Morgunblaðið - 23.07.2006, Síða 19

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 23. JÚLÍ 2006 19
STÓRVIRKI!
SAGA BISKUPS-
STÓLANNA
Fátt er jafngróið íslenskri sögu og
biskupsstólarnir báðir. Saga þeirra
er þjóðarsaga Íslendinga í nærfellt
þúsund ár. Þeir voru höfuðstaðir
trúarlífs landsmanna framan af
öldum en einnig menningar og
mennta og voru umsvifamiklir at-
vinnurekendur til sjávar og sveita.
Má segja að landinu hafi verið
stjórnað þaðan um margra alda
skeið og þar komu við sögu svip-
miklir biskupar og aðrir kirkjuhöfð-
ingjar.
SAGA BISKUPSSTÓLANNA - bók
sem allir Íslendingar verða að
lesa!
Heimsferðir bjóða frábært sértilboð á glæsilegri íbúðagistingu í Króatíu
í ágúst. Njóttu lífsins á þessum vinsæla sumarleyfisstað við frábæran
aðbúnað. Að sjálfsögðu nýtur
þú traustrar þjónustu farar-
stjóra Heimsferða allan tímann.
Skógarhlíð 18 • sími 595 1000 • www.heimsferdir.is
Sértilboð til
Króatíu
16. og 23. ágúst
frá kr. 54.990 m.v. 2
Sértilboð – Laguna Bellevue ****
Glæsileg gisting
Verð kr. 54.990 m.v. 2
Netverð á mann, m.v. 2 í stúdíóíbúð á Laguna
Bellevue **** í viku. Sértilboð 23. ágúst.
16. ágúst er kr. 5.000 dýrara á mann.
Munið Mastercard
ferðaávísunina
Hinn eini sanni Primus í ferðalagið!
H
im
in
n
o
g
h
a
f/
S
ÍA
Fiskislóð 1 • Sími 580 8500 • www.ellingsen.is
Tryggvabraut 1 • Akureyri • Sími 460 3636
Póstsendum um land allt
Primus-ferðagasgrill
Þyngd 2,5 kg
Orka 3000 W
Ending 10 klst. m.v. 2 kg kút
Primus-hella 2089
m/kveikju
Þyngd 726 g
Primus-lugt 2152
án kveikju
Þyngd 390 kg
Ending 20 klst.m.v 2 kg kút
Primus-lugt 2179
m/kveikju
Þyngd 740 g
Ending 40 klst. m.v. 2 kg kút
Ljósið í myrkrinu, ylurinn í kuldanum
og galdurinn við veisluna í útilegunni.
4.400 kr. 3.900 kr. 4.900 kr. 4.700 kr.
Vörunr. 06964 Vörunr. 07057 Vörunr. 29776Vörunr. 06962
Landslagið í Palestínu ergrýtt. Alls staðar klettarog grjót. Þið hafið áreið-anlega séð fréttamyndiraf ungum mönnum í inti-
fada að kasta grjóti, ha? Það er
vegna þess að við eigum svo mikið
af því.
Þetta segir Palestínumaðurinn
Walid þar sem við sitjum við
glugga á franskri hraðlest. Flatar
sveitir Frakklands þjóta hjá, akrar
og engi. Ekkert grjót. Hvernig
mótmælið þið eiginlega? spyr hann
og Frakkinn í hópnum svarar að
bragði: Nú, við brennum bíla. Þá
er hlegið, þetta er um vetur, upp-
þotin í úthverfum Parísar nýskeð
og öllum þykir brandarinn fínn.
En þið, á Íslandi, hvernig mótmæl-
ið þið?
Ég hika, hugsa mig um: Við
segjum það bara, svara ég og fæ
lítil viðbrögð, er að hugsa um Jón
Sigurðsson og hina sem sögðu Vér
mótmælum allir, og finnst það allt
í einu hallærisleg aðferð. Ekkert
symbólísk. Alltof natúralísk. En í
Afganistan? spyr ég á móti og allir
líta yfir í næsta gang. Þar situr við
gluggann kollegi okkar Nazir frá
Kabúl. Hann er í fyrsta sinn í út-
löndum, í fyrsta sinn í lest, og hef-
ur hægt um sig. Þeir mótmæla
ekkert þar, hvíslar kona í hópnum.
Það hefur verið stríð í landinu í 30
ár, svo komust Talíbanarnir til
valda og svo réðust Bandaríkja-
menn inn. Þeir hvorki kunna að
mótmæla, né geta. Aumingja fólk-
ið.
Ég eyði afgangi lestarferðarinn-
ar í að tala við Nazir, sem hefur
sjaldan þurft að bjarga sér á
ensku og krefjast samræðurnar
því massífrar þolinmæði. En með
útsjónarsemi, endurtekningum og
snjöllu táknmáli kemur hann mér í
skilning um ýmislegt.
Aumingja strákurinn, hann talar
bara pastú, segir Frakki nokkur
daginn eftir og kemur upp um eig-
in fordóma. Hann hefur greinilega
ekkert nennt að gefa sig að Nazir.
Við sem vorum í lestinni vitum
betur. Og á tveimur vikum fleygir
enskukunnáttu Nazirs svo fram að
ýmsar sögur úr bernsku hans lifna
við – og þá kemur í ljós að hann
er, meðvitað eða alveg ósjálfrátt,
mótmælandi að upplagi.
Þegar faðir hans féll í borgara-
stríði andmælti Nazir örlögum
fjölskyldunnar með því að byrja að
vinna fyrir sér og sínum sjö ára
gamall. Þá seldi hann skó úti á
götu og kallaði, veikri röddu: Skór,
skór. Stundum var skóbirgðunum
stolið, en hann mætti samt aftur
næsta dag. Hann fór í besta falli
tvisvar í viku í skólann á unglings-
árunum, því hann þurfti að vinna.
Þá sjaldan hann mætti, þuldi hann
heilu og hálfu versin úr Kóranin-
um blaðalaust, hafði eftir ljóð sem
skólasystkini hans höfðu með
herkjum lært heima en hann hafði
aldrei séð, og gerði svo mikið grín
að skólakerfinu með frammistöðu
sinni að hann var færður upp um
þrjá bekki.
Nazir andmælti ofríki Talíbana í
garð kvenna með því að rækta
með sér mikla og djúpa virðingu
fyrir konum, sem hann heldur enn
í heiðri. Hann gróf undan harð-
stjórn þeirra með sínum hætti,
þegar hann fékk aðgang að eldhúsi
í höfuðstöðvum þeirra í Kabúl, eld-
aði þar afganga af mat þeirra og
brauðfæddi móður sína og systur.
Hann mótmælti innrás Banda-
ríkjamanna í heimaland sitt með
því að læra nógu mikla ensku til
þess að spyrja þá erfiðra spurn-
inga um raunverulegar ástæður
innrásarinnar í Afganistan.
Og hann mótmælir óttanum,
undirokuninni og lífsháskanum
sem þjóð hans hefur búið við um
árabil, með því að halda úti sögu-
og brandaraþætti fyrir börn í afg-
önsku útvarpi. „Það deyr aldrei
neinn í þáttunum, segir hann mér
því kenning hans er þessi: Ef börn
heyra sögur um dauða fara þau
ósjálfrátt að óttast um sína nán-
ustu, geta ekki sofið því þau eru
hrædd um að einhver hafi drepið
mömmu, myrt pabba, þau kíkja
reglulega í svefnherbergi hússins
til þess að ganga úr skugga um að
allir séu óhultir, þau eru aldrei ró-
leg.
Ég átta mig á því að Nazir er að
lýsa sinnig eigin bernsku – eftir að
faðir hans féll í stríðsátökum var
hann stöðugt hræddur um mömmu
sína, um systur sína, og nú vill
hann auka öðrum bjartsýni.
Og Nazir er ljóðskáld, hann
mótmælir efnislegri fátækt með
andríki, hann þylur löng og út-
hugsuð ljóð á menningarhátíð í
Frakklandi en er ekki með neinar
bækur. Aumingja strákurinn, kann
hann kannski ekki að draga til
stafs, segir enn ein vanhugsandi
konan, og veit ekki að Nazir er um
það bil að ljúka háskólaprófi í
blaðamennsku. Hvíti léreftsbún-
ingurinn og sokkalausir fætur
hans í sandölunum – í franska
frostinu – villa greinilega sýn. En
bókaleysið kemur ekki til af kunn-
áttuleysi, Nazir bendir á höfuðið á
sér. „Hérna geymi ég allt, segir
hann og er öruggari upplesari en
allir hinir til samans.
Og hann mótmælir líka hégóma
og monti bókastaflaskáldanna með
því að útskýra: „Ég á bágt með að
gefa út bækur. Í dag skrifa ég ljóð
sem ég er ánægður með. Svo fer
ég að sofa. Á morgun skrifa ég
annað ljóð, sem er betra en hitt,
og þá get ég ekki hugsað mér að
nota hið fyrra meira. Mér fer stöð-
ugt fram. Þess vegna tekur því
ekki að prenta. Hin skáldin horfa á
hann og hrista höfuðið yfir þessari
heimspeki. Aumingja strákurinn.
Og Nazir mótmælir titlatogi,
snobbi og sjálfhverfu fólks í sam-
skiptum og viðskiptum með því að
rétta fram – síðasta daginn – nafn-
spjald sitt, fallega prentað. Þar
stendur hvorki ljóðskáld, blaða-
maður, ráðgjafi, hvers kyns
fulltrúi né fræðingur, þar stendur
einfaldlega: þinn vinur Nazir.
Svipmynd frá Afganistan
Sigurbjörg Þrastardóttir
Aumingja strákurinn
sith@mbl.is
Ljósmynd/sith
Nazir frá Kabúl í fyrsta sinn í útlöndum, í fyrsta sinn í lest, og hefur hægt um sig.