Morgunblaðið - 25.11.2006, Blaðsíða 40

Morgunblaðið - 25.11.2006, Blaðsíða 40
40 LAUGARDAGUR 25. NÓVEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ UMRÆÐAN Í TILEFNI ummæla sem ég viðhafði í fréttaviðtali í sjónvarpinu fyrir skömmu í kjölfar úr- slita prófkjörs sjálf- stæðismanna í Suður- kjördæmi er mér ljúft og skylt að taka það skýrt fram að orðalag mitt um tæknileg mistök varðandi þann þátt sem fór úrskeiðis í hlutverki mínu fyrir byggingarnefnd Þjóð- leikhússins á sínum tíma var bæði illa val- ið og óviðeigandi í þessu samhengi. Ég var beðinn um viðtal vegna úrslita prófkjörs- ins, en fékk fyrst óvænt spurn- inguna „ Hefurðu iðrast nóg“? Það er erfitt að svara þessu fullnægj- andi óvænt. Líklega hefði ég átt að svara að vonandi hefði ég iðr- ast nóg, því hver kann að meta slíkt að lokum nema Guð almátt- ugur. Með þessu orðalagi var ekki ætlun mín að draga úr alvöru málsins, nema síður sé. Þetta er reyndar orð sem ég nota stundum ekkert síður um mannleg mistök en önnur. Ég skil vel að í gegnum þessi tvö orð gætu menn lesið að það skorti á iðrun. Í viðtalinu lagði ég hins vegar áherslu á það að í svona stöðu biður maður fyrirgefningar og iðrast, „annars væri maður af steini“, minnir mig að ég hafi sagt. Ég hef alltaf sagt það að ég ber einn ábyrgð á þeim mis- tökum sem ég hef sjálfur gert og hef ekkert dregið undan í þeim efnum. Í upphafi þessa máls fyrir lið- lega fjórum árum baðst ég fyrirgefningar og tjáði iðrun mína í fréttatilkynningu til allra fjölmiðla. Oft síðan, til að mynda eftir að dómur féll, gerði ég það sama og reyndar einnig í ávarpi í Hæstarétti. Einnig hef ég áréttað iðrun og ósk um fyrirgefn- ingu bæði í ræðu og riti og í bæn- um mínum því sá sem lendir í slík- um hremmingum lifir að mínu mati ekki af nema að hann iðrist og njóti fyrirgefningar og þess vegna bið ég þjóð mína þess. Öll- um sem orðið hefur á er lífs- nauðsynlegt að gera upp mistökin og ég hef gert mitt besta í þeim efnum. Ég hef lokið öllum skyld- um sem á mig voru settar vegna þessa máls og er reynslunni rík- ari. Íbúar Suðurkjördæmis þekkja mig. Þeir hafa fylgst með mér og veitt mér að nýju tækifæri með af- gerandi kosningu til þess að vinna af alefli fyrir þá. Fyrir það er ég óumræðilega þakklátur. Ég braut af mér og iðrast í dýpstu rótum hjarta míns. Það er fullkomlega eðlilegt og skylt að menn biðjist fyrirgefningar þegar þeir brjóta af sér, og iðrist af ein- lægni, það geri ég. Iðrast af djúpri einlægni og biðst fyrirgefningar Árni Johnsen skrifar um orðin „ tæknileg mistök“ sem hann viðhafði í sjónvarpsfrétta- samtali við óvæntri spurningu og telur þau bæði illa valin og óviðeigandi og líkleg til að mis- skiljast »Ég braut af mér ogiðrast í dýpstu rót- um hjarta míns. Árni Johnsenn Höfundur er stjórnmálamaður, blaða- og tónlistarmaður. ÞAÐ þarf ekki að horfa langt um öxl til þess að sjá hversu miklar breytingar hafa orðið á atvinnuháttum okkar Íslendinga á und- anförnum árum. Frum- framleiðslan skipar nú ekki eins stóran sess og áður. Hlutdeild land- búnaðar til lands- framleiðslunnar var 5% fyrir 25 árum, en er nú 1,4% – að sama skapi þá var hlutdeild sjáv- arfangs 16% árið 1980 en er nú 6,8%. Það eru ekki lengur bara þrjár stoðir undir atvinnulífinu, þ.e. frumframleiðsla, iðnaður og þjónusta, heldur er fjórða stoðin farin að skipta verulegu máli. Hún felst í skapandi atvinnugreinum. Ég hef lagt fram á Alþingi tillögu um að skipaður verði starfshópur til að taka saman upplýsingar um umfang skapandi starfsgreina hér á landi og móta tillögu að stefnumörkun í þess- um málaflokki. Skapandi atvinna einkennist af því að meginviðfangsefnið er að skapa nýja þekkingu eða efni sem hægt er að vernda með höfundarrétti eða einkaleyfi. Áhrif og árangur slíkra starfsgreina felst ekki hvað síst í sam- starfi fólks með ólíkan bakgrunn og menntun. Til skapandi starfsgreina teljast t.d. menningartengd starfsemi og afþreyingariðnaður eins og tölvu- leikir, kvikmyndir, einnig hátækni- iðnaður, hönnun og þekking- arstarfsemi. Ennfremur er útgáfa á rituðu og rafrænu formi og menning- artengd ferðaþjónusta talin með. Telja má að 25% alls vinnuafls hér á landi vinni við skapandi atvinnu- greinar. Í Bandaríkjunum er þetta sama hlutfall 30%. Atvinna framtíðarinnar Mörg ríki hafa markað opinbera stefnu í þessum málaflokki vegna mikilvægi þessarar starfsemi sem at- vinnu framtíðarinnar. Dæmi um slíka starfsemi hér á landi er framleiðsla sjónvarpsþátta um Latabæ í há- tæknimyndveri sem komið var upp í Garðabæ, uppsetningar Vesturports á sýningum og landvinningar erlend- is, og tölvuleikur CCP – Eve on line sem hefur 150.000 áskrifendur víða um heiminn. Einnig má nefna ýmsar uppákomur sem hafa náð fótfestu hér og vakið verðskuldaða athygli erlend- is. Þar er skemmst að minnast Food and Fun matvælasýningarinnar og Airwaves tónlist- arhátíðarinnar. Slíkir viðburðir ásamt mörg- um öðrum hafa skapað meiri atvinnu en fljótt á litið virðist. Sem dæmi um vægi slíkrar starfsemi má nefna að um 100 heils- ársstörf í Kaupmanna- höfn eru eingöngu vegna fótboltaleikja. Litlir staðir skipta líka máli En það eru einnig minni staðir og minni atburðir sem geta lagt lóð á vogarskálarnar og nýtt sér þessa nýju starfsgrein. Hróars- kelduhátíðin er t.d. gott dæmi um hvernig lítill bær getur verið miðstöð ákveðins atburðar og það haft veru- leg áhrif á efnahags- og atvinnu- ástandið þar. Hér á landi höfum við dæmi um skapandi atvinnugreinar sem hafa haft verulega mikil áhrif á bæi eins og t.d. hvalaskoðunarferðir frá Húsavík, Síldarminjasafnið og síldarhátíðina á Siglufirði og stríðs- minjasafnið í Fjarðabyggð. Tækni- þekking á Íslandi er afar góð og auð- velt að nýta hana hvar sem er, ásamt því að virkja hugmyndaauðgina og kraftinn sem víða býr í byggðum landsins en með því getum við óhikað tekið skrefið inn í atvinnuhætti fram- tíðarinnar. Skapandi starfsemi Sigríður Ingvarsdóttir skrifar um atvinnuhætti framtíðarinnar » Skapandi atvinnaeinkennist af því að meginviðfangsefnið er að skapa nýja þekkingu eða efni sem hægt er að vernda með höfund- arrétti eða einkaleyfi. Sigríður Ingvarsdóttir Höfundur er varaþingmaður í Norð- austurkjördæmi og sækist eftir 2.–3. sæti á lista Sjálfstæðisflokksins. LANDSFUNDUR Sjálfstæð- isflokksins ályktaði fyrir ári sér- staklega um að stefna bæri að einkavæðingu Landsvirkjunar og útfærði formaður flokksins þá línu í viðhafnarviðtali við Morg- unblaðið. Fullt samræmi er þar með í stefnu flokksins: Hann gaf aðganginn að fiskimiðunum til sægreifanna, skipti ríkisbönk- unum milli póli- tískra gæðinga og vill nú koma orkuauðlindinni úr almannaeign í greipar á einka- væddum einok- unarrisa. Rökin gegn því að orku- samkeppni einkafyrirtækja virki hér í 300 þúsund manna smáríki gilda miklu frekar en í Bandaríkj- unum, þar sem menn vakna nú upp við vondan einkavæðing- ardraum. Samkeppni virkar ekki á raf- orkumarkaði Bandaríkjanna Stórblaðið New York Times skýrir frá því 21. nóvember að æ fleiri óánægjuraddir heyrist frá iðnrekendum, sveitarfélögum og orkuveitum þeirra auk neyt- endahópa sem staðhæfi að ,,mark- aðurinn virki ekki“ í raforkugeir- anum. Verð hefur ekki fallið síðan fallið var frá strangri verðstýringu alríkisstjórnarinnar fyrir áratug. Í Texas hefur verð til neytenda hækkað á uppboðsmarkaði veitna vegna þess að framleiðendur not- færa sér stöðu þar sem hæsta til- boðsverð er í raun verðið sem gildir fyrir alla. Framleiðendur geti líka minnkað framboð ef þeim sýnist svo til að sprengja upp verð þegar spurn er mikil. Sterkar vís- bendingar eru um að þeir stýri verði með þessum hætti. Sam- keppnisnefnd alríkisins er sökuð um að ráða ekki við það verkefni sitt að skapa forsendur fyrir virk- um markaði. Nefndin bannar ein- okun, en getur lítið gert við fá- keppni örfárra fyrirtækja (fáokun), svo sem í Kaliforníu þar sem einungis sex fyrirtæki eru í raun framleiðendur, (1400 orku- ver) þó svo að þau feli samþjöppun með ýmsum ráðum. Í New Jersey eru aðeins 10 framleiðendur með stóran hluta mark- aðar og verðið hefur rokið upp milli útboðstímabila. Fræðimenn sjá villuna Hagfræðikenningin er þekkt: Framleiðendur keppa um hylli neytenda með lægra verði og neyt- endur njóta. Reyndin er önnur. Á miklum eft- irspurnartímum rýkur verðið upp og tilgreind dæmi um að verð á megavattsstund hafi hækkað úr 50 dölum í 1000 á topptímum með vafasömum aðferðum. Það eru ekki bara síkveinandi neyt- endafrömuðir sem haga orðum sínum á þennan veg. Fræðimenn hafa sett upp hermilíkön í tölvum sem geta reiknað markaðshegðun og sýnt fram á hvernig fákeppn- ismarkaður getur knúið fram svo hátt verð að líkist einokunarmark- aði. Hermilíkönin sýna það sama og reikningarnir hjá neytendum: Verðið stórhækkar. Raforka er einfaldlega vara sem lagar sig illa að kröfum um ,,fullkominn mark- að“. Fræðilegar ástæður eru rakt- ar í ítarlegu máli en leikmönnum er til dæmis augljóst að ekki er hægt að neita sér um rafmagn eins og maður hættir að kaupa ákveðna almenna vörutegund ef verð hækkar. Framleiðandinn er í ráðandi hlutverki og því sterk rök fyrir opinberri íhlutun með einum eða öðrum hætti til að verja neyt- endur. Sjálfstæðisflokkurinn verður að svara um einkavæðingu Í umræðum í borgarstjórn um sölu á hlut Reykjavíkur í Lands- virkjun sagði borgarstjóri rétti- lega að ,,enginn fyrirvari“ væri í samningnum um einkavæðingu. Jafn mikill talsmaður og ég er þess að borgin selji hlut sinn í Landsvirkjun er ég andvígur því að Landsvirkjun verði seld í einkavæðingu. Ekki aðeins vegna þess að ég tel að hér séu engar forsendur fyrir því að koma á samkeppni á agnarsmáum neyt- endamarkaði, heldur líka vegna þess að verði til einkavæddur risi á raforkumarkaði muni það koma sérlega illa við Reykvíkinga. Orkuveitan kaupir mikið rafmagn frá Landsvirkjun til að selja áfram og mun því lenda í heild- sölugreipum hennar jafnframt því að Landsvirkjun fer í samkeppni á smásölumarkaði. Því gekk ég eftir því við borgarstjóra að hann myndi sem áhrifamaður (vænt- anlega?) í Sjálfstæðisflokknum beita sér gegn því að stefna flokksins næði fram að ganga. Hann sagðist myndu gera það ,,ef“ hann teldi það gæti gengið gegn hagsmunum borgarinnar. Á meðan standa þessi orð Geirs H. Haarde formanns flokksins: ,,Ég tel að eftir nokkur ár eigi að byrja á að selja hluta af Landsvirkjun“. En áður verður kosið. Hvers vegna ekki einkavæða Landsvirkjun? Stefán Jón Hafstein fjallar um sölu á hlut Reykjavíkur í Lands- virkjun og einkavæðingu » Jafn mikill tals-maður og ég er þess að borgin selji hlut sinn í Landsvirkjun er ég andvígur því að Lands- virkjun verði seld í einkavæðingu. Stefán Jón Hafstein Höfundur er borgarfulltrúi Samfylk- ingarinnar. Í NÝLEGRI blaðagrein um mál- efni Alcan í Straums- vík urðu Pétri Ósk- arssyni, rekstrarhagfræðingi og talsmanni samtak- anna Sól í Straumi, á mikil mistök sem hann hefur ekki séð ástæðu til að leiðrétta. Í greininni fjallaði Pét- ur meðal annars um þá hugmynd að álver- ið greiddi sérstakt gjald fyrir hvern hekt- ara lands á svokölluðu þynningarsvæði um- hverfis verksmiðjuna. Umrætt svæði er 9,8 ferkílómetr- ar að stærð og er stærstur hluti þess skv. aðalskipulagi Hafnarfjarð- arbæjar ætlaður undir iðnað af ýmsu tagi, enda er nú þegar marg- breytileg starfsemi af þeim toga á svæðinu. Hugmynd Péturs gengur út á, að Alcan greiði árlega 50 þús- und krónur fyrir hvern hektara þessa lands og telur hann sig þannig hafa fundið 500 milljónir króna í við- bótartekjur fyrir Hafn- arfjarðarbæ vegna starfsemi Alcan í Straumsvík. Gallinn við þessa uppgötvun Péturs er hins vegar sá, að einu núlli er ofaukið í út- reikningnum. Hann umreiknar 9,8 ferkíló- metra yfir í 9.800 hekt- ara, sem er kolröng nið- urstaða því í raunveruleikanum er stærð svæðisins aðeins 980 hektarar. Hin nýja tekjulind er því tíu sinnum minni en Pétur ráðgerir og greiðslur fyrir óbein afnot af umræddu svæði næmu því 50 milljónum króna á ári en ekki 500 milljónum. Þótt Pétur hafi viðurkennt að langt sé síðan hann áttaði sig á mis- tökunum hefur hann ekki hirt um að leiðrétta þau opinberlega. Ég leyfi mér þess vegna að hlaupa í skarðið fyrir hann og koma réttum upplýs- ingum á framfæri hér með. Fólki sem tjáir sig um þýðingarmikil mál á opinberum vettvangi ber að vanda sig. Öllum geta orðið á mistök en þegar slíkt gerist er eðlilegt og sjálf- sagt að glappaskotin séu leiðrétt um leið og þau uppgötvast. Á næstu vikum og mánuðum mun- um við Pétur líklega oft skiptast á skoðunum um fyrirhugaða stækkun álversins í Straumsvík og vafalaust munu ýmsir fleiri leggja þar orð í belg. Ég vona að sú umræða verði málefnaleg og upplýsandi og núllin hvorki of fá né of mörg. Einu núlli ofaukið Hrannar Pétursson fjallar um málefni Alcan í Straumsvík og svarar grein Péturs Óskarssonar » Fólki sem tjáir sigum þýðingarmikil mál á opinberum vett- vangi ber að vanda sig. Hrannar Pétursson Höfundur er upplýsinga- fulltrúi Alcan.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.