Morgunblaðið - 27.05.2006, Page 81

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 27. MAÍ 2006 81
MENNING
Ég hef mikið hamast gegn U2í ræðu og riti undanfarinár, enda get ég með engu
móti afborið hvernig komið er fyr-
ir sveitinni í dag. Þetta var á sínum
tíma uppáhalds hljómsveitin mín,
„I still haven’t found what I’m lo-
oking for“ er ástæða þess að ég
varð að tónlistarfíkli og þetta er
því mikið tilfinninga- og hitamál.
Mér líður illa þegar ég horfi upp á
þetta brölt sveitarinnar í dag –
Bono að syngja „One“ (væmið og
ofmetið lag fyrir það fyrsta) með
Mary J. Blige. Kommonn! Eru
þetta virkilega sömu mennirnir og
gerðu „Unforgettable Fire“?
Að mínu viti misstu U2 það end-
anlega með Joshua Tree, segja má
að fall þeirra hafi verið falið í
þeirri draumaplötu, líkt og þeir
hafi einfaldlega spólað yfir sig í
kjölfarið. Stælarnir og kaldhæðnin
hefur aldrei farið Bono og fé-
lögum, sem öfluðu vinsælda þvert á
móti með því að vera einlægir og
sannir, svo sannir reyndar að það
gat verið pínlegt að horfa upp á þá,
sérstaklega Bono – engu að síður
var hann einhvern veginn ómót-
stæðilegur og allir hrifust með.
Ég kann ekki alveg ástæðurnar
fyrir þessu, en að undanförnu hef
ég verið að leita aftur í þá tíma er
U2 voru sannleiksleitandi bar-
áttumenn og hef stoppað ítrekað
við tvær plötur, October (1981) og
War (1983). Sérstaklega hefur eitt
lag endurfæðst í huga mínum, lag-
ið „New Years Day“ af þeirri síð-
astnefndu. Ég er farinn að þrá eitt-
hvað „satt“, hversu hallærislega
sem það hljómar. „New Years
Day“ er mögnuð æfing í bláeygð-
um, ástríðufullum sannleiksóðum
og í því kristallast styrkur U2 sem
hljómsveitar – en þessum styrk
hefur verið varpað fyrir róða í dag,
fórnað fyrir síaukna áherslu á eitt-
hvað rugl sem á ekkert skylt við
tónlist.
Ég var aldrei neitt sérstaklegahrifinn af þessu lagi áður
fyrr. Þótti það fullþungalamalegt
og mér fannst það vanta einhvern
brodd. Var til muna hrifnari af
„Two Hearts Beat As One“ og
„Sunday Bloody Sunday“. Í dag
finnst mér „Two Hearts …“
kannski ögn of poppað og
„Sunday …“ kannski ögn of alvar-
legt. „New Years Day“ sameinar
hins vegar það besta úr þessum
tveimur söngvum.
Nú ber að athuga að á War náðu
U2 loks að temja skrímslið sem
þeir höfðu skapað – á plötunni má
heyra sveit sem er blússandi sjálfs-
örugg og er einfaldlega að toppa á
alla vegu. Sérstaklega má heyra
þetta í söng Bono og það er athygl-
isvert að bera „New Years Day“
saman við annað lag sem hagar sér
ekki ósvipað, opnunarlag October,
„Gloria“. Stórkostlegt lag sem ríf-
ur hlustandann með en þegar eyr-
un eru virkilega lögð við má heyra
að Bono er ennþá pínku óöruggur,
eins og hann þori ekki að sleppa
sér að fullu. Það er því nettur stirð-
leiki í gangi og sveitin er auk þess
enn að leita að sínum hljóm, hressi-
legt síðpönkið sem einkennir plöt-
una er á tímum hikandi.
Þegar hlustað er á „New Years
Day“ með tilliti til þessa, sem var
N.B. fyrsta lag U2 til að slá í gegn,
er munurinn greinilegur. Bono
lætur vaða af fullum krafti og
áhrifin eru mögnuð. Lagið var
samið undir áhrifum frá rétt-
indabaráttunni í Póllandi, og því
útgöngubanni sem þar var við lýði.
Þegar hlýtt er á textann finnst
manni að þetta lag hefði átt að
vera spilað aftur og aftur er múr-
inn í Berlín féll, og ég er viss um að
hann hefði fallið fyrr ef fólk hefði
hlustað nógu oft á lagið. Ástríða
Bono er svo mikil að manni langar
til að … fara að gráta næstum því.
Og brjóta niður múra ef því er að
skipta.
Lagið er í millihröðum takti og
Bono opnar það með fölskvalausu
herópi, „Yeeeeeaaahh!!!“ Bono var
nú í meiri og meiri mæli farinn að
andvarpa, stynja og öskra, líkt og
hann væri andsetinn af augnablik-
inu (sem hann var greinilega) en
nær á einhvern furðulegan hátt að
halda sig innan línunnar. Þetta
verður aldrei tilgerðarlegt. Lagið
er svo drifið áfram af minimal-
ískum bassaleik Adam Clayton og
einfaldri, en áhrifaríkri píanólínu
sem er nokk melankólísk og undir-
strikar þar með boðskap lagsins.
Þegar lagið nær 1 mínútu og nítján
sekúndum er komið að fyrsta há-
punktinum. Lagið skiptir skyndi-
lega um gír, upplífgandi viðlagið
er smekklega raddað af The Edge
og Bono syngur bjartsýnn en þjáð-
ur: „I … will be with you again …“
Trikkið við þetta lag er að Bono
MEINAR svo rosalega mikið sem
hann er að segja, það mikið að
maður þorir ekki að efast eitt sek-
úndubrot. Aftur í versið, og Edge
sýnir snilldartakta sína á gít-
arnum. Uppbygging hefst á nýjan
leik þar til allt springur á annarri
mínútu og áttundu sekúndu. Bono
hafði sungið „The Newspaper says
… says …“ rétt áður en hann varp-
ar sér í „SAY it’s true, it’s true!/
We can break through/Though
torn in two/We can be ONE!“ Hann
dregur síðasta orðið á langinn með
áhrifamiklum hætti og svo er keyrt
í viðlagið aftur. Hljómurinn í rödd
Bono, rétt þegar hann er búinn að
sleppa „ONE!“ er ótrúlegur. Það
kemur stutt andvarp, eins og mað-
urinn sé að sligast af tilfinningum.
Ég held að þessi stutti kafli hljóti
að vera fullkomnustu tíu sekúndur
í sögu sveitarinnar. Það er varla
hægt (er ekki hægt) að lýsa þessu
með orðum. Hrein og dásamleg
snilld. Maður er eiginlega búinn á
því sjálfur tilfinningalega þegar á
4:10 kemur enn einn kafli til að
leggja mann, í formi „Maybe the
time is right/ Oh ohh ... Maybe to-
night...“ (kafli sem hefur verið
klipptur út úr útvarpsútgáfu lags-
ins).
Bono var ekki nema 22 ára þeg-
ar þetta lag var tekið upp. Edge og
Larry 21 árs. Hvernig er þetta
hægt?
  
Eftir War tóku U2 svo eitt hug-rakkasta skref sem nokkur
sveit hefur tekið á ferlinum, um-
breyttu sér nær algerlega á meist-
araverki sínu Unforgettable Fire,
tónlistin abstrakt og textarnir líka
og fólki hreinlega brá þegar það
heyrði plötuna fyrst. En það er
önnur saga …
Bono gengur nú um með þá
flugu í höfðinu að hann geti bjarg-
að heiminum. Það er eitthvað mik-
ið að þessu öllu saman. Einhvern
veginn finnst mér það meira virði
að gefa sig af fullum heilindum í
eitt popplag, frekar en að vera
þeytast um allar jarðir, predikandi
yfir fólki og þykjast vera með
lausnir á öllum heimsins vanda-
málum. Þú þarft ekki að flækjast
um Afríku og skrýðast senegölsk-
um þjóðbúningum til að vera
„sannur“, oft eru það litlu hlutirnir
sem skipta mestu. Bono kvað í lag-
inu „Rejoice“ af October: „I can’t
change the world/But I can
change the world in me.“ Ég held
að það sé spurning um að hann fari
að leita sjálfur í gömlu plöturnar
sínar, líkt og ég hef verið að gera.
Fullkomnustu tíu sekúndurnar
’Nú ber að athuga að áWar náðu U2 loks að
temja skrímslið sem þeir
höfðu skapað – á plötunni
má heyra sveit sem er
blússandi sjálfsörugg og
er einfaldlega að toppa á
alla vegu.‘
arnart@mbl.is
AF LISTUM
Arnar Eggert Thoroddsen
„Hér má sjá sjötommu með „New
Years Day“ og hinu lítt þekkta B-
hliðarlagi. Þessi útgáfa er pressuð
á Spáni.“
LISTAKONAN Þórunn Hjart-
ardóttir opnar sýningu í Galleríi
Suðsuðvestur í Reykjanesbæ klukk-
an 17 í dag undir yfirskriftinni
„Hvernig er Suðsuðvestur?“
„Ég er að gera nokkuð sem ég hef
ekki gert áður,“ segir Þórunn en
ólíkt því sem hún er vön hefur hún
eingöngu unnið beint inn í rýmið fyr-
ir þessa sýningu. Hingað til hefur
hún mestmegnis unnið með geó-
metrísk afstraktmálverk og sam-
kvæmt tilkynningu gengur Þórunn
að þessu sinni einu skrefi lengra
með geómetríuna og undirstrikar
hlutföll rýmisins á einfaldan hátt.
Bókbandslímbönd eru meg-
inefniviður sýningarinnar sem hún
notar á sérstaka vegu í tengslum við
rými gallerísins en eins og yfirskrift-
in gefur til kynna er galleríið sjálft
viðfangsefni sýningarinnar.
„Þetta er alveg í beinum tengslum
við það ég hef verið að gera hingað
til í myndlist nema núna er ég búin
að yfirfæra það yfir á annað efni.
Mér finnst þetta mjög spennandi en
í þessu felst viss áskorun því hingað
til hef ég alltaf vitað nákvæmlega
hvað ég væri að fara að sýna og verið
með tilbúin verk. Núna ákvað ég að
gera það ekki og sjá hvað gerðist,“
segir Þórunn og hvetur fólk til að
kjósa snemma og nota seinnipartinn
til að bregða sér í bíltúr til Keflavík-
ur.
Þórunn var meðskipuleggjandi og
þátttakandi í sýningunni Eyjarnar í
Norður-Atlantshafi í Ráðhúsinu í
Kaupmannahöfn í mars sl. og verður
hún gestalistamaður í Róm-
arbústaðnum í nóvember. Sýningin í
Galleríi Suðsuðvestur stendur fram
til 18. júní.
Myndlist | Þórunn Hjartardóttir opnar
sýningu í Galleríi Suðsuðvestur
Rýmið í Suðsuðvestri
Þórunn Hjartardóttir opnar sýninguna „Hvernig er Suðsuðvestur“ í dag.
16.00 Föðurlandið / Le Pays.
Frönsk ópera í porti Hafn-
arhússins. Seinni flutningur.
16.00 I Fagiolini Monteverdi:
Brennandi hjarta. Tónleikar í
Kirkju- og menningarmiðstöð-
inni, Eskifirði.
17.00 Danshátíð á Listahátíð –
Trans Danse Europe.
OBSTRUCSONG frá Ganhöj
Dans í Danmörku í Borg-
arleikhúsinu.
20.00 Sköpunin eftir Haydn.
Tónleikar í Kirkju- og menn-
ingarmiðstöðinni, Eskifirði.
20.00 Danshátíð á Listahátíð –
Trans Danse Europe. Hélium
frá danshópunm Moussoux-
Bonté frá Belgíu í Borgarleik-
húsinu.
23.30 Miðnæturmúsík í Iðnó.
Tríó Björns Thoroddsen og
Andrea Gylfadóttir.
Allar nánari upplýsingar um við-
burði Listahátíðar má finna á
www.listahatid.is.
Laugardagur
27. maí
BÓKAFORLAGIÐ Bjartur hefur gefið út
í kilju spennusöguna Næturvaktina
eftir Kirino Natsuo í ís-
lenskri þýðingu Jóns
Halls Stefánssonar.
Ung kona, sem bú-
sett er í úthverfi Tókýó,
slysast til þess að
drepa eiginmann sinn í
bræðikasti. Til að
losna við líkið leitar
hún aðstoðar hjá þremur konum sem
starfa með henni á næturvöktum í
skyndiréttaverksmiðju. Framundan er
ófyrirsjáanleg atburðarás þar sem
konurnar leita allra leiða til að koma
sér hjá refsingu.
Verð kr. 1.890.
Nýjar bækur