sovétríkjanna. Móðir mín sagði mér frá því að
þegar ég fylgdist með Ólympíuleikunum tíu
ára gamall, þá hafi ég sagt henni að ég vildi
óska að ég gæti ferðast þangað, en að ég væri
jafnframt alveg viss um að sú ósk myndi aldrei
rætast.“
– Það hefur ekki fengist kavíar úr laxa-
hrognum í búðum á þeim tíma?
„Nei, úrvalið var lítið. Það voru jafnan tveir
kostir í boði. Hvort vildi maður kjöt eða ekki
kjöt. Það var ekki hægt að velja á milli nauts,
svíns eða lambs. Ef maður fékk sér bjór, þá var
aðeins ein bjórtegund í boði. Það var enginn
Thule á krana. En allt var ódýrt. Ég man vel að
ekki var hægt að kaupa bíl í Eistlandi án þess
að fá leyfi til þess. Það gat verið að eitt leyfi
væri veitt til háskólans og þá kepptust allir um
að fá það.“
Mait ferðaðist í fyrsta skipti út fyrir land-
steinana árið 1989, en þá fór hann til Austur-
Þýskalands yfir sumartímann. „Þá voru frels-
isvindar farnir að blása í Eistlandi. En í Aust-
ur-Þýskalandi var enn gamla alræðis-
skipulagið við lýði og tekið hart á öllu
hugmyndum um annað. Ég fór þangað með
eistneskum unglingakór og við vorum að
syngja lög frá stríðsárunum, m.a. „Wenn die
Soldaten“, gamalt þýskt herlag sem sungið
hafði verið af Marlene Dietrich. En það þótti
Þjóðverjum ekki í lagi. Það var horft á okkur
eins og við værum landráðamenn.“
Mait fékk fyrst augastað á Íslandi þegar vin-
ur hans Jaan Alavera, sem einnig er frá Eist-
landi, fluttist til landsins. „Við höfðum spilað
saman í hljómsveit og hann bauð okkur gömlu
vinunum að heimsækja sig. Mér fannst þetta
mjög áhugavert og hann bauðst til að útvega
mér vinnu. Ég byrjaði á því að kenna tónlist í
Valsárskóla á Svalbarðseyri og settist þar að.
Ég kenndi krökkum að spila á gítar, píanó og
blokkflautu og einnig söng. Eftir ár var ég far-
inn að kenna á Dalvík og Ólafsfirði. Þannig að
ég ók 70 kílómetra í vinnuna á morgnana og 70
kílómetra aftur heim. Mér fannst gott að nýta
þennan tíma í að hugsa og var ánægður með að
fá tækifæri til þess. En þetta gat verið hund-
leiðinlegt, ekki síst í stórhríð.“
19. september haustið 2004 var Mait með
fjölskyldu sinni í matarboði hjá vinafólki. Þá
kemur nágranni með lax sem hann vill láta
reykja, en gestgjafarnir eru með reykhús í Að-
aldal. „Hann spurði um laxahrogn og ætlaði að
sjóða þau. Okkur fannst það ókræsilegt og
ákváðum að búa til úr þeim kavíar. Ég fann
uppskrift á Netinu, en hún reyndist nánast
óæt, alltof sölt,“ segir Mait og grettir sig. „En
þannig kviknaði hugmyndin að því að útvega
hrogn og búa til kavíar – góðan!“
Og Mait er með dagsetningarnar á hreinu.
20. október 2004 var fyrirtækið Ice and Fire
stofnað. Það hóf framleiðslu á kavíar úr lax-
ahrognum og í næstu viku kemur á markað ný
vörutegund frá fyrirtækinu, laxapaté.
– Hvernig gengur reksturinn?
„Það hefur gengið ágætlega með hrognin.
Þetta var erfitt í byrjun, einkum fyrir norðan.
Það var engin hefð fyrir kavíar og Norðlend-
ingum leist ekkert á söltuð og hrá hrogn. En
nú get ég sagt að við erum búin að koma fólki
upp á lagið með að borða kavíar.“
– Hvernig finnst þér að vera kaupsýslumað-
ur?
„Ég hef aldrei fengist við viðskipti áður. Svo
þetta er nýtt fyrir mér og dálítið spennandi.“
– Og þú ert sjálflærður – eins og á gítarinn?
„Já, ég er meira að segja farinn að fá laun
frá fyrirtækinu, þannig að ég er hættur að
kenna. Ég spila bara fyrir sjálfan mig nú orð-
ið.“
– Hvað spilarðu?
„Rússnesk lög eru skemmtilegust. Ég spila
gjarnan lög sem segja sögu, t.d. eftir Vys-
botsky, Malinin og Rosanbaum.“
Mait er fleira til lista lagt. Hann er lærður
óperusöngvari, auðvitað bassabarítón. Annað
hefði verið í ósamræmi við karakterinn. „Ég
veit ekki af hverju ég fór að syngja,“ segir
hann. „Ég lærði líf- og náttúrufræði í tvö ár, en
efnafræðin átti ekki við mig. Ég var að velta
fyrir mér sögu, guðfræði eða tónlist. Þá kom
skólasystir mín til mín og sagði mér að hætta
þessu bulli. Það væri aðeins eitt sem ég gæti
lært og það væri óperusöngur. Ég hafði sungið
áður ásamt því að spila á gítar, en hafði aldrei
spreytt mig á slíkri tónlist. En kennarinn var
ánægður með mig og hvatti mig áfram. Ég
vann síðan í átta ár hjá stóru leikhúsi, Vane-
muine, því elsta í Eistlandi, fór með hlutverk í
dramatískum leikritum og söng í mörgum
frægum óperum, þó að hlutverkin þar væru
ekki mjög stór.“
Mait hefur vakið athygli á sýningunni Matur
2006 í Fífunni fyrir að spila á gítar og syngja á
bás Norðlendinga. „Ég hef spilað síðan ég var
15 ára. Afi átti stórt hús og leigði út hluta af því
til háskólanema. Þeir voru oft að spila á gítar
og mér fannst það æðislegt, þannig að ég byrj-
aði að þreifa mig áfram og læra hljóma. Ég er
sjálflærður og ekkert sérstaklega góður, en
get bjargað mér með því að syngja með. Allir
eistnesku vinir mínir á Íslandi spila betur. En
ég er ekki feiminn. Ég spila bara eins vel og ég
get.“
– Búa margir Eistlendingar hér?
„Já,“ segir hann og telur á fingrum sér. „1, 2,
3, 4, 5.“ Og heldur áfram: „6, 7 … ætli það búi
ekki tíu fjölskyldur á Norðurlandi.“
Mait er giftur Kûlliki, sem einnig er frá
Eistlandi og lærður óperusöngvari, og eiga
þau þrjú börn. „Við eigum tvær dætur sem eru
13 og 9 ára, Anitu og Brigitu. Strákurinn heitir
Manfred Leonhard og er átta mánaða.“
– Þið hljótið að syngja mikið saman?
„Já, en bara í ranni fjölskyldunnar. Ég spila
stundum með dætrum mínum. Þeim finnst
skemmtilegast að syngja Meistara Jakob í
keðjusöng.“
– Þær hljóta að hafa fengið góðar raddir í
vöggugjöf?
„Já,“ svarar Mait drjúgur.
– Hvernig eru Íslendingar við Eistlendinga?
„Íslendingar eru mjög gott fólk, alltaf til-
búnir að hjálpa. Í byrjun er erfitt að brjótast í
gegnum þá veggi sem fólk hefur byggt í kring-
um sig, en ef maður kemst í gegn, þá er það vel
þess virði. En vissulega er þetta smáþjóð og í
sveitinni, þar sem ekkert er við að vera og að
mestu tíðindalaust, þá verður fólk stundum
alltof forvitið. Það getur verið pirrandi.“
– Eru Íslendingar líkir Eistlendingum?
„Nú munu örugglega allir hinir Eistlending-
arnir drepa mig,“ segir hann hlæjandi. „En
stundum finnst mér Íslendingarnir betra fólk.“
– Þú ert með mikið skegg og tagl – ertu svo-
lítill hippi?
„Ég er bara latur og nenni ekki að klippa
mig,“ segir hann brosandi. „Nei, mér finnst
gaman að vera með sítt hár og skegg.“
– Þetta er svipmikið.
„Þetta er bara minn stíll. Ég hef samt velt
því fyrir mér að koma mínum nánustu á óvart
og raka af mér allt hárið, en halda skegginu.
Það kemur að því!“
En ég er ekki feiminn
VIÐMANNINNMÆLT
Pétur Blöndal ræðir við
Mait Trink
Morgunblaðið/ÞÖK
MAIT TRINK
„Það voru jafnan tveir kostir í boði. Hvort vildi maður kjöt eða ekki kjöt.“
’ Yfirlýsingin frá því fyrr íþessum mánuði, um að Banda-
ríkin ætli að hætta því verklagi
að hafa varanlegan herafla á Ís-
landi, breytir ekki þessari sam-
vinnu og sameiginlega mark-
miði. ‘Nicholas Burns , aðstoðarutanrík-
isráðherra Bandaríkjanna, boðaði öflugra
varnarsamstarf við Íslendinga í grein,
sem birtist í Morgunblaðinu á föstudag,
sama dag og fundur sendinefndar banda-
rískra stjórnvalda og íslenskra embættis-
manna um framtíðarvarnir Íslands var
haldinn.
’ Að gefnum óbreyttum stýri-vöxtum og gengi virðast nú
hverfandi líkur á því að verð-
bólgumarkmiði Seðlabankans
verði náð innan tveggja ára.‘Davíð Oddsson seðlabankastjóri greindi
frá því á fimmtudag að bankastjórn Seðla-
bankans hefði ákveðið að hækka stýrivexti
um 0,75 prósentustig. Viðskiptabankarnir
þrír sigldu í kjölfarið og hækkuðu vexti.
’ Ég er bjartsýnn á að okkurtakist að leysa þetta; það þýðir
ekkert annað en að vera bjart-
sýnn en auðvitað er þetta engin
óskastaða fyrir okkur.‘Geir H. Haarde utanríkisráðherra eftir
fund Íslendinga og Bandaríkjamanna um
framtíð varnarmála landsins á föstudag.
’ Hættið að koma fram viðmúslimaheiminn eins og við
séum bjánar, í nafni tjáning-
arfrelsisins.‘Amr Moussa , framkvæmdastjóri Araba-
bandalagsins, sakaði dönsk stjórnvöld um
að hafa í kjölfar skopmyndamálsins komið
fram við múslíma líkt og þeir væru bjánar.
’ Við viljum fá sömu laun fyrirsömu vinnu svo einfalt er það.‘Rannveig Gunnlaugsdóttir, starfsmaður
á hjúkrunardeild á Hrafnistu í Reykjavík,
er ófaglært starfsfólk hjúkrunarheimila
fór í sólarhringslangt setuverkfall til að
krefjast kjaraleiðréttingar.
’ Reykurinn var biksvartur ogsólin var eins og eldrauður
hnöttur. Það var dimmt í dag og
ég hef aldrei séð annað eins.‘Unnsteinn Jóhannsson , bóndi í Lax-
árholti, um gríðarlega sinubruna á Mýrum
í Borgarfirði í liðinni viku.
’ Ég var dolfallinn er ég heyrðilokaútgáfuna.‘
Árni Matthíasson tónlistargagnrýnandi
sagði að komið hefði á óvart hversu vel
upptökur af fjórtán lögum Stuðmanna frá
1971 hljómuðu. Talið var að upptökurnar
væru glataðar, en þær fundust og hefðu
komið út á plötu í þessari viku ef ekki
hefði verið um að ræða aprílgabb.
’ Hnakkarnir sjá bara svolítiðum sig sjálfir eins og geirfugl-
arnir, þeir voru líka of heimskir
til að lifa.‘Dóri DNA eða Halldór Halldórsson, einn
umsjónarmanna nýs sjónvarpsþáttar, sem
nefnist Tívolí.
’ „Ég ætlaði í hugsunarleysi aðfaðma hana – að hætti Banda-
ríkjamanna – en þú snertir ekki
konungsfjölskylduna. Þegar ég
sá að verðirnir stukku til hætti
ég við en svo faðmaði hún mig í
staðinn, enda í lagi fyrir hana.‘Hestahvíslarinn Monty Roberts um kynni
sín af bresku drottningarmóðurinni, sem
var mjög svo ánægð með tamingu hans á
mertrippi sínu.
Ummæli vikunnar
Morgunblaðið/RAX