Morgunblaðið - 30.09.2006, Blaðsíða 50

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 30. SEPTEMBER 2006 51
menning
Í blaðinu á miðvikudaginn varsagt frá því að stjórnvöld í Ka-sakstan hefðu áhyggjur af
þeirri mynd sem dregin er upp af
landinu í kvikmyndinni Borat: Cult-
ural Learnings of America for Make
Benefit Glorious Nation of Kazak-
hstan, en um er að ræða „heim-
ildamynd“ þar sem kasakski sjón-
varpsmaðurinn Borat Sagdiyev
ferðast til Bandaríkjanna í því
augnamiði að kynnast landi og þjóð.
Það sem ergir kasakska ráðamenn
er að svo er að skilja á allri hegðun
og tali Borats að víða sé pottur brot-
inn í siðferðisvitund og menningar-
hefðum Kasaka. Sérstaklega virðist
sem hugmyndir þarlendra um konur
og lýðræði séu vægast sagt fornfá-
legar.
  
Í rauninni er Borat ekki frá Ka-sakstan. Í rauninni er Borat yfir
höfuð ekki til, nema þá í óeiginlegri
merkingu. Borat er nefnilega tilbúin
persóna, sköpunarverk breska grín-
istans Sacha Baron Cohen. Cohen
þessi er einnig maðurinn á bak við
hinn borubratta Ali G en það var
einmitt í þáttunum Da Ali G Show
sem Borat kom fyrst fram á sjón-
arsviðið – í innslögum þar sem sýnd
voru brot úr „ferðaþáttum“ hans.
Þar gátu áhorfendur fylgst með Bo-
rat á ferðalagi sínu um Bretland og
síðar Bandaríkin, þar sem hann
lagði sig í líma við að kynna sér þar-
lenda siði og venjur með kostulegri
útkomu.
Ali G og Borat eru kvistir af sama
meiði og svo sannarlega kynlegir.
Þeir eru báðir sjónvarpsspyrlar en
svo yfirgengilegir í bæði hegðun og
hugsun að viðmælandinn, sem er
ókunnugt um málavexti, veit ekki
hvaðan á sig stendur veðrið. Seinni
tíma fígúrur, t.d. Johnny National
og Silvía Nótt á Íslandi, eru tilbrigði
við þetta stef.
  
Að mínu mati hefur Borat þaðfram yfir aðra sjónvarpsspyrla
af þessari tegund að þrátt fyrir alla
siðgæðisbrestina, karlrembuna og
fordómana er hann með eindæmum
viðfelldinn og geðþekkur maður.
Þar að auki er hann trúverðugri en
aðrar sambærilegar persónur. Fyrir
vikið þreytast viðmælendur hans
síður á vitleysisganginum og falla
frekar í þá gryfju að samsinna bull-
inu eða reyna í einlægni að leiða
honum fyrir sjónir hin vestrænu
gildi.
Þessir eiginleikar Borats skírast
fyrst og fremst af frábærri persónu-
sköpun og leik Cohens. Borat er ein-
faldur og klaufskur. Hann er hóg-
vær, glaðvær og umfram allt
einlægur. Hann er enginn ruddi og
alls ekkert illmenni. Það er engin
fyrirlitning í viðhorfi hans til
kvenna eða annarra hópa sem hallar
á í „heimalandinu“. Þess í stað skrif-
ast viðhorf hans á fáfræði og þá
staðreynd að hann kemur frá öðrum
menningarheimi – en undir þeim
formerkjum virðist fólk reiðubúið til
að fyrirgefa ansi margt. Þegar hann
t.d. kemst að því að konur hafa kosn-
ingarétt í Bandaríkjunum er nær að
segja að hann sé hissa en hneyksl-
aður. Viðbrögð hans eru frekar í ætt
við undrun okkar yfir saklausum
siðum annarra þjóða, t.d. að kýr séu
heilagar á Indlandi, en mannhatur.
Allt sem snýr að Borat er ein alls-herjar satíra. En satíra er
vandmeðfarið form þegar tekið er á
kreddum og hleypidómum. Takist
vel upp getur háðið verið beitt og
skemmtunin mikil. Hins vegar er
alltaf hætt við því að menn gangi of
langt og þá kárnar gamanið. Grínið
verður klént og í versta falli meið-
andi. Borat hefur hingað til tekist að
halda sig réttu megin við línuna.
Það verður hins vega forvitnilegt að
sjá hvernig Cohen tekst upp við línu-
dansinn í kvikmyndinni. Það er ósk-
andi að Borats bíði ekki sömu örlög
og Ali G, en mynd um Ali sem kom
út fyrir nokkrum árum missti gjör-
samlega marks.
Borat Sagdiyev
» Allt sem snýr aðBorat er ein alls-
herjar satíra. En satíra
er vandmeðfarið form
þegar tekið er á kredd-
um og hleypidómum.
Tilbúningur Þau myndskeið frá „Kasakstan“ sem birtast í kvikmyndinni
eru í raun frá Rúmeníu. Einnig sum meint kasöksk lög.
floki@mbl.is
AF LISTUM
Flóki Guðmundsson
ruglaða „Óberón“ þar sem sveitin
sýnir heilmikla „Birthday Party“-
takta, og lokalag plötunnar, „Ted
Danson“ þar sem hinu gamla og
góða „Killer Boogie“ með íslensku
pönksveitinni Þeyr er hrært saman
við þeirra eigin hljóm.
Það er eins og að við að hlusta
ítrekað á nýjan geisladisk sveit-
arinnar Reykjavík! fari eitthvert
ferli af stað sem gjörbreyti öllum
hugmyndum manns um tónlist. Við
fyrstu hlustun er tónlistin skrýtin,
óaðgengileg og furðuleg en svo allt í
einu smellur allt og þá getur maður
ekki alveg áttað sig á því hvað það
var sem maður skildi ekki. Reynslan
er ekkert ósvipuð því að fara í fyrsta
tímann í einhverju framandi fagi í
háskóla og skilja ekki baun, en mæta
svo sem gestur í sama tíma ári síðar
þegar maður hefur tekið prófið og
tileinkað sér efnið. Reynslan við að
tileinka sér hinn splunkunýja hljóm
Reykjavíkur hefur breytt manni, og
það er ekki hægt að bakka og verða
aftur það sem maður var fyrir. Enda
langar mann ekkert til þess.
Ragnheiður Eiríksdóttir
Nýr hljómur Nýja platan frá hljómsveitinni Reykjavík! fær fimm stjörnur
af fimm mögulegum frá gagnrýnanda Morgunblaðsins.
Kvikmynda-leikstjórinn
Oliver Stone lýsti
því yfir á San
Sebastian-
kvikmyndahátíð-
inni á Spáni á
dögunum að
George W. Bush
Bandaríkjaforseti
hefði fært Bandaríkin tíu ár aftur í
tímann og gert það að verkum að
hann skammist sín nú fyrir að vera
Bandaríkjamaður. Þetta kemur
fram á fréttavef BBC.
Stone sagði Bush hafa brugðist
allt of harkalega við hryðjuverka-
árásunum í Bandaríkjunum þann 11.
september árið 2001, misnotað þjóð-
arauðinn og ýtt undir öfgastefnu.
„Frá 12. september hefur atvikið
verið notað í pólitískum tilgangi og
klofið heimsbyggðina,“ sagði hann.
„Þetta er synd því það tekur orku
frá okkur að sjá að allur heimurinn
er enn í helgreipum 11. september.
Það tekur orku frá hlutum sem
skipta máli eins og fátækt, dauða,
sjúkdómum, jörðinni og því að laga
hlutina heima fyrir í stað þess að
heyja stríð við aðra.“
Af Stone er það annars að frétta
að hann hyggst á næstunni ráðast í
þriðju útgáfu á stórmynd sinni Alex-
ander á mynddisk, en hann er að
sögn enn ekki fullkomlega ánægður
með myndina í heild sinni. Myndin
var rándýr í framleiðslu en gagnrýn-
endur voru fæstir ánægðir með út-
komuna.
Fólk folk@mbl.is
Miðasala LA opin frá kl. 13–17 alla virka daga.
Samstarfsaðili:
F
í
t
o
n
/
S
Í
A
KARÍUS OG BAKTUS:
GUÐJÓN DAVÍÐ KARLSSON OG ÓLAFUR STEINN INGUNNARSON.
HÖFUNDUR: THORBJORN EGNER ÞÝÐANDI: HULDA VALTÝSDÓTTIR LEIKSTJÓRN:
ÁSTRÓS GUNNARSDÓTTIR TÓNLISTARUMSJÓN: 200.000 NAGLBÍTAR
LEIKMYND OG BÚNINGAR: ÍRIS EGGERTSDÓTTIR LÝSING: SVEINN BENEDIKTSSON
GERVI: RAGNA FOSSBERG
sígilt leikrit sem staðist
hefur tímans tönn!
SÝNT Í RÝMINU. RÝMIÐ ER SAMSTARFSVERKEFNI LA OG
Sýningin tekur 25 mínútur í flutningi.
Lækkað miðaverð.
Lau 30. sept kl. 14 UPPSELT
Lau 30. sept kl. 15 UPPSELT
Lau 30. sept kl. 16 UPPSELT
Sun 1. okt kl. 14 UPPSELT
Sun 1. okt kl. 15 UPPSELT
Sun 1. okt kl. 16 UPPSELT
Sun 8. okt kl. 17 UPPSELT
Sun 15. okt kl. 14 UPPSELT
Sun 15. okt kl. 15 UPPSELT
Sun 15. okt kl. 16 UPPSELT
Sun 22. okt kl. 14 nokkur sæti laus
Sun 22. okt kl. 15
Sun 22. okt kl. 16 Aukasýning
Næstu sýn: 29/10, 5/11, 12/11