Morgunblaðið - 02.09.2006, Blaðsíða 42

42 LAUGARDAGUR 2. SEPTEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
Ég átti þess kost sem landbúnað-
arráðherra að veita hjónunum í
Keldudal landbúnaðarverðlaunin
2001, en verðlaunin eru veitt þeim að-
ilum sem á einn eða annan máta eru
til fyrirmyndar í íslenskum landbún-
aði. Þar fékk lífsstarf Leifs og fjöl-
skyldu hans m.a. eftirfarandi viður-
kenningarorð:
„Hjónin Kristín Bára Ólafsdóttir
og Leifur Þórarinsson frá Ríp hófu
búskap á jörðinni árið 1962 og efldu
þar fljótlega alhliða búfjárhald með
mikilli og góðri jarðrækt og heima-
afla úrvals fóðurs – því búskaparlagi
er enn viðhaldið.
Fjárbúskapur í Keldudal varð
landsþekktur á áttunda áratugnum,
þegar þaðan komu í áraraðir vænstu
sláturlömb á landinu. Í byrjun ní-
unda áratugarins hófst þar mark-
visst fjárræktarstarf til að mæta
breyttum markaðskröfum. Í Keldu-
dal er nú afurðamikið fé, og einn
þekktasti stofn kjötsöfnunarfjár sem
finna má.
Kúabúið, sem einkum naut sívak-
andi umhyggju Kristínar, stóð sauð-
fjárræktinni að sínu leyti ekki að
baki.
Enn er þess að geta að hrossarækt
Leifs og hestamennska hefur vakið
landsathygli. Hross frá Keldudal
hafa tíðum staðið í fremstu röð á sýn-
ingum og eru traust og hæfileikarík.
Leifur hefur í þessu sem öðru lagt
meiri áherslu á gæðin en magnið, átt
frekar færri hross en þeim mun
betri.“
Leifur í Keldudal kom víða við í
sínu héraði og studdi af heilum hug
það mikla félagshyggjustarf sem ríkt
hefur lengur og betur í Skagafirði en
flestum öðrum héruðum landsins,
bæði í búnaðarsambandi og einstak-
lega öflugu kaupfélagi, sem stendur
vel að atvinnulífi og verslun til sjávar
og sveita og lætur arðinn af starfi
sínu renna til uppbyggingar og starfs
í menntastofnunum héraðsins. Leif-
ur var alinn upp við það að menn
ættu að bjargast af dugnaði sínum og
veita samhjálp þeim sem höllum fæti
stæðu í lífinu; gæta hófs; heimta ekki
daglaun að kveldi, eiga borð fyrir
báru, vera sanngjarn í allri kröfu-
gerð.
Leifur taldi það skyldu sína að
taka þátt í að efla menningarlíf Skag-
firðinga sem stendur í miklum blóma.
Hann sótti fundi og spurði stundum
hvasst og vildi hreinskiptin svör.
Þannig var hann, hreinlyndur og
stefnufastur og oft gefandi í sinni sýn
á lífið. Ég átti Leif að sem góðan vin
og aldrei skorti hvatningarorð lægi
eitthvað við. Sá uppgangur og sú
framþróun sem einkennt hefur sveit-
irnar síðustu árin gladdi hann og þar
fylgdust þeir feðgar í Keldudal vel
með öllu sem til framfara horfði.
Leifur var sannur íslenskur bóndi
sem markaði spor og horfði óhikað
inn í framtíðina, en vissi sem var að
íslenskir stjórnmálamenn verða að
standa fast um sinn landbúnað eins
og svo margir aðrir og flestar þjóðir
gera í dag. Það getum við sannarlega
gert með stolti eins og mál hafa
þróast í okkar hágæða landbúnaðar-
framleiðslu. Erlendur sendiherra á
Íslandi sagði fyrir nokkrum árum við
mig, að íslenska sveitafólkið væri
gott og heiðarlegt fólk, það samein-
aði þetta tvennt sem er svo mikið-
vægt, að vera hvort tveggja í senn
þjóðernissinnar og heimsborgarar.
Þetta finnst mér eiga við um Leif og
hans sanngjörnu og kappsömu við-
horf, í besta skilningi þessara miklu
orða.
Þegar ég, staddur erlendis, hugsa
heim í Keldudal á kveðjustund, þá
veit ég að það er bæði íslenskur höfð-
ingi og heiðursmaður sem hverfur nú
í þá mold sem hann unni svo heitt.
Leifur í Keldudal var mikill og góður
hestamaður, ræktandi og reiðmaður.
Það þurfti svo sem ekki að koma á
óvart að síðasti skeiðspretturinn á
þeim bleikálótta, með fjúkandi man-
ir, yrði snarpur og hratt riðið í hlað.
Þannig kveður íslenskur bóndi sem
lét verkin tala í lífinu og lá alltaf
nokkuð á að komast leiðar sinnar.
Kæra Kristín. Við Margrét vottum
þér og þinni fjölskyldu djúpa samúð.
Minningarnar lifa og lyfta nýjum
degi til sigurs í anda Leifs Þórarins-
sonar. Blessuð sé minning hans.
Guðni Ágústsson.
Fallinn er fyrir aldur fram merk-
isbóndinn Leifur Þórarinsson í
Keldudal í Hegranesi. Hann hafði
barist við vanheilsu af ýmsu tagi um
árabil en risið á fætur enn einu sinni
og stóð uppréttur, þegar kallið kom.
Það var eftirminnilegt og gefandi
fyrir mig að kynnast Leifi í Keldudal.
Það gerðist, þegar barátta gegn al-
varlegum smitsjúkdómum í sauðfé
hófst í Skagafirði. Aldrei bilaði stuðn-
ingur Leifs við þær aðgerðir, þótt
langan tíma tækju og misjafnlega
gengi og á ýmsu ylti með aðra. Ég
dáðist að þessum dugmikla bónda og
myndarskapnum í öllum greinum á
búi hans og það er gleðilegt hve son-
ur hans Þórarinn og Guðrún kona
hans halda uppi merkinu glæsilega í
búskapnum í Keldudal.
Ég kynntist Leifi og Keldudals-
heimilinu enn betur, eftir að yngsti
sonur minn Sölvi og Álfhildur yngsta
dóttir Leifs kynntust og settu saman
bú. Þá komst ég að því, hve vel Leifur
var kvæntur og hve samstillt fjöl-
skyldan er. Þau Kristín og Leifur
nutu barnaláns, lífsgleði og lífsham-
ingju í ríkum mæli, þrátt fyrir erf-
iðleika með heilsufar um langt skeið.
Með sívakandi umhyggju og áhuga
fylgdist Leifur með öllum stórum og
smáum í fjölskyldunni og í sveitinni.
Stjórnaði öllu í kring um sig og
reyndar lengra til úr hásæti sínu í
eldhúsinu hjá Kristínu konu sinni.
Hann var sannkallaður miðpunkt-
ur fjölskyldunnar, glaðsinna, skyldu-
rækinn, metnaðarfullur, kappsfullur
og kröfuharður fyrir eigin hönd, fjöl-
skyldu sinnar, frændliðs og sveit-
unga. Og hann var nógu einarður til
að nefna það vafningalaust en í full-
kominni vinsemd við hvern sem var
ef honum fannst ástæða til að bæta
viðkomandi og auka sóma hans.
Hann þoldi ekki slóðaskap eða kæru-
leysi hjá neinum og hann stóð eins og
veggur og barðist af kappi, en af
drengskap, þegar mikið lá við til að
verja fólk sitt, land og fénað.
Kristín húsfreyja í Keldudal er
lífshetja, sem hefur einnig átt við erf-
ið veikindi að stríða en staðið af sér
allt með glæsibrag. Þau hjón hafa
rekið ferðaþjónustu bænda um langa
hríð, en starfið hvílt á herðum Krist-
ínar að miklu leyti. Enginn sá nokk-
urn tíma, að of mikið væri að gera hjá
henni, þótt húsið væri fullt af stórri
fjölskyldu og mörgum gestum.
Faðmurinn stóð opinn og út-
breiddur við öllum, sem komu að
Keldudal. Ég og fjölskylda mín höf-
um margoft notið gestrisni Keldu-
dalshjóna. Þetta þökkum við Ólöf
Erla Halldórsdóttir elskan mín og
vottum Kristínu og fjölskyldunni
allri innilega samúð okkar.
Sigurður Sigurðarson
dýralæknir.
Þegar ég sest niður og hugsa um
hvað ég eigi segja um Leif vin minn í
Keldudal kemur svo margt upp í
hugann að það gæti fyllt heila bók. Í
mínum huga var Leifur bóndi af
ástríðu, glöggur ræktunarmaður
hvort sem um var að ræða hross,
sauðfé eða kýr, og metnaðurinn óbil-
andi. Ég á eftir að sakna símtalanna
frá Leifi, hvort heldur var að kvöldi
dags eða snemma á sunnudags-
morgni þar sem við ræddum hross og
málefni tengd hestamennsku, sauð-
fjárrækt, túnrækt, kornrækt og svo
margt, margt annað sem Leifur hafði
áhuga á. Ég velti því fyrir mér hver
segir mér nú sögur úr Skagafirðinum
fyrst Leifur er fallinn frá, sennilega
verð ég að gerast áskrifandi að hér-
aðsfréttablaðinu Feyki sem verður
þó vafalaust ekki eins ítarlegt og
samræðurnar við Leif!
Leifur var líka svo stórhuga og
framkvæmdaglaður að hann hvatti
mann óafvitandi til dáða og hafði svo
óbilandi sjálfstraust að það hvarflaði
aldrei að honum að hann gæti ekki
framkvæmt það sem hann ætlaði sér
að gera. Slíkir menn veita manni inn-
blástur.
Ég veit að minn söknuður er ekk-
ert á við söknuð fjölskyldunnar,
Stínu og barnanna, en við heimilis-
fólkið á Efri-Brúnavöllum I vottum
ykkur okkar dýpstu samúð við fráfall
þessa góða vinar.
Hermann Þór Karlsson.
Við erum sífellt minnt á það hversu
lífið er hverfult. Manni bregður í
brún þegar kraftmiklir samferða-
menn hverfa skyndilega af sjónar-
sviðinu.
Sunnudaginn 25. ágúst bárust mér
þau tíðindi að vinur minn Leifur í
Keldudal hefði orðið fyrir áfalli.
Hann hafði áður mætt miklum áföll-
um en tókst með sínum einstaka bar-
áttuvilja að sigrast á þeim. En nú var
baráttunni lokið.
Kynni mín af Leifi og Stínu hófust í
kringum 1970. Upphafið var að ég
hafði frétt af feiknafljótum gráum
stökkhesti sem bóndinn í Keldudal
ætti. Ég heimsótti bóndann, Leif
Þórarinsson, og hitti á hann úti við
fjós þar sem hann var að koma frá
mjöltum. Ég kynnti mig og bar upp
erindið. Ég hefði áhuga á að kaupa af
honum þann gráa. Gengum við upp
með túnfætinum þar sem hesturinn
var á beit. Leifur tjáði mér að hest-
urinn væri ekki falur en að sjálfsögðu
væri hann tilbúinn að hlusta hvað ég
hefði fram að bjóða. Svo fór að við
handsöluðum viðskiptin og ég eign-
aðist þann gráa. Upp frá þessu tókst
náin vinátta milli fjölskyldna okkar.
Á þessum árum voru Leifur og
Stína að byggja upp búskapinn í
Keldudal jafnframt því sem barna-
hópurinn stækkaði ört. Á milli okkar
Leifs ríkti trúnaður og áttum við far-
sæla samvinnu með Keldudalshross-
in. Þar sem þeir feðgar undirbjuggu
hrossin, en ég ýmist keypti af honum
hross eða þjálfaði, sýndi og tamdi.
Og þeir voru margir gæðingarnir
sem komu frá Keldudal. Efstur er
mér í minni skeiðsnillingurinn Leist-
ur frá Keldudal. Mér hlaust sá heiður
að hafa hann undir höndum sem
keppnishest en Leistur er einn far-
sælasti skeiðhestur í sögu íslenskra
kappreiða. Leistur setti tvívegis Ís-
lands- og heimsmet í 150 og 250 m
skeiði og stóðu þessi met í nær tvo
áratugi.
Glöggskyggni Leifs á skeiðhesta
sem og annan búfénað var með ein-
dæmum. Ég tel óhætt að fullyrða að
engin önnur eins skeiðhestaræktun
hafi verið til á neinu ræktunarbúi í
Íslandshestaheiminum. Hvert af-
rekshrossið af öðru kom fram á sjón-
arsviðið frá Keldudal og gerir enn.
Enginn íslenskur hrossaræktandi
getur státað af því að hafa komið upp
þremur heiðursverðlaunahryssum.
Það eru þær Nös, dóttir hennar
Hrund og dótturdóttirin Ísold.
Leifur var einstakur maður og
sterkur persónuleiki, hreinskiptinn
og talaði enga tæpitungu. Hann hafði
skoðanir á flestu sem var að gerast í
kringum hann og lá ekkert á þeim.
Það áttu ekki allir auðvelt með að líða
en hjá Leifi var enginn munur gerður
á Jóni og séra Jóni.
Leifur var framsóknarmaður af
Guðs náð. Sjálfum fannst mér fram-
sóknarstefnan vera honum nánast
sem trúarbrögð.
Það vissu þeir sem til þekktu að
Keldudalur var engin blómajörð í
byrjun. En með sínum einstaka
dugnaði og krafti sem einkenndi
heiðurshjónin í Keldudal græddu
þau upp og byggðu jörðina og gerðu
að stórbýli. Þegar bændur í sveitinni
voru að slá hána í seinni slætti þá var
Leifur að slá í þriðja sinn. Þráfald-
lega átti Keldudalsbúið vænstu dilk-
ana í sláturtíðinni yfir allt landið.
Nytin úr mjólkurkúnum var meiri en
annars staðar tíðkaðist og ending
kúnna betri. Það draup smjör af
hverju strái í Keldudal. Systkinahóp-
urinn óx úr grasi í faðmi fjölskyld-
unnar í hlýju og öryggi, drottning-
arnar fimm og svo erfðaprinsinn
Tóti. Oft hafði Leifur orð á því hvílíkt
barnalán þau Stína byggju við og
hversu mikil lukka væri yfir þessum
glæsilega barnahópi þeirra.
Leifur hafði einstakt lag á að laða
allt það besta fram, í mönnum jafnt
sem málleysingjum. Þó að barn-
margt væri í Keldudal veigruðu hjón-
in sér ekki við að taka til sín aðkomu-
börn yfir sumartímann.
Umburðarlyndið og hlýjan á Keldu-
dalsheimilinu var með slíkum hætti
að leitun er að öðru eins. Þeir sem
komust að með börnin sín í Keldudal
voru virkilega hólpnir og bundust
þeim hjónum sterkum böndum.
Börnin litu á Stínu sem aðra mömmu
og Leif sem verkstjóra pabba. Því
var þannig farið með Leif að hann
hafði einstaka hæfileika til að nýta
starfskrafta allra sem í kringum
hann voru.
Þeir eru ófáir sem notið hafa gest-
risni hjónanna í Keldudal. Það þurfti
ekki mikið tilefni til að slegið yrði upp
veislu fyrir gesti og gangandi eins og
frægt er. Það hefur komið í hlut Tóta,
sonar þeirra, að halda áfram með
uppbyggingu bússins og sannast þar
vel að sjaldan fellur eplið langt frá
eikinni.
Ég sakna þess að eiga ekki eftir að
fá fleiri símtöl frá Keldudalsbóndan-
um. Hann þurfti ýmist að segja frétt-
ir eða inna eftir þeim.
Nú þegar ég lít yfir farinn veg og
minnist höfðingjans, Leifs í Keldu-
dal, þá finn ég fyrir söknuði. Mig
langar að trúa því að Leifur sé í góðra
vina hópi, þar sem Nös, Leistur og
aðrir snillingar úr hesthúsinu í
Keldudal, kumra eins og á dögum áð-
ur, þegar Leifur birtist í gættinni,
með ilmandi tugguna.
Missir fjölskyldunnar er mikill en
góðar minningar milda tregann.
Stína mín og fjölskylda, við Fríða
og börnin færum ykkur innilegustu
samúðarkveðjur.
Sigurbjörn Bárðarson.
Það var árið 1974 að leiðir okkar
Leifs Þórarinssonar í Keldudal lágu
fyrst saman er ég var þar með hrúta-
sýningu. Ég fann strax að Leifur
hafði gaman af skepnum og var mjög
glöggur og hafði góðan smekk fyrir
útliti þeirra eins og árangur hans
sannar í hrossa- og sauðfjárrækt í
dag. Það vakti strax athygli mína er
ég kom þá í Keldudal þessi mikli
myndarskapur og reglusemi sem var
þar á öllum hlutum og hefur það
haldist í því horfi til þessa dags eins
og dæmin sanna, þar sem Keldu-
dalsbúið var valið myndarlegasta
býli Skagafjarðar og hlaut umhverf-
isverðlaunin sumarið 2005.
Leifur var forystumaður í notkun
á fóðurkáli hér í héraðinu enda stóð
árangurinn ekki á sér, hann var með
hæstu meðalviktina og þyngsta dilk-
inn í sláturhúsinu haust eftir haust
og þyngsti dilkurinn hans á þessum
árum var 39,5 kg. Í þá daga var féð
gróft og þungt. Í dag er það ennþá
mjög vænt en byggingarlagið er
breytt samkvæmt nútímakröfum,
vöðvamikið og fitulítið. Þetta dæmi
sýnir vel hve mikill bóndi Leifur var,
því hann lagaði framleiðsluna strax
eftir kröfum tímans, hann leit alltaf á
búskapinn sem fyrirtæki sem bæri
að reka með fyllstu afurðum á öllum
sviðum þess. Rómantísk hugsjón um
búskap var fjarri hans hugmyndum,
arðsemin varðandi búskapinn var
ávallt í fyrirrúmi. Einu sinni sem oft-
ar var ég staddur í Keldudal að
dæma lömb og hrúta. Þá var Þórar-
inn faðir Leifs staddur þar og fékk
far með mér að Ríp. Á leiðinni fór ég
að ræða við hann um búskap í Skaga-
firði og spyrja hvort hann væri ekki
stoltur af því að eiga þrjá syni sem
rækju búskap í héraðinu og væru all-
ir í fremstu röð bænda. Ég sagði að
mér fyndist þó Leifur skara fram úr
þeim, því það væri ekki bara þessi
feikna góða afurðasemi af öllu búfé
og jarðargróðri, heldur væri mynd-
arskapurinn í allri umgengni úti sem
inni óvenjulegur hér um slóðir. Þór-
arinn svaraði því til að hann væri
stoltur af börnum sínum, en hvort
Leifur væri þeirra fremstur léti hann
ósagt, „en þú skalt ekki gleyma verk-
um Kristínar í þessu dæmi“. Kristín
væri óvanalega mikil búkona, hagsýn
og stjórnsöm og myndarskapurinn í
Keldudal væri ekki síður hennar
verk og svo hversu samtaka þau hjón
væru við búreksturinn.
Þau tíu ár sem ég var ráðunautur
störfuðum við mikið saman, einkum í
sauðfjár- og hrossarækt, og var Leif-
ur þá formaður Hrossaræktardeildar
Sauðárkróks og Rípurhrepps og var
starfsemi deildarinnar mjög öflug, sú
besta í Skagafirði og hefur starfsem-
in þar aldrei stigið hærra en í hans
stjórnartíð. Alls staðar þar sem Leif-
ur var í stjórn var hann virkur og
fylgdi fast eftir hagsmunum bænda
og fylgdist vel með öllu verðlagi sem
kom bændum til góða og var ófeim-
inn að láta afurðastöðvarnar heyra
það ef þær stóðu sig ekki eins og hon-
um líkaði. Hann var duglegur að
sækja alla mannfundi um málefni
héraðsins og lá þar ekki á skoðunum
sínum og verður sjónarsviptir að
fjarveru hans þar sem annars staðar.
Þar kom að þau Kristín létu bú-
reksturinn í hendur Þórarni syni sín-
um og Guðrúnu konu hans en voru
áfram þátttakendur. Leifur sagði
mér oft hvað hann væri þakklátur
fyrir að getað starfað áfram við bú-
skapinn eins og heilsa hans leyfði og
alveg fram á hinsta dag var sami eld-
móðurinn í honum að fylgjast með
búskapnum.
Þá var Leifur mjög duglegur að
hafa samband við fólk um allt land og
ræða við það um sín áhugamál hvort
sem var pólitík, sveitarstjórnarmál,
hrossarækt, búskapur eða hvað ann-
að, honum var ekkert mannlegt óvið-
komandi.
Með Leifi er genginn einn af bestu
bændum þessa lands, sem hefur af-
rekað það í sínum búskap að vera
ávallt á toppnum með afurðir af búfé,
þrátt fyrir að hefja búskap á einni
landminnstu jörðinni í hreppnum en
breytti henni í stórbýli í sinni bú-
skapartíð.
Að leiðarlokum þakka fjölskyld-
urnar á Syðra-Skörðugili Leifi vin-
áttu og góð samskipti á liðnum árum
og votta Kristínu og fjölskyldu
dýpstu samúð.
Einar E. Gíslason.
Leifur og Ísold.
Leifur Þórarinsson
 Fleiri minningargreinar um Leif
Þórarinsson bíða birtingar og
munu birtast í blaðinu næstu daga.
Höfundar eru: Þorgeir Örlygsson;
Guðmundur Birkir Þorsteinsson;
Merete Rabølle; Jón Kristófer
Sigmarsson og fjölskylda; Ólafur
Sigurgeirsson og Sigríður
Björnsdóttir.