Morgunblaðið - 30.09.2006, Blaðsíða 34

34 LAUGARDAGUR 30. SEPTEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
FORSTJÓRI Barnaverndarstofu,
Bragi Guðbrandsson, ritar, svo sem
við var að búast, svargrein í Morg-
unblaðið í tilefni af grein sem birtist
eftir mig í blaðinu 26.
þ.m.
Með lögum frá árinu
1999 var dómurum fal-
in stjórn skýrslutaka af
börnum undir 18 ára
aldri sem brotaþolum í
kynferðisbrotamálum.
Áður en það gerðist
hafði verið komið upp í
Héraðsdómi Reykja-
víkur sérútbúinni að-
stöðu til þessara
skýrslugjafa. Eftir að
lögin tóku gildi hafa
þar farið fram nokkur
hundruð skýrslutökur
af börnum. Þá yf-
irheyrsluaðstöðu, sem
fyrir hendi er í Héraðs-
dómi Reykjavíkur, er
ekki að finna við aðra
héraðsdómstóla fyrir
utan Héraðsdóm Norð-
urlands eystra. Er það
skýringin á því að aðrir
héraðsdómstólar hafa
leitað til Barnahúss.
Þess skal þó getið að
skýrslutökur á vegum
annarra héraðsdómtóla
hafa farið fram í Hér-
aðsdómi Reykjavíkur.
Í svargrein forstjór-
ans er ekkert nýtt að
finna. Hins vegar er at-
hyglisvert að hann svarar ekki þeirri
gagnrýni minni að Barnahús á sér
ekki lagastoð, ekki er að finna í lögum
heimild til að framkvæma þar dóms-
athafnir, svo sem skýrslutökur af
börnum eru lögum samkvæmt, og að
rannsóknir sakamála geti, eðli máls
samkvæmt, ekki verið í verkahring
starfsmanna barnaverndaryfirvalda.
Starfsmenn Barnahúss hafa það hlut-
verk með höndum að taka bæði könn-
unarviðtal við barn, sem fram fer áð-
ur en kæra er lögð fram, og
stuðningsviðtöl eftir að kært hefur
verið og barnið hefur gefið skýrslu
fyrir dómi. Hlýtur að blasa við hverj-
um sæmilega skynsömum manni að
hlutverk starfsmanna stofnana á veg-
um barnaverndaryfirvalda er að gæta
hagsmuna barna og stuðla að velferð
þeirra og að í því ljósi geta þeir, út frá
almennum réttaröryggissjón-
armiðum, ekki talist hlutlausir rann-
sóknaraðilar í sakamáli.
Áréttað skal að staðurinn, þar sem
skýrslutaka yfir barni vegna rann-
sóknar kynferðisbrotamáls fer fram,
er í sjálfu sér ekki aðalatriði svo fremi
að rétt sé staðið að málum, þ.á m. að
aðstaðan sé góð, undirbúningur sé
vandaður, bæði gagnvart barninu og
öðrum sem að henni koma, og að fag-
legra vinnubragða sé gætt við sjálfa
skýrslutökuna. Að öllu þessu hefur
verið hugað í Héraðsdómi Reykjavík-
ur. Það geta staðfest þeir, sem að
þessum skýrslutökum hafa komið,
hvort sem um er að ræða
ákærendur, verjendur,
réttargæslumenn brota-
þola eða starfsmenn
barnaverndaryfirvalda.
Er ekki annað vitað en
að almenn ánægja ríki
meðal þessara fagaðila
með framkvæmd mála í
Héraðsdómi Reykjavík-
ur. Að þessu mikilsverða
atriði er í engu vikið í
svargrein forstjóra
Barnaverndarstofu.
Héraðsdómur
Reykjavíkur hefur sett
sér leiðbeinandi reglur
um hvernig standa eigi
að skýrslutökum af
börnum. Þar kemur m.a.
fram að markmið rann-
sóknar er að upplýsa
málið sem best. Þá beri
að hraða rannsókn og
gæta að öllum form-
reglum, bæði við und-
irbúning skýrslutök-
unnar, í þinghaldinu
sjálfu og við skýrslutök-
una. Beint er til rétt-
argæslumanna barna að
þeir veiti barni viðeig-
andi útskýringar og und-
irbúi það fyrir skýrslu-
tökuna. Þess er gætt að
málið tefjist ekki. Út-
skýrt er fyrir barninu hvað fram fer
og hvernig. Einnig er þess gætt að
barni sé sem minnst óhagræði gert og
sá tími valinn til skýrslutökunnar sem
ekki rekst á við skólatíma eða þann
tíma sem börn eru orðin þreytt. Barn-
ið er látið hitta sem fæsta og alls ekki
kærða. Séð er til þess að barnið gefi
skýrslu í næði og barninu gefinn næg-
ur tími til þess. Valinn er sérþjálfaður
kunnáttumaður sem sjálfur er í góðu
jafnvægi og getur myndað eðlileg
tengsl við barnið, fengið það til að
skýra sem mest sjálfstætt frá og kem-
ur fram við það á nærgætinn hátt,
hefur góð áhrif á það en gætir um leið
hlutleysis við rannsóknina.
Það sem meginmáli skiptir er að við
skýrslutökur af börnum í Héraðsdómi
Reykjavíkur er hagsmuna barna gætt
í hvívetna og að skýrslutökurnar hafa
gengið mjög vel. Skal því fullyrt að
þegar um er að ræða rannsókn kyn-
ferðisbrotamála búa reykvísk börn
síst við lakara réttaröryggi en börn
annars staðar á landinu.
Enn um skýrslutökur
af börnum fyrir dómi
Helgi I. Jónsson svarar grein
Braga Guðbrandssonar um
Barnahús
Helgi I. Jónsson
» Það semmeginmáli
skiptir er að við
skýrslutökur af
börnum í Hér-
aðsdómi
Reykjavíkur er
hagsmuna
barna gætt í
hvívetna og að
skýrslutökurnar
hafa gengið
mjög vel.
Höfundur er dómstjóri
í Héraðsdómi Reykjavíkur.
Bréf til blaðsins
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
RUNNINN er út frestur til að gera athugasemdir
við hugmyndir Landsnets um nýtt línustæði há-
spennustrengs fyrir ofan Hafnarfjörð, hugmyndir
sem jafna má við umhverfisslys, verði þær að veru-
leika.
Núna liggur línan úr Heiðmörkinni yfir ásana ofan
við Urriðavatn, yfir hraunið á milli hesthúsahverf-
anna þar sem gamla bæjarhliðið var og þaðan yfir ás-
ana ofan við Ásfjall yfir í háspennuvirkið í Hamra-
nesi.
Í tengslum við fyrirhugaða stækkun álversins í
Straumsvík er gerð tillaga um að færa þennan hluta
línunnar sunnar. Nýja línustæðið mun þá liggja sunn-
an við efra hesthúsahverfið, við jaðar skógrækt-
arsvæðis ofan við Hvaleyravatn, sunnan við Stór-
höfða og þaðan í Hamranes. Meðfylgjandi mynd
sýnir bæði núverandi og fyrirhugaða legu (heimildf:
www.landsnet.is, kort 6).
„Og er þetta ekki bara prýðishugmynd?“, myndi nú
einhver spyrja. Svarið er stutt en stórt „Nei!“
Í fyrsta lagi, núverandi línustæði hefur alltaf í
besta falli verið herfileg sjónmengun. Nýja línustæðið
verður öllu verra því bæði spillir það útsýni til
Helgafells og Lönguhlíðar ennfrekar en núverandi
lína gerir en að auki mun línustæðið skera á hol
svæðið á milli Hvaleyrarvatns og Sléttuhlíðar, skerða
möguleika skógræktar og gera svæðið afar ólystugt
til útivistar svo vægt sé til orða tekið.
Í öðru lagi, það er löngu orðið tímabært að fjar-
lægja núverandi línu en þá á líka að færa hana alfar-
ið í burtu. 245 kílóvolta háspennulína á ekkert erindi
í jaðri vaxandi íbúðabyggðar. Tveir kostir koma til
greina.
Fyrri og ódýrari kosturinn er að færa þessa línu,
sem nú liggur frá Geithálsi að Hamranesi, í heild
sinni að hlið Kolviðarhólslínu sem liggur ofan við
Helgafell.
Þar er línuvegur svo jarðrask ætti að verða með
minnsta móti, kostnaður gæti orðið um 450 milljónir
(15 milljónir x ca 30 km).
Seinni og etv ódýrari kostur er að leggja þann
hluta núverandi línu sem á að færa (ca 3 km) í jörðu.
Skv. upplýsingum sem fram koma í Morgunblaðinu
sunnudaginn 24. september (bls. 4) kostar kílómetr-
inn af jarðarför 245 kílóvolta línu um 120-180 millj-
ónir, þannig myndu þessir 3 km kosta tæpan hálfan
milljarð.
Frestur til að skila athugasemdum rann út 29.
september sl. Hafnfirðingar, sendið mótmæli við
þessum hugmyndum um nýtt línustæði.
LÁRUS JÓN GUÐMUNDSSON,
Garðavegi 4, Hafnarfirði.
Umhverfisslys ofan við Hafnarfjörð?
Frá Lárusi Jóni Guðmundssyni:
ÉG VERÐ að fá að koma frá mér
hugmynd sem mér fannst svo aug-
ljós að ég trúði því einlægt að ein-
hver myndi bera hana upp. En þar
sem það hefur ekki gerst enn verð
ég hreinlega að segja ykkur frá
henni.
Þar sem herinn er á förum, bíður
svæðið og húsin á Miðnesheiði eftir
nýju hlutverki. Er nokkuð til betra
en að setja þar upp Friðarsetur?
Skýrari skilaboð til umheimsins er
ekki hægt að gefa. Við Íslendingar
erum í hjarta okkar friðelskandi
þjóð og ef grannt er skoðað þá eru
flest allir jarðarbúar friðelskandi í
hjarta sínu, það þarf bara að minna
þá á það.
Í Friðarsetri er hægt að stunda
alþjóðlegar rannsóknir á því hvaða
leiðum er hægt
að beita til friðar
í heiminum.
Hvar í heiminum
er friður og
hvernig er farið
að því að halda
þann frið? Hvar
er ólga og ófrið-
ur og hvað veld-
ur honum í raun?
Hvernig má
bregðast við? Með hugtakinu friði á
ég ekki aðeins við hið augljósa
vandamál heimsins í dag: vöntun á
friði á milli þjóða og trúarhópa,
heldur einnig að skoða hugtakið
frið, á milli manns og náttúru, milli
manna almennt og ekki síst að
reyna að koma á friði innra með
sjálfum sér.
Friðarsetur gæti verið starfrækt
í tengslum við háskóla. Þar þyrfti
að vera aðstaða til að taka á móti
nemendum, fræðimönnum og ferða-
mönnum allstaðar að. Þar þyrfti að
vera aðstaða til kennslu og rann-
sókna. Aðstaða fyrir ráðstefnur og
fyrirlestra og einnig fyrir frið-
arstundir þar sem hver og einn
getur skoðað friðinn innra með sér.
Friðarsetur staðsett á Íslandi, á
hlutlausu svæði, gæti haft raun-
veruleg áhrif um allan heim með
tímanum.
Friðarsetur á Íslandi í stað her-
stöðvar eru sterk skilaboð og
áminning til okkar sjálfra og til
umheimsins.
Með friði.
RAGNHILDUR JÓNSDÓTTIR,
myndlistarmaður,
móðir og amma.
Friðarsetur á Miðnesheiði
Frá Ragnhildi Jónsdóttur:
Ragnhildur
Jónsdóttir
Á ÞESSU ári eru 30 ár síðan Iðju-
þjálfafélag Íslands var stofnað af 10
framsýnum iðjuþjálfum. Strax var
byrjað að vinna að því að starfsheitið
yrði lögverndað og varð það að raun-
veruleika árið 1977 þegar lög um iðju-
þjálfun voru samþykkt á Alþingi. Eitt
af markmiðum félagins var að koma á
námi í iðjuþjálfun á Íslandi enda sáu
frumkvöðlarnir að fjölgun í faginu yrði
ekki næg til að fullnægja þörf fyrir
þjónustu iðjuþjálfa nema að mögulegt
væri að læra fagið á Íslandi. Árið 1997
náðist mikilvægur áfangi, en þá hófst
nám í iðjuþjálfun við Heilbrigðisdeild
Háskólans á Akureyri og fyrstu iðju-
þjálfarnir útskrifuðust 2001. Þá voru
iðjuþjálfar um 100 talsins, flestir starf-
andi á höfuðborgarsvæðinu og í stærri
þéttbýliskjörnum en eru nú um 180,
dreifðir um allt land. Með fjölgun iðju-
þjálfa hafa verkefnin orðið fjölbreytt-
ari, nýjar lendur verið unnar, t.d. þjón-
usta við fólk í heimahúsum á vegum
bæjarfélaga, þjónusta við geðsjúka í
gegnum valdeflingu og þjónusta við
skólabörn. Þessi þjónusta hefur vaxið
mest á landsbyggðinni í minni bæj-
arfélögum en erf-
iðara hefur reynst
að koma á breyt-
ingum í stærra
þjónustukerfi eins
og á höfuðborg-
arsvæðinu.
Á þessu ári hef-
ur verið efnt til
margra spennandi
viðburða í tilefni af afmælinu. Fyrri
hluta árs voru málþing um geðheil-
brigðismál, um heilsufar og akstur,
skjólstæðingsmiðaða þjónustu, þjón-
ustu iðjuþjálfa á Akureyri og fram-
undan á haustmánuðum eru málþing
um þjónustu iðjuþjálfa í samfélaginu
og hlutverk iðjuþjálfa í endurhæfingu.
Þessa viku standa yfir skólatöskudag-
ar en þá fara milli 40 og 50 iðjuþjálfar í
grunnskóla landsins og leiðbeina börn-
um um hvernig á að raða í skóla-
töskuna og hversu þung hún má vera
miðað við þyngd þess sem ber hana.
Þetta er landsátak, sem fór í fyrsta
skipti fram á síðasta ári og fékk mjög
góðar viðtökur í þeim skólum sem
heimsóttir voru. Stefnt er að því að
þetta verði árviss atburður. Í sam-
vinnu við Lýðheilsustöð hefur verið
unnið að þýðingu úr ensku á tölvu-
forriti fyrir börn, með hléæfingum við
tölvuvinnu. Þessi tölvuforrit verður
aðgengilegt öllum á vef Lýð-
heilsustöðvar en vefurinn verður
formlega opnaður miðvikudaginn 27.
september að viðstöddum höfundi
þess, Karen Jacobs iðjuþjálfa og pró-
fessor við Boston Háskóla.
Hátindur afmælisársins er án efa
tveggja daga ráðstefna 29. og 30. sept-
ember á Nordica Hótel, sem ber yf-
irskriftina, Að lifa, vinna og njóta lífs-
ins. Aðalfyrirlesari á föstudagsmorgun
Dr. Snæfríður Þóra Egilson iðjuþjálfi
og heitir erindi hennar Að þoka þránd-
um úr götu: Samspil starfs og fræða.
Á ráðstefnunni verða kynntar fjöl-
margar rannsóknir iðjuþjálfa, bæði í
formi fyrirlestra og veggspjalda, sjón-
arhorn notenda þjónustu iðjuþjálfa
mun heyrast, sýning verður á hjálp-
artækjum og fleira.
LILJA INGVARSSON,
formaður Iðjuþjálfafélags Íslands
og yfiriðjuþjálfi á Reykjalundi.
Iðjuþjálfafélag Íslands 30 ára
Frá Lilju Ingvarsson:
Lilja Ingvarsson
TENGLAR
..............................................
www.sigl.is