Morgunblaðið - 01.04.2007, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 1. APRÍL 2007 31
INNKAUPAKORT VISA
Nýr dagur – ný tækifæri
Bjarni reddar öllu.
• Innkaupakort VISA er ókeypis kreditkort.
• Ekkert stofngjald, árgjald eða seðilgjald.
• Kortið er ætlað í rekstrarinnkaup og kemur
í stað beiðna- og reikningsviðskipta.
• Lengri greiðslufrestur.
Hægt er að sækja um Innkaupakort VISA á www.visa.is og hjá öllum bönkum og sparisjóðum.
Nánari upplýsingar í síma 525-2280
Úttektartímabil Innkaupakorts er almanaksmánuður og
gjalddagi reiknings 25. næsta mánaðar.
kringumstæður, sem allir hafi gagn-
kvæman ávinning af.“
– Oft hefur verið rætt um að efla
þyrfti fjárfestingar íslenzkra fyr-
irtækja í þeim löndum, sem Ísland
styður með þróunaraðstoð. Það
væri ekki síður mikilvægt en op-
inberir styrkir. Þetta hefur hins
vegar ekki gengið mjög vel. Íslenzk
fyrirtæki fjárfestu í sjávarútvegi í
Namibíu en fóru út aftur. Er orku-
vinnslan kannski sviðið, þar sem lík-
legra er að árangur náist?
„Tækifærin og möguleikarnir eru
geysimiklir í þessum geira af því að
staðan er eins og hún er. Orkuþörf
þróunarríkjanna er gífurleg en
vegna hlýnunar loftslags verður að
mæta henni með umhverfisvænum
og sjálfbærum hætti.“
Margt unnið með sameiningu
– Á dögunum olli skýrsla utanrík-
isráðuneytisins, þar sem lagt er til
að Þróunarsamvinnustofnun Íslands
verði sameinuð utanríkisráðuneyt-
inu, nokkru fjaðrafoki. Hvað telur
þú að sé unnið með sameiningunni?
„Ég tel að mjög margt væri unnið
með því, en geri mér jafnframt
grein fyrir því að slíkt fyrirkomulag
yrði ekki gallalaust og skil vel að
sumir gagnrýni þessa hugsun. Ég
bendi hins vegar á að þróunarmálin
eru að verða mjög ríkjandi mála-
flokkur í utanríkisstefnunni. Í fyr-
irkomulaginu eins og það er í dag
felst tvíverknaður. Við erum líka
með málefni þróunarsamvinnu inni í
ráðuneytinu, hér er allt fyrirsvar
gagnvart alþjóðlegum þróunarstofn-
unum, en Þróunarsamvinnustofnun
er eingöngu í tvíhliða verkefnum og
eru settar þröngar skorður í lögum
um stofnunina. Það yrði því minna
um tvíverknað við sameiningu.
Vegna þess að stofnunin er ekki
hluti af utanríkisþjónustunni nýtist
hin mikla þekking starfsfólks Þró-
unarsamvinnustofnunar þjónust-
unni ekki heldur sem skyldi til
frambúðar. Það myndi breytast.
Ég minni líka á að það myndi
auðvelda samstarf við viðskiptalífið
og félagasamtök að málinu yrði
sinnt í ráðuneytinu eingöngu.
Ég veit að einhverjir óttast að
ekki yrði nógu mikil stefnufesta ef
starfsemin yrði í ráðuneytinu; nýr
ráðherra gæti farið að hringla með
stefnuna. Ég held ekki að það verði
vandamál.“
Borgaraleg friðargæzla
Valgerður bendir á að Íslenzka
friðargæzlan sé hluti af utanríkis-
ráðuneytinu og þróunarsamvinna og
friðargæzla séu nátengdar. Ísland
hefur reyndar aldrei sinnt frið-
argæzlu og þróunarsamvinnu í
sama landi, en það breytist nú þeg-
ar þróunarsamstarf hefst við Sri
Lanka, þar sem íslenzkir frið-
argæzluliðar hafa starfað árum
saman.
Fyrir nokkrum árum setti ríkis-
stjórnin sér það markmið að á
hverjum tíma yrðu um 50 manns
starfandi við friðargæzlu. Valgerður
segir að friðargæzluliðarnir séu nú
29, þar af 19 karlar og 10 konur.
Markmiðið sé að hafa hlutföll
kynjanna sem jöfnust. Í lok þessa
árs eigi friðargæzluliðarnir að verða
um 40 talsins.
„Í friðargæzlunni eigum við fyrst
og fremst að leggja áherzlu á borg-
aralega þátttöku, þar sem við höfum
mikið fram að færa,“ segir Val-
gerður. „Mér finnst það svo augljóst
að við, sem erum ekki með her, get-
um ekki farið að bjóða fram neina
krafta á því sviði. Þar höfum við
hvorki reynslu né kunnáttu, en það
höfum við hins vegar í borg-
aralegum verkefnum, á svo gríð-
arlega mörgum sviðum. Það er
gaman að heyra að vel er látið af
okkar fólki, þar sem við erum í sam-
eiginlegum verkefnum með öðrum
ríkjum.“
Mannréttindastefna
í fyrsta sinn
– Er það markmiðið að friðar-
gæzlan og þróunarsamvinnan vinni
meira saman, eins og nú gæti gerzt
á Sri Lanka?
„Þróunarstarf og friðarviðleitni
þurfa að haldast hönd í hönd. Það
verður enginn friður án þróunar,
því að fólk þarf að sjá framfarir, og
það verður engin þróun án friðar.“
– Nú er í fyrsta sinn í vinnslu
heildstæð stefna Íslands um al-
þjóðlega mannréttindavernd.
Hvernig tengist sú stefnumörkun
öðrum áherzlum í utanríkisstefnu
Íslands?
„Mannréttindamálin standa nú á
ákveðnum tímamótum. Í fyrra var
stofnað Mannréttindaráð Samein-
uðu þjóðanna og á næsta ári verða
liðin 60 ár frá Mannréttinda-
yfirlýsingunni. Þar sem Ísland hef-
ur aldrei átt mótaða stefnu í mann-
réttindamálum töldum við
mikilvægt að fara í þessa vinnu.
Ég hef nú kynnt utanríkis-
málanefnd drög að stefnunni og
beðið um athugasemdir. Við höfum
unnið þetta mjög opið og reynt að fá
umsagnir frá sem allra flestum,
enda er þetta þannig málaflokkur.“
Valgerður segir að stefnumörk-
unin gangi að hluta til út á það að
orða með ákveðnum hætti stefnu,
sem þegar hafi verið fyrir hendi.
„Oft er þetta spurning um orðalag.
Megináherzlan er á afnám ofbeldis
og mismununar gegn konum og
börnum, réttindi minnihlutahópa, til
dæmis fatlaðra, réttindi og aðstöðu
samkynhneigðra og þannig mætti
áfram telja. Mér finnst orðið um-
burðarlyndi bæði fallegt og mik-
ilvægt í þessu samhengi.“
– Hvað þýðir þessi stefnumótun?
Þýðir hún til dæmis að þegar þú eða
aðrir ráðamenn eru í heimsókn í
ríki, þar sem mannréttindi eru brot-
in kerfisbundið, að þið takið þau
mál upp og gagnrýnið, frekar en
verið hefur?
„Það er alltaf mikilvægt að taka
upp mannréttindamálin, en að mínu
mati er ekki skynsamlegt að ein-
angra þjóðir. Það er að verða
ríkjandi skoðun að einangrun sé
ekki rétta leiðin til að bæta mann-
réttindi. Ísland hefur beitt sér á
sviði mannréttinda, þótt ekki hafi
verið til nákvæm stefna af hálfu
stjórnvalda. Umburðarlyndið og
andúð á mismunun gagnvart minni-
hlutahópum liggur í þjóðarsál okk-
ar.“
Framboðið ótengt mál
Tengist vaxandi áherzla á öll
þessi mál, sem við höfum rætt; þró-
unaraðstoð, friðargæzlu og mann-
réttindavernd, framboði Íslands til
setu í öryggisráði Sameinuðu þjóð-
anna? Hefði verið gengið svona
duglega í þessi mál ef framboðið
hefði ekki komið til?
„Þetta gerist hvort tveggja á
sama tíma, en ástæða þess að við
erum að sækja okkur til dæmis á
sviði þróunarsamvinnu hefur ekkert
með framboð okkar til öryggisráðs-
ins að gera. Ég hef verið mjög
ánægð með það hvað okkur er vel
tekið á fundum, sem ég hef efnt til
vegna framboðsins. Hins vegar
passa ég mig á því að ræða ekki
þetta hvort tveggja í sömu andrá.
Mér finnst það ekki viðeigandi.“
»Með fullri virðingu
fyrir forverum mín-
um þá er það nú bara
þannig að konur hafa oft
og tíðum aðrar áherzlur.