Morgunblaðið - 30.09.2006, Qupperneq 2

2 LAUGARDAGUR 30. SEPTEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 5691100 Fréttir frett@mbl.is Fréttastjórar Ágúst Ingi Jónsson, aðstoðarfréttaritstjóri, aij@mbl.is Sigtryggur Sigtryggsson, aðstoðarfréttaritstjóri, sisi@mbl.is Viðskiptablað vidsk@mbl.is Umsjón Björn Jóhann Björns-
son, bjb@mbl.is Daglegt líf Guðbjörg Guðmundsdóttir, gudbjorg@mbl.is Menning menning@mbl.is Fríða Björk Ingvarsdóttir, ritstjórnarfulltrúi, fbi@mbl.is Umræðan | Bréf til blaðsins Guðlaug Sigurðardóttir, ritstjórnarfulltrúi, gudlaug@mbl.is Sveinn Guðjónsson,
svg@mbl.is Minningar minning@mbl.is Hilmar P. Þormóðsson, Stefán Ólafsson Dagbók| Kirkjustarf Ellý H. Gunnarsdóttir, elly@mbl.is Íþróttir sport@mbl.is Sigmundur Ó. Steinarsson, fréttastjóri, sos@mbl.is Útvarp | Sjónvarp Auður Jónsdóttir, dagskra@mbl.is mbl.is
netfrett@mbl.is Guðmundur Sv. Hermannsson fréttastjóri gummi@mbl.is
Morgunblaðið í dag
laugardagur 30. 9. 2006
íþróttir mbl.isíþróttir
Bikarbarátta KR og Keflavíkur á Laugardalsvellinum >> D2
EVRÓPUORRUSTA
FRAMARAR MÆTA ÍSLENDINGALIÐINU GUMMERS-
BACH Í MEISTARADEILD EVRÓPU Í HÖLLINNI » 4
KR-ingar hafa þeg-
ar tryggt sér sæti í
UEFA-keppninni á
næstu leiktíð, en
baráttan um hitt
UEFA-sætið stend-
ur á milli Keflvík-
inga og Vals-
manna. Takist
Keflavík að leggja
KR að velli í úr-
slitaleiknum í
VISA-bikarnum í
dag fer Suð-
urnesjaliðið í
UEFA-keppnina
og þá kæmi í hlut
Valsmanna að taka
þátt í Intertoto-
keppninni.
Fari svo að KR-
ingar fari með sig-
ur af hólmi í úr-
slitaleiknum
tryggja þeir Vals-
mönnum UEFA-
sætið og þá færu
Keflvíkingar í Int-
ertoto-keppnina.
Töluverðir fjár-
munir eru í húfi
fyrir Keflavík og
Val. Þátttaka í
UEFA-keppninni
skilar nokkrum
milljónum í kass-
ann en liðin sem
hafa tekið þátt í
Intertoto-
keppninni hafa
komið út á sléttu
fjárhagslega.
Kefla-
vík eða
Valur í
UEFA-
keppn-
ina
HEIÐAR Davíð Bragason, úr Kili Mos-
fellsbæ, lék gríðarlega vel á lokakeppnisdegi
úrtökumótsins fyrir Evrópumótaröðina í
golfi í gær en hann fékk 7 fugla og lék á 65
höggum. Heiðar Davíð endaði í 8.–10. sæti
mótsins og kemst því í gegnum fyrsta úr-
tökumótið. Keppir hann því á Spáni í byrjun
nóvember á 2. stig úrtökumótsins. Heiðar lék
hringina fjóra á 9 höggum undir pari sam-
tals en hann lék á 70, 75 og 69 höggum
fyrstu þrjá keppnisdagana en mótið fór fram
á Ítalíu.
„Tímabilið er allavega ekki búið hjá mér
og ég er gríðarlega ánægður með að hafa
komist í gegnum 1. stigið með því að leika
svona vel á lokadeginum,“ sagði Heiðar við
Morgunblaðið í gær. „Ég var með 9 einpútt á
hringnum og þá skorar maður vel. Reynslan
sem ég hef fengið af sænsku mótaröðinni í ár
skilaði sér að mínu mati vel. Ég hefði aldrei
getað leikið við svipaðar aðstæður á Íslandi
og ég hef verið að gera í Svíþjóð. Í gær hugs-
aði ég með mér að ég hefði ekki átt mögu-
leika á þessu móti ef ég hefði ekki verið að
leika í Svíþjóð. Þetta er bara allt annað golf
sem við erum að leika hérna úti. Flatirnar
eru hraðar og allt, allt öðruvísi en við eigum
að venjast heima,“ sagði Heiðar. Hann mun
leika á Spáni á 2. stigi úrtökumótsins 1.–4.
nóvember og hefur hann hug á að sækja um
að keppa á Costa Ballena-vellinum.
„Ég þekki þann völl ágætlega og þar eru
íslenskir hópar oft að leika. Ég var ekki bú-
inn að skipuleggja næstu skref í þessu dæmi
hjá mér enda aldrei að vita hvernig þetta
hefði getað farið. Ég ætla að koma heim til
Íslands og hvíla mig aðeins en síðan verð ég
líklega að fara niður til Spánar og æfa mig
fyrir næsta mót.“
Heiðar hefur einu sinni áður reynt að
komast í gegnum 1. stig úrtökumótsins en
það var árið 2004 er hann var áhugakylf-
ingur.
„Sigurpáll Geir Sveinsson fór með mér í
það mót og við lentum í miklu hvassviðri. Við
náðum okkur ekki á strik og það var því auð-
veldara að skora vel hérna á Ítalíu í logn-
inu,“ sagði Heiðar Davíð.
Í gær fékk Heiðar Davíð 7 fugla eins og
áður segir en hann notaði aðeins 27 pútt,
hitti 16 flatir í tilætluðum höggafjölda og í
upphafshöggunum hitti hann 13 brautir.
Frábær endasprettur Heiðars
Eftir Guðmund Hilmarsson
gummih@mbl.is
EYJÓLFUR Sverrisson þjálfari íslenska
karlalandsliðsins í knattspyrnu valdi í gær
20 manna hóp fyrir leikina gegn Lettum
og Svíum í undankeppni EM. Fjórar
breytingar eru á hópnum frá leiknum við
Dani fyrr á mánuðinum. Pétur Hafliði
Marteinsson, Marel Jóhann Baldvinsson,
Emil Hallfreðsson og Daði Lárusson
koma inn í hópinn í staðinn fyrir Heiðar
Helguson, Gunnar Heiðar Þorvaldsson,
Ólaf Örn Bjarnason og Kristján Finn-
bogason, sem hljóp í skarðið fyrir Daða
eftir að hann meiddist á æfingu fyrir leik-
inn gegn N-Írum í Belfast.
Persónulegar ástæður hjá Heiðari
,,Gunnar Heiðar og Ólafur Örn hafa
báðir verið meiddir en ég ákvað að gefa
Heiðari frí. Það var samkomulag okkar á
milli að hann tæki ekki þátt í þessu verk-
efni af persónulegum ástæðum. Það er
engin kergja eða neitt svoleiðis heldur er
það út af hans persónulegum málum sem
hann er ekki með okkur. Ég hefði að sjálf-
ögðu viljað hafa Heiðar í hópnum þar sem
Gunnar Heiðar er meiddur,“ sagði Eyjólf-
ur við Morgunblaðið í gær.
Um valið á Pétri Hafliða, Emil og Marel
sagði Eyjólfur; ,,Pétur er búinn að spila
vel fyrir Hammarby og átti til að mynda
glimrandi leik á móti AIK í vikunni. Ég
taldi rétt að taka hann inn þar sem Jó-
hannes Karl og Brynjar Björn eru báðir
með gult spjald. Emil er okkar framtíð-
armaður og hefur spilað vel í síðustu leikj-
um fyrir Malmö og þar sem bæði Gunnar
Heiðar og Heiðar eru ekki með þá ákvað
ég að velja Marel. Hann hefur staðið sig
vel síðan hann kom til Molde og hann var
líka heitur hér heima,“ sagði Eyjólfur.
Margir af landsliðsmönnunum hafa ekki
spilað mikið með liðum sínum á leiktíðinni
og var Eyjólfur spurður hvort það valdi
honum ekki áhyggjum; ,,Jú. Það er erfitt
fyrir okkur að hafa ekki alla leikmenn í
topp leikformi og óneitanlega setur þetta
strik í reikninginn. Það getur reynst erfitt
fyrir menn að spila tvo leiki í 90 mínútur
með stuttu millibili sem ekki hafa verið að
spila mikið á undanförnum vikum.“
Landsliðshópurinn kemur saman í Riga
á miðvikudag og mætir Lettum á Skonto
Stadium á laugardaginn. Hópurinn er
þannig skipaður, leikir í sviga:
Árni Gautur Arason, Vålerenga (54)
Daði Lárusson, FH (2)
Hermann Hreiðarsson, Charlton (68)
Brynjar B. Gunnarsson, Reading (57)
Arnar Þór Viðarsson, Twente (46)
Eiður S. Guðjohnsen, Barcelona (42)
Pétur H. Marteinsson, Hammarby (36)
Indriði Sigurðsson, Lyn (34)
Jóhannes Guðjónsson, AZ Alkmaar (28)
Ívar Ingimarsson, Reading (20)
Kristján Örn Sigurðsson, Brann (18)
Grétar R. Steinsson, AZ Alkmaar (14)
Marel J. Baldvinsson, Molde (14)
Stefán Gíslason, Lyn (14)
Veigar Páll Gunnarsson, Stabæk (14)
Hjálmar Jónsson, Gautaborg (12)
Kári Árnason, Djurgården (11)
Hannes Þ. Sigurðsson, Bröndby (7)
Helgi Valur Daníelsson, Öster (5)
Emil Hallfreðsson, Malmö (2)

Eyjólfur reiknar með mjög erfiðum
leik gegn Lettum, sem hafa lokið einum
leik – töpuðu, 0:1, á heimavelli fyrir Svíum.
,,Lettarnir eru með mjög samhent lið.
Leikmennirnir hafa spilað lengi saman og
það má alveg líkja því við félagslið. Ég hef
séð leik þeirra á móti Svíum og þeir voru
óheppnir að tapa þeim leik. Við eigum í
vændum mjög erfiðan leik.“
Morgunblaðið/RAX
Fyrirliðinn Eiður Smári Guðjohnsen í landsleik gegn Dönum á Laugardalsvellinum.
Heiðar ekki
í baráttunni
Með landsliðinu gegn Lettum og Svíum
laugardagur 30. 9. 2006
íþróttir mbl.is
FASTEIGNALÁN
Í MYNTKÖRFU
Nánari upplýsingar veita lánafulltrúar Frjálsa og á www.frjalsi.is
3,4%
Miðað við myntkörfu 3, Libor vextir 21.09.2006
enski boltinn
Campbell slakasti varnarmaður deildarinnar? » 4
RAUÐA AKURLILJAN
ARSENE WENGER HELDUR UPP Á TÍU ÁRA
STARFSAFMÆLI HJÁ ARSENAL Í LONDON » 2
DAVID Dean, varaforseti Arsenal,
hefur lofað Arsene Wenger, knatt-
spyrnustjóra félagsins, starfi til lífs-
tíðar hjá Arsenal. „Við viljum hafa
Wenger hjá félaginu til æviloka og
höfum gert honum tilboð þess efnis.
Þegar kemur að því að Wenger vill
hætta sem knattspyrnustjóri þá rým-
um við til fyrir hann í stjórn félagsins
þar sem hann getur orðið tæknilegur
ráðgjafi,“ segir Dein en í vikunni voru
tíu ár frá því að Wenger tók við knatt-
spyrnustjórn hjá Lundúnafélaginu.
Wenger segist ekki vera á þeim
buxunum að hætta starfi sínu enda sé
framundan skemmtilegir tíma. „Við
höfum ungt og spennandi lið í hönd-
unum og mig langar til þess að halda
áfram við að móta það. Það veitti okk-
ur mikið sjálfstraust að komast í úr-
slit meistaradeildar Evrópu í vor
þannig að ég sé fullt að tækifærum
framundan,“ segir Wenger sem ekk-
ert hefur gefið út á tilboð félagsins
um æviráðningu.
Undir stjórn franska hagfræðings-
ins hefur Arsenal í þrígang orðið
enskur meistari, fjórum sinnum unn-
ið bikarkeppnina. Tvö þeirra ára sem
liðið hefur orðið meistari undir hans
stjórn hefur það einnig unnið bikar-
keppnina sama vorið. Þá flutti félagið
sig á nýjan, glæsilegri og stærri
heimavöll í sumar sem tekur 60.000
áhorfendur í sæti. „Nýi leikvangur-
inn er skýrt dæmi um að við erum að
færast fram á við sem félag,“ segir
Wenger.
Roy Keane, fyrrverandi fyrirliði
Manchester United, sem marga glím-
una hefur tekið við leikmenn Arsenal
á síðustu árum segir Wenger hafa
unnið frábært starf hjá Arsenal hafi
hvergi slakað á kröfunum, það hafi
best sést á viðureign Manchester
United og Arsenal fyrir skömmu.
„Wenger lifir klárlega fyrir knatt-
spyrnuna enda segir árangur hans
með Arsenal best til um það,“ sagði
Keane.
Arsene Wenger til lífstíðar hjá Arsenal
Eftir Guðmund Hilmarsson
gummih@mbl.is
,,Ég get ekki verið annað en kátur,
bæði með eigin frammistöðu og ekki
síst liðsins. Við höfum farið vel af
stað og þessi byrjun lofar góðu,“
sagði Ívar við Morgunblaðið. Ívar
átti mjög góðan leik um síðustu helgi
þegar Reading náði óvænt jafntefli á
móti Manchester United. Hann hélt
Wayne Rooney í heljargreipum nær
allan tímann og þótti einn af bestu
mönnum Reading í leiknum.
,,Við þurfum að vera á tánum. Við
eigum erfiðan útileik á móti West
Ham á sunnudaginn og eftir lands-
leikina er heimaleikur á móti
Chelsea og síðan taka við útileikir við
Arsenal og Portsmouth. Það yrði því
ansi gott að taka þrjú stig á móti
West Ham fyrir þessa törn.“ Ívar
segir að fyrir tímabilið hafi hann ver-
ið bjartsýnn á að Reading gæti staðið
sig í deild þeirra bestu.
Hef bætt mig á hverju ári
,,Það var ansi gott fyrir sjálfs-
traustið að ná að vinna fyrsta leikinn
og við höfum náð að bæta okkur síð-
an þá. Jafnteflið á móti Manchester
United voru ljómandi góð úrslit og
þau sýndu að með góðum leik þá get-
um við náð hagstæðum úrslitum á
móti hvaða liði sem er.“
Finnst þér þú vera á hátindi þíns
ferils núna?
,,Nei, það ætla ég rétt að vona
ekki,“ segir Ívar sem er 29 ára og
hefur verið í atvinnumennsku frá
árinu 1999. Hann hefur leikið í öllum
deildunum á Englandi með Torquay,
Brentford, Wolves, Brighton og
Reading, sem hann gekk til liðs við
fyrir þremur árum.
,,Sem betur fer þá hefur mér fund-
ist ég vera að bæta mig alltaf á
hverju einasta ári frá því ég kom út.
Flest árin hef ég spilað bara ljóm-
andi vel en ég hef metnað fyrir því að
bæta mig meira,“ segir Ívar.
Finnur þú ekki fyrir töluverðum
mun að spila í úrvalsdeildinni?
,,Jú, auðvitað. Ég vissi áður en ég
fór í úrvalsdeildina að maður yrði að
geta lyft sér upp á næsta stig. Ef
ekki þá tæki einhver annar leik-
maður stöðuna. Ég hef alltaf haft trú
á að geta staðið í mig í þessari deild
og eins og er þá lofar það góðu og ég
mun leggja mikið á mig til að halda
því áfram. Ég lít á það sem meiri-
háttar tækifæri að spila í úrvals-
deildinni og maður vill ekki láta það
framhjá sér fara. Ég er búinn að
spila í öllum deildunum á Englandi
og það er ekki hægt að segja að ég
hafi farið stutta leið til að komast þar
sem ég er. Að fara upp í úrvalsdeild-
ina með Reading er draumi líkast og
ég ætla að reyna að nýta mér það í
botn.“
Líkar vel og vill taka þátt
í uppgangi félagsins
Ívar gerði nýjan samning við
Reading í október í fyrra og er samn-
ingsbundinn félaginu til 2008. Sögu-
sagnir hafa verið í gangi í enskum
fjölmiðlum um að Reading sé að und-
irbúa að bjóða Ívari nýjan samning.
,,Það er ekki búið að bjóða mér
nýjan samning. Ég hef séð eitthvað
um þetta í blöðunum en ég reikna
frekar með því að Reading ræði við
þá leikmenn sem hafa spilað vel og
endurnýi samninga við þá. Ég vona
að ég verði í þeim hópi. Ég bíð róleg-
ur um sinn en vonandi fer eitthvað að
gerast fyrir áramót.“
Blundar í þér að komast til ein-
hvers af ,,stærri“ liðunum?
,,Það vilja allir fara til stærri og
betri félaga ef möguleiki er á því.
Eins og staðan er líkar mér mjög vel
hjá Reading og ég get sannarlega
hugsað mér að taka þátt í uppgang-
inum sem hefur verið hjá félaginu.
Svo skiptir það miklu máli að fjöl-
skyldunni líður vel þar sem við er-
um.“
Auðvelt að nefna Chelsea
Ívar verður á sínum stað í vörn
Reading á morgun þegar liðið sækir
West Ham heim á Upton Park.
,,Þetta verður stórleikur. Alan
Pardew sem stýrir West Ham var
stjóri hjá Reading og margir leik-
manna Reading í dag voru undir
Um líklega meistara í vor segir Ív-
ar; ,,Það er auðvelt að nefna Chelsea.
Það var rosalega gott í fyrra og hefur
bætt við sig frábærum leikmönnum.
Ég held samt að Manchester United
og Arsenal veiti Chelsea harðari
keppni en á síðustu leiktíð.“
Morgunblaðið/Kristinn
Góðir Ívar Ingimarsson og Brynjar Björn Gunnarsson hafa gert það gott
með Reading en nýliðarnir hafa komið á óvart í upphafi leiktíðarinnar.
Meiriháttar tækifæri
Segir Ívar Ingimarsson hjá Reading sem hefur átt frábæra
leiki með nýliðunum – Nýr samningur á teikniborðinu?
hans stjórn. Það gekk mikið á þegar
hann fór frá félaginu og eftir það hef-
ur verið mikil stemning í kringum
þessa leiki. Það hefur ekki gengið
sem skyldi hjá West Ham en ég er
viss um að Pardew reynir að rífa sína
menn upp fyrir leikinn gegn okkur.“
ÍVAR Ingimarsson hefur svo sann-
arlega slegið í gegn með nýliðum
Reading í ensku úrvalsdeildinni. Ív-
ar hefur vart stigið feilspor í hjarta
varnarinnar og hefur frammistaða
hans vakið verðskuldaða athygli.
Hann hefur til að mynda tvívegis
verið valinn í lið vikunnar hjá
sparkspekingum Sky og var maður
leiksins í sigri Reading á Manchest-
er City á dögunum en Ívar skoraði
sigurmarkið í þeim leik.
Yf ir l i t

 




 


 
 



  

 

  

 


 


 !

"
# 
$
% 


 

 & 

 
 

'() *

 +,,,
 



  




  


 
Í dag
Sigmund 8 Umræðan 32/41
Staksteinar 8 Bréf 34
Veður 8 Kirkjustarf 42
Viðskipti 14/15 Minningar 43
Erlent 18/19 Menning 46/51
Árborg 22 Myndasögur 52
Akureyri 25 Dagbók 52/56
Landið 26 Víkverji 52
Árborg 26 Staður og stund 54
Suðurnes 23 Velvakandi 56
Daglegt líf 24/29 Bíó 54/57
Forystugrein 30 Ljósvakamiðlar 58
* * *
Innlent
 Rudolph W. Giuliani, fyrrverandi
borgarstjóri New York, var ræðu-
maður á ráðstefnu í tilefni 100 ára
afmælis Símans. Giuliani varð þjóð-
hetja í Bandaríkjunum eftir hryðju-
verkaárásirnar 11. september 2001.
„Bandaríkjamenn eru óþolinmóðir
og ágengir. Þeir vildu ekki bíða
næstu árásar, heldur leita hryðju-
verkamennina uppi,“ segir Giuliani
við Morgunblaðið. » 10
 Kvikmyndaborgin Reykjavík
var yfirskrift málþings sem haldið
var í Ráðhúsinu i gær. Á þinginu til-
kynntu borgaryfirvöld að þau hefðu
sett af stað verkefni til að stuðla að
því að Reykjavík verði áhugaverður
kostur fyrir erlend kvikmyndafyr-
irtæki. Í ræðu á þinginu sagði Björn
Ingi Hrafnsson, formaður borg-
arráðs, mikilvægt að innan borg-
arinnar starfaði hópur sem hefði það
að meginmarkmiði að þjónusta er-
lend kvikmyndafyrirtæki. » 60
 FL Group og KB banka ber ekki
saman um hvernig verðleggja eigi
Icelandair. Samkvæmt upplýsingum
Morgunblaðsins setja aðaleigendur
FL Group upp lágmarksverð 40
milljarða króna fyrir Icelandair, en
KB banki telur sanngjart verð fyrir
félagið vera á bilinu 25 til 30 millj-
arðar króna. Það er því með öllu
óvíst hvort af samningum verður um
kaup KB banka á Icelandair. » 1
Erlent
 Heimsmeistaramótið í skák er í
uppnámi vegna deilu um klósett-
ferðir og í gær varð ekkert af
fimmtu skákinni í einvígi Rússans
Víktors Kramníks og Búlgarans
Veselins Topalovs í Elista, höf-
uðborg rússneska sjálfstjórn-
arlýðveldisins Kalmýkíu. » 19
 Spenna milli Georgíu og Rúss-
lands náði nýjum hæðum í gær þeg-
ar Rússar svöruðu handtöku fjög-
urra meintra njósnara í Tbilisi fyrr í
vikunni með því að hóta að draga
herlið sitt ekki á brott úr landinu
fyrir árslok 2008. » 1
Viðskipti
 Heimsferðir, fjórða stærsta
ferðaskrifstofan á Norðurlöndum,
fengu í gær afhenta flugvél af gerð-
inni Boeing 737-800 sem félagið hef-
ur tekið á langtímaleigu af Austrian
Airlines. Flugvélin mun fljúga undir
merkjum Heimsferða og er fyrsta
vélin af fjórum sem félagið hyggst
nota til að fljúga með farþega fé-
lagsins. » 14
LJÓST er að sú 4% launahækkun
sem ófaglærðir starfsmenn á hjúkr-
unarheimilum eiga að fá 1. október,
skv. yfirlýsingu samtaka fyrirtækja í
heilbrigðisþjónustu (SFH) frá í vor,
kemur ekki öll til greiðslu um mán-
aðamótin. Starfsmennirnir lögðu nið-
ur vinnu sl. vor vegna óánægju með
kjörin en leyst var úr deilunni þegar
SFH gaf út yfirlýsingu um að laun
yrðu hækkuð til samræmis við laun
fyrir sambærileg störf hjá Reykja-
víkurborg.
Hækkunin átti að koma í áföngum
og gekk fyrsta hækkunin eftir, skv.
upplýsingum stéttarfélagsins Efling-
ar, en þar var um að ræða fjögurra
launaflokka hækkun sem samsvarar
um 12,6% hækkun. Nú um mánaða-
mótin áttu laun síðan að hækka um
4% og um áramótin næstu á því
markmiði að vera náð að jafna kjörin
til samræmis við launakjör borgar-
innar. Ekki hefur fengist nægilegt
fjármagn frá ríkinu til að standa að
fullu við hækkunina 1. október og
skv. upplýsingum Kristjáns Sigurðs-
sonar, formanns launanefndar SFH,
vantar um eitt prósent þar upp á.
Hann segir að fjárveiting hafi fengist
til að hjúkrunarheimilin geti staðið
við launaleiðréttingarnar en ekki hafi
fengist útskýringar á hvernig þær
komi til og séu hugsaðar hjá ein-
stökum stofnunum. „Við erum því að
bíða með ákveðna leiðréttingu á laun-
unum þangað til við höfum fengið
nánari skýringar og upplýsingar,“
segir hann. Kristján tekur fram að
fullur hugur sé til að standa við þess-
ar launabreytingar þótt það muni
eitthvað dragast en málin hljóti að
skýrast í fjárlagafrumvarpinu.
Sigurður Bessason, formaður Efl-
ingar stéttarfélags, segir að málið sé
á borði rekstraraðila heimilanna, sem
hafi gefið starfsmönnunum loforð um
launaleiðréttingar en telji sig ekki
hafa fengið fjármuni til þess frá rík-
inu. „Vonandi ljúka þeir þessu máli
gagnvart fjármálaráðuneytinu en það
er mjög sérkennilegt að það skuli
vera fjármálaráðuneytið sem er að
stoppa þetta mál af, vegna þess að ég
veit ekki annað en að það hafi leyst
sambærileg mál gagnvart t.d. Land-
spítalanum,“ segir hann.
Launahækkun á hjúkrunar-
heimilum ekki öll greidd
Formaður launanefndar SFH segist bíða útskýringa ríkisins vegna fjárveitingar
Í HNOTSKURN
»Fjögurra launaflokkahækkun starfsmanna á
hjúkrunarheimilum hefur
gengið eftir en 1. október
munu laun hækka um 3% en
ekki 4% eins og lofað var.
»Um næstu áramót á þaðmarkmið að hafa náðst að
jafna kjörin til samræmis við
launakjör Reykjavíkurborgar.
»Ófaglært starfsfólk áhjúkrunar- og dvalarheim-
ilum fór í tveggja sólarhringa
setuverkfall í apríl sl.
LEIKRITIÐ Sitji guðs englar eftir
Guðrúnu Helgadóttur var frumsýnt
í Þjóðleikhúsinu í gærkvöldi. Verk-
ið byggist að einhverju leyti á æsku
Guðrúnar, sem ólst upp í 10 systk-
ina hópi á Blómsturvöllum í Hafn-
arfirði.
Á frumsýninguna mættu átta
systkini Guðrúnar (sitjandi fyrir
miðju); Viðar (t.v.), Ingólfur, Gerða,
Jóhanna, Unnur, Leifur, Gísli og
Arnar; en eitt systkinið er látið.
Morgunblaðið/Golli
Frumsýning á Sitji guðs englar
Morgunblaðið/Golli
LÖGREGLAN í Reykjavík hefur
komið upp um vændi sem tvær
pólskar konur um tvítugt stunduðu
hérlendis nú í haust og leitar lög-
reglan nú þeirra sem taldir eru hafa
skipulagt komu kvennanna og starf-
semi þeirra. Konurnar eru farnar úr
landi eftir skýrslutökur lögreglu sem
telur sig hafa vissar vísbendingar
um skipuleggjandann en þar liggur
hið meinta brot sem varðar við hegn-
ingarlög. Lögreglan fékk ábendingu
um að hugsanlegt vændi væri aug-
lýst á netinu og hafði uppi á kon-
unum. Voru grunsemdirnar á rökum
reistar með því að þær höfðu gagn-
gert komið til landsins í vændisferð.
Í samráði við konurnar var ákveðið
að þær færu úr landi. Upplýst er að
konurnar voru ekki hérlendis gegn
vilja sínum.
Stöðvuðu
vændið
Konurnar ekki
nauðugar á landinu
Eftir Hjálmar Jónsson
hjalmar@mbl.is
KJARTAN Ólafsson, fyrrverandi al-
þingismaður, hefur sent mennta-
málaráðherra stjórnsýslukæru
vegna þeirrar ákvörðunar þjóð-
skjalavarðar að synja honum um að-
gang að gögnum um símhleranir á
árunum 1949–1968 og krafist þess að
sú ákvörðun verði felld úr gildi.
Kjartan sagði í samtali við Morg-
unblaðið að hann vildi láta reyna á
þessa leið frekar en fara beint með
málið fyrir dómstóla. Hann teldi það
eðlilegt að menntamálaráðherra,
sem æðsti yfirmaður Þjóðskjala-
safnsins, ætti kost á að fella form-
legan úrskurð í málinu. Þetta væri
einfaldari leið en fara með málið fyr-
ir dómstóla. Hann gæti hins vegar
ekki, samvisku sinnar og réttarvit-
undar vegna, skirrst við að fara með
málið fyrir dóm yrði niðurstaðan af
stjórnsýslukærunni ekki viðunandi.
Í stjórnsýslukærunni er bent á að
Þjóðskjalasafn hafi veitt Guðna Th.
Jóhannessyni sagnfræðingi aðgang
að umræddum gögnum. Kjartan sé
einnig sagnfræðingur og eigi að lág-
marki rétt á sama aðgangi og Guðni
af þeirri ástæðu einni. „Þjóðskjala-
safn hefur mismunað umbjóðanda
mínum andstætt ákvæðum 65. grein-
ar stjórnarskrárinnar um að allir
skuli vera jafnir fyrir lögum og njóta
mannréttinda án mismununar. Slík
mismunun verður ekki byggð á
óbirtum innri starfsreglum Þjóð-
skjalasafns Íslands.“
Síðan segir: „Vakin er athygli á
því að Þjóðskjalasafn Íslands hefur
haldið leyndum þeim skilyrðum eða
skilmálum, sem það segir að Guðni
Th. Jóhannesson hafi undirgengist
áður eða í tengslum við þann aðgang
sem hann fékk að gögnunum. Þá er
jafnframt vakin athygli á að Þjóð-
skjalasafnið veitti honum ekki ein-
ungis aðgang að þeim gögnum sem
voru í vörslu safnsins er hann leitaði
til þess, heldur fór þess beinlínis á
leit við Héraðsdóm Reykjavíkur að
dómstóllinn sendi safninu hlerunar-
gögn sem þar voru í því skyni að
veita sagnfræðingnum aðgang að
þeim.
Þarf að rýmka lagaheimildir
á fyrstu dögum haustþings
Geir H. Haarde forsætisráðherra
sagði í fréttum Sjónvarpsins í gær að
nú hefði hafið störf nefnd sem ætti
að fara yfir upplýsingar sem ættu
rætur að rekja til atburða í kalda
stríðinu, eins og samþykkt var á vor-
þinginu.
„Það þarf að veita henni rýmri
lagaheimildir, og við vonumst til
þess að það verði unnt að gera það
strax á fyrstu dögum [haust]þings-
ins, í góðu samkomulagi, þannig að
hún geti skoðað þessi gögn, hún geti
beitt sér fyrir reglum um aðgang að
þeim,“ sagði Geir.
Stjórnsýslukæra vegna
gagna um símhleranirLEIÐ MIÐJU GRÆNNA
Laugardagur 30. 9. 2006
81. árg.
lesbók
VERKEFNI Í UMHVERFIS- OG NÁTTÚRUVERNDARMÁLUM MEGA
EKKI STRANDA Á RÉTTTRÚNAÐI TIL HÆGRI EÐA VINSTRI.
Engin innistæða er fyrir sjálfumgleði eða andvaraleysi af Íslendinga hálfu » 7
Eftir Aðalstein Ingólfsson
adalart@thjodminjasafn.is
Um þessar mundir eru liðinsjötíu ár síðan fjórir hug-umstórir einstaklingar ífinnska hönnunargeir-
anum opnuðu verslunina Artek í
hjarta Helsinki. Þarna voru á ferð
listgagnrýnandinn Nils-Gustav Hahl
(1904–1941), sterkefnuð og smekkvís
kona að nafni Maire Gullichsen
(1907–1990) og arkitektahjónin Aino
Marsio-Aalto (1894–1949) og Alvar
Aalto (1898–1976).
Árið áður, 1935, höfðu þessir fjór-
menningar stofnað félag undir sama
nafni í því augnamiði að tengja sam-
an sjónlistir og tæknihyggju, „art“
plús „tek“. Það markmið var mjög í
anda alþjóðlegs módernisma og þess
finnsk-sænska líberalisma sem þau
voru fulltrúar fyrir, en hvorutveggja
gekk út á að laga framsækna list-
sköpun að þörfum almennings. Eða
eins og segir í metnaðarfullu „maní-
festi“ þeirra: „Að hefja til vegs fram-
sækna lifnaðarhætti og menningu“.
Artek-versluninni var öðru frem-
ur ætlað að markaðssetja húsbúnað
þeirra Alvars og Aino konu hans og
veita brautargengi nýjum hug-
myndum í arkitektúr og húsainn-
réttingum, auk þess að hafa á boð-
stólum húsgögn eftir innlenda og
erlenda hönnuði sem aðhylltust ný
viðhorf.
Velgengni fyrirtækisins fyrsta
áratuginn má ekki síst þakka því hve
samhentir þessir fjórir ólíku ein-
staklingar voru. Alvar Aalto var
frjór listamaður og um leið útsjón-
arsamur þegar kom að tæknilegri
framkvæmd hlutanna. Þótt hann
hafi ekki fundið upp formbeygingu á
trjáviði einn og óstuddur – stundum
gleymist að Otto Korhonen og
smíðaverkstæði hans komu þar
einnig við sögu – þá var það Aalto
sem gerði sér grein fyrir helstu
notkunarmöguleikum formbeyg-
ingar.
Aalto var einnig öflugur tals-
maður nýrra viðhorfa í arkitektúr og
hönnun við opinber tækifæri og ötull
„networker“, fljótur að setja sig í
samband við alla þá sem gátu komið
fyrirtæki hans og finnskri hönnun að
gagni. Við upphaf þriðja áratugarins
höfðu Aalto-hjónin komið sér upp
tengslaneti þar sem var m.a. að
finna arkitektana Walter Gropius og
Le Corbusier og fjöllistamanninn
Lazló Moholy-Nagy.
Á þriðja og fjórða áratugnum var
líka til þess tekið hve Aalto hjónin
voru dugleg að fljúga vítt og breitt
um Evrópu á kaupstefnur og ráð-
stefnur, meðan flestir aðrir ferð-
uðust með bílum eða lestum. Þau
hjón voru einnig fjölmiðlavæn, eins
og það heitir í dag; myndir af þeim
birtust bæði á samkvæmissíðum og
fréttasíðum finnskra blaða, auk þess
sem Alvar skrifaði reglulega frá-
sagnir af skoðunarferðum þeirra ut-
anlands og sendi dagblöðum. Aino
Aalto tryggði þeim hjónum síðan
jarðsamband á heimaslóðum, ef svo
má segja, með hagkvæmri, einfaldri
og stílhreinni hönnun sinni á nytja-
hlutum. » 3
Artek og Aalto
Sjötíu ár liðin síðan Artek-verslunin
var opnuð í hjarta Helsinki
Alvar Aalto Hér á áttunda áratugnum, orðinn heimsþekktur arkitekt.
Reuters
Ekki fangi „Mér hefur aldrei liðið eins og fanga“ segir Aung San Suu Kyi
sem hefur verið í stofufangelsi í Burma sl. 16 ár vegna skoðanna sinna. » 4
Hvernig veit maður hvaðer list og hvað er ekkilist? Hér áður fyrrtöldu menn sig geta
skilgreint eðli listarinnar, en það
virðist ekki lengur hægt. Það er
orðið sjálfsagt mál að ekkert sem
varðar listina er lengur sjálfsagt
eins og þýski heimspekingurinn
Theodor Adorno orðaði það. Höf-
um við þá engin viðmið lengur til
að vita hvað er list og hvað ekki?
Er listin kannski bara eitthvað sem
stofnanir eins og listheimurinn,
söfn, gallerí og listaverkasalar
ákveða að sé list og markaðssetja
sem slíka? Er listin kannski dauð
vegna þess að hún getur verið hvað
sem er?
Georg W. Bertram er þýskur
heimspekingur sem reynir að
bregðast við vandanum við að skil-
greina list og vakti nýleg bók hans
um list athygli í heimalandi hans. Í
hádeginu á mánudag heldur Bert-
ram fyrirlestur við Háskóla Ís-
lands, í Aðalbyggingu, stofu 207,
um hvernig hægt sé að skilja list.
Hans skoðun er sú að það sé ein-
mitt hið listræna við listina að hún
sé ill skilgreinanleg. Það er ástæð-
an fyrir því að listaverk feli jafnan
í sér staðhæfingu um hvað sé list.
Hins vegar telur Bertram ekki rétt
að spyrja hvað list sé í þeim til-
gangi að finna viðmið til að
ákvarða hvað geti talist listaverk
og hvað ekki. Honum finnst nær-
tækar að spyrja hvaða gildi listin
hafi fyrir okkur. Út frá þeirri
spurningu er hægt að sýna fram á
að hægt er að skilja list sem sjálfs-
þekkingu, sem tilraun til að skilja
okkur sjálf og heiminn betur.
Hvað
er list?
Þýski heimspekingurinn
Georg W. Bertram flytur
fyrirlestur í HÍ
Georg Bretram Spyr hvaða gildi
listin hafi fyrir okkur.
Spenna og gleði ríkti hjá verðlaunahöfum í Teiknimyndasamkeppni sem Rannís efndi til í til-efni Vísindavöku en verðlaunin voru afhent 22. september. Á þriðja hundrað krakkar á aldr-inum 9-11 ára sendu inn myndir í keppnina sem hengdar voru upp í Listasafni Reykjavíkur íHafnarhúsi þar sem gestir gátu skoðað þær. Tíu krakkar hlutu viðurkenningar og tvær
bækur frá Eddu útgáfu; Atlas unga fólksins og Dýraríkið.
Verðlaunahafar voru:
FríðaTheodórsdóttir
– Náttúrulegustu vísindamennirnir
Þórir Pétur Pétursson
– Frumlegasti vísindamaðurinn
Matthías Jensen
– Glaðasti vísindamaðurinn
Andrea Sif Sigurðardóttir
– Einbeittasti vísindamaðurinn
Glódís Ýr Jóhannsdóttir
– Skrýtnasti vísindamaðurinn
Snædís Inga Rúnarsdóttir
– Niðursokknasti vísindamaðurinn
Alexander Freyr Óskarsson
– Upplýstasti vísindamaðurinn
Gréta Arnarsdóttir
– Sérvitrasti vísindamaðurinn
Bergljót Sunna Elíasdóttir
– Frægasti vísindamaðurinn
Ásdís Margrét Ólafsdóttir
– Efnilegasti vísindamaðurinn
Teiknimyndasamkeppni
Morgunblaðið/Ásdís
Náttúrulegustu vísindamennirnir eftir Fríðu Theodórsdóttur.Upplýstasti vísindamaðurinn eftir Alexander Frey Óskarsson.
Frumlegasti vísindamaðurinn eftir Þóri Pétur Pétursson Sérvitrasti vísindamaðurinn Tíu myndir hlutu verðlaun í teiknimyndasamkeppni Rannís.
laugardagur
30. 9. 2006
börn
HRESSIR VÍSINDAMENN
FJÖLBREYTTUR HEIMUR VÍSINDANNA
ENDURSPEGLAST Í TEIKNINGUM BARNANNA
„Ég var svolítið spennt,“ segir Snædís » 3
Einbeittasti vísindamaðurinn
eftir Andreu Sif
Sigurðardóttur.
– Er konan þín
listhneigð?
– Já, það er
hún. Henni er
algjörlega
sama um
hvernig kök-
urnar hennar eru á bragðið svo
framarlega sem þær séu fal-
legar.
Einn góður …