Morgunblaðið - 04.03.2007, Qupperneq 33

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 4. MARS 2007 33
Sömuleiðis er nánast óskiljanlegt, þegar horft
er til þess hversu miklu minna af gróðurhúsaloft-
tegundum kemur frá dísilvélum en benzínvélum,
að dísilolía skuli ekki vera talsvert ódýrari en
benzín á eldsneytisstöðvunum. Þessu ræður rík-
isvaldið einnig með skattlagningu sinni. Þegar lög
um álagningu olíugjalds voru samþykkt fyrir
nokkrum misserum átti að reyna að tryggja að
dísilolían yrði ódýrari en benzín. Síðan hafa verð-
sveiflur á þessum eldsneytistegundum á heims-
markaði verið með þeim hætti, að dísilolían er oft
dýrari en benzínið; þannig háttar t.d. til þessa
dagana. Í fjármálaráðuneytinu hafa menn afsakað
sig með því að ekki sé hægt að sjá hræringar á
olíumarkaðnum fyrir, en auðvitað er til einföld
lausn á málinu; að hafa einfaldlega gjaldið á dísil-
olíunni það miklu lægra að hún verði aldrei dýrari
en benzínið.
Ekki sama jeppi og jeppi
Þ
eim fer vafalaust fjölgandi, sem vilja
sýna ábyrgð gagnvart umhverfinu
með því að kaupa sér umhverfis-
vænan bíl. Ekki er hins vegar hægt
að segja að bílaumboðin haldi slík-
um bifreiðum að viðskiptavinum
sínum í markaðsstarfi sínu. Þau leggja iðulega
meira upp úr krafti og vélarstærð, en slíkir bílar
eru einmitt líklegir til að losa mun meira af gróð-
urhúsalofttegundum.
Þegar gluggað er í heimasíður bílaumboðanna
er almennt talað erfitt að sjá hvaða bílar eru boðn-
ir jafnt með dísil- og benzínvél og upplýsingar um
útblástur gróðurhúsalofttegunda frá mismunandi
gerðum bíla liggja heldur ekki alltaf á lausu. Frá
þessu eru þó undantekningar. Þegar tækniupplýs-
ingar fyrir Toyota Land Cruiser, einn vinsælasta
jeppann á vegum landsins, eru t.d. skoðaðar á
heimasíðu Toyota eru upplýsingar um umhverf-
isþætti efstar á blaði og gefa forvitnilega mynd af
því hvað það skiptir umhverfið miklu máli hvernig
bíll er valinn.
Land Cruiser með þriggja lítra dísilvél og fimm
þrepa sjálfskiptingu eyðir 11,6 lítrum af dísilolíu á
hundrað ekna kílómetra í innanbæjarakstri. Út-
blásturinn er 312 grömm af koltvísýringi á hvern
kílómetra í innanbæjarakstri. Sama bíl er hægt að
fá með fjögurra lítra benzínvél. Hann er auðvitað
miklu kraftmeiri en hinn, en eyðir líka 17,1 lítra af
benzíni á hundraðið innanbæjar og blæs frá sér
407 grömmum af koltvísýringi á kílómetra. Með
öðrum orðum munar nærri hundrað grömmum á
kílómetrann í útblæstri. Ef miðað er við 15.000
kílómetra akstur á ári eru það 1,5 tonn af koltví-
sýringi.
Með öðrum orðum er ekki sama jeppi og jeppi.
Fjölgun jeppa er gjarnan talin ógnun við umhverf-
ið, en dísiljeppar geta verið bæði sparneytnari og
umhverfisvænni en kraftmiklir fólksbílar með
stórri vél. Nissan Pathfinder-jeppi með 2,5 lítra
dísilvél blæs þannig út 238 grömmum af koltvísýr-
ingi á kílómetra, en BMW 645Ci-lúxusfólksbíll
með 4,4 lítra benzínvél 283 grömmum.
Krafa um umhverfisvænni bíla
B
ílaframleiðendur víða um heim
standa nú frammi fyrir því að
krafa bæði stjórnvalda og neyt-
enda er sú, að þeir framleiði um-
hverfisvænni bíla. Þannig segir í
forsíðufrétt bílablaðs Morgun-
blaðsins í gær, föstudag: „Núna þegar Evrópu-
sambandið berst fyrir minnkandi losun gróður-
húsalofttegunda er mikil pressa á bílafram-
leiðendur að þróa umhverfisvænni bíla. Á
bílasýningunni í Genf, sem stendur frá 8. til 18.
mars, munu bílaframleiðendur sýna heiminum
hvernig þeir muni bregðast við þessum kröfum en
aldrei fyrr hafa umhverfissjónarmið verið jafn
fyrirferðarmikil á sýningunni enda hefur aldrei
eins mikið legið við og í ár … Því munu umhverf-
isvænir og sparneytnir bílar vera aðalstjörnur há-
tíðarinnar í Genf að þessu sinni, andstætt kraft-
miklum eyðsluseggjum sem voru áberandi á
bílasýningunni í Detroit í janúar.“
Líklegt er að á næstu árum sjái bílaframleið-
endur vaxandi markaðstækifæri í framleiðslu
eyðslu- og útblástursgrannra bíla. Einhver hluti
markaðarins mun áfram kjósa hina kraftmiklu
benzínsvelgi. Og út af fyrir sig ekki ástæða til að
amast við því, að því gefnu að þeir hinir sömu
greiði fyrir þann skaða, sem þeir valda umhverf-
inu, umfram hina, sem taka vistvænni kost. Slíkt
gerist til dæmis með þeim hætti, sem hér hefur
verið mælt með, að innflutningsgjöld á bíla miðist
við útblástursgildi þeirra en ekki eingöngu vél-
arstærð.
Stjórnvöld, bílaframleiðendur og bílaumboð
bera öll hluta af ábyrgðinni á því að gera bílaflot-
ann vistvænni. Fjölmiðlar, sem fjalla mikið um
bíla, bera líka sína ábyrgð. Bílablaðamönnum
hættir til að heillast af krafti og vélarstærð þegar
þeir reynsluaka nýjum bílum og er kannski ekkert
skrýtið. Stundum benda þeir á að bílar séu dýrir
eða ódýrir í rekstri eftir atvikum. En það er lítið
fjallað um hvernig nýr bíll kemur út hvað um-
hverfisvernd varðar. Morgunblaðið hyggst nú
breyta þessu í sínu bílablaði og mun framvegis
birta tölur um útblástur með öðrum grunnupplýs-
ingum um nýja bíla.
Bíleigendur bera auðvitað ekki sízta ábyrgð,
hver og einn. Eins og fram kom í máli fram-
kvæmdastjóra Orkuseturs er val á bíl líklega ein-
hver stærsta umhverfisákvörðun, sem hver og
einn neytandi tekur. Ef neytendur vilja umhverf-
isvæna bíla verða umhverfisvænir bílar framleidd-
ir. Skynsamlegur og sparneytinn akstur er sömu-
leiðis þáttur í því að lágmarka skaðleg áhrif
bílvélarinnar á umhverfið. Átak gegn hraðakstri
er þannig ekki aðeins í þágu öryggis, heldur líka
umhverfisins.
»Ef það er óumflýjanlegt að Reykjavík sé og verði bílaborg,eins og sumir halda fram, er að minnsta kosti hægt að
reyna að stuðla að því að hún verði eins vistvæn bílaborg og
mögulegt er.
rbréf
Morgunblaðið/RAX
Loftmengun í Reykjavík Umfjöllun um svifryk frá umferð að undanförnu hefur gengið af þeirri goðsögn dauðri, að Reykjavík sé borg hreina loftsins.