Morgunblaðið - 20.04.2007, Blaðsíða 1

Margir
stofnar
þorsksins
FRÉTTASKÝRING
Eftir Hjört Gíslason
hjgi@mbl.is
ÞORSKURINN við Ísland er í stórum
dráttum talinn einn stofn við fiskveiðistjórn-
un. Engu að síður er það vitað að undirstofn-
ar eru nokkrir og eru þeir staðbundnir, bæði
miðað við landfræðilega skiptingu og sömu-
leiðis hvort um er að
ræða þorsk á land-
grunninu eða á
dýpra vatni. Rann-
sóknir sýna að þessir
undirstofnar bland-
ast töluvert á ætis-
og hrygningarsvæð-
um, en jafnframt að
töluvert er um staðbundna hrygningu nán-
ast allt í kringum landið. Engu að síður er
það ljóst að langmesta hrygningin á sér stað
við suðvestanvert landið.
Hópur nemenda undir stjórn Guðrúnar
Marteinsdóttur, prófessors við Háskóla Ís-
lands, hefur rannsakað erfðafræði þorsksins
og staðbundna stofna og unnið er að svip-
uðum rannsóknum hjá Hafrannsóknastofn-
uninni. Rannsóknir þessar eru stutt á veg
komnar. Það er því að minnsta kosti enn
vafaatriði hvort hægt er að byggja fiskveiði-
stjórn og friðun á ákveðnum svæðum á fyr-
irliggjandi upplýsingum. Sú leið að friða
þorskinn á hrygningartíma á mismunandi
tíma allt í kringum landið, hefur til þessa, að
minnsta kosti, verið talin sú bezta. Óvíst er
hvort hægt er að byggja upp svæðisbundna
fiskveiðistjórnun á þorski sem verði skilvirk-
ari en sú heildarstjórnun, sem nú er notuð.
Mikil blöndun milli svæða
Þorskurinn hefur sporð og hann syndir
um sjóinn víða. Hann þekkir sennilega ekki
önnur landamæri en hitaskil og æti. Hann
fer í flestum tilfellum þangað sem honum líð-
ur vel og aðstæður hæfa hegðan hans á
hverjum tíma eins og í ætisleit eða við
hrygningu. Þrátt fyrir að sú vissa væri fyrir
hendi að til dæmis fjórir meginstofnar
þorsks væru við landið, að þeir væru að
mestu staðbundnir við Suðvesturland, Vest-
firði, Norðausturland og Suðausturland,
væri það líklega afar erfitt í framkvæmd að
stjórna veiðum í samræmi við það. Blönd-
unin hlýtur að vera mikil milli svæða, bæði í
ætisleit og hrygningu og hún hlýtur einnig
að vera mismunandi eftir aðstæðum í sjón-
um hverju sinni. Eitt árið geta góð skilyrði
fyrir Suðvesturlandi til dæmis dregið megn-
ið af þorskinum til sín. Væri kvóta úthlutað
eftir svæðum, gæti það þá leitt til þess að of-
veiði yrði á einhverjum svæðum, en of lítið
veitt á öðrum. Hugsanlega væri hægt að
meta tilflutning milli svæða að einhverju eða
miklu leyti og laga aflaheimildir að því.
Það ætti, og er vafalaust, markmið að
auka þessar rannsóknir svo hægt sé að svara
þessari mikilvægu spurningu: Er hægt að
stýra veiðum við landið með tilliti til
staðbundinna þorskstofna? Ef hægt er að
einangra fiskveiðistjórnun við einstaka
stofna eru allar líkur á því að hún verði skil-
virkari. | 16
Rannsóknir enn mjög
stutt á veg komnar
STOFNAÐ 1913 106. TBL. 95. ÁRG. FÖSTUDAGUR 20. APRÍL 2007 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS mbl.is
Á SUÐUPUNKTI
BALLKÓNGARNIR STUÐMENN OG SÁLIN
SAMEINUÐUST Í KÖBEN >> 58
ÞÓRHALLUR OG
VILLISVEPPIRNIR
SLUMPARI
MATGÆÐINGUR >> 30
Kakó fyrir fullorðna
SUMARDAGINN fyrsta er gjarnan margt sér til gamans gert og er
keppt í ótrúlegustu þrautum. Í Hafnarfirði var til dæmis boðið upp á
goskassaklifur. Sumum reyndist erfitt að halda jafnvæginu ofan á ein-
um goskassa en þessum unga pilti fataðist ekki flugið fyrr en á fjór-
tánda kassa. Öryggislínan sá til þess að hann var ekki í hættu staddur.
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Fjórtán kassa klifur
Eftir Andra Karl
andri@mbl.is
„ÞAÐ ER verið að rannsaka alla
þætti og þar á meðal hvort eldurinn
hafi kviknað af mannavöldum,“
segir Stefán Eiríksson, lögreglu-
stjóri á höfuðborgarsvæðinu,
spurður hvort hugsanlegt sé að
glæpsamlegt athæfi tengist upp-
tökum eldsvoðans í miðborg
Reykjavíkur á miðvikudag. Tækni-
deild lögreglunnar lauk rannsókn á
vettvangi síðdegis í gær og segir
Stefán að hún hafi ákveðin gögn
undir höndum sem þurfi að rann-
saka nánar, með aðkomu fleiri sér-
fræðinga.
Fyrstu vísbendingar bentu til
þess að kviknað hefði í út frá loft-
ljósi í söluturninum Fröken
Reykjavík en það var aðallega
byggt á vitnisburði þeirra sem voru
í húsunum þegar eldurinn uppgötv-
aðist. „Það sem bæst hefur við eru
upplýsingar á vettvangi og nú erum
við að reyna að púsla þessu saman,“
segir Stefán og áréttar að enn sé
ekki tímabært að slá neinu föstu.
Kviknaði á versta stað
Útbreiðsluhraði eldsins hefur
komið illa við marga og ekki að
ósekju. Sex mínútum eftir að til-
kynnt var um eldinn mættu fyrstu
slökkviliðsmenn á staðinn og þá var
umfangið þegar fyrirséð.
„Krafan um eldvarnarveggi kom
ekki fyrr en eftir brunann mikla ár-
ið 1915, þegar hálfur miðbærinn
brann, og þessi hús eru byggð
miklu fyrr, þannig að eldvarnar-
veggir voru ekki fyrir hendi,“ segir
Bjarni Kjartansson, sviðstjóri for-
varnarsviðs slökkviliðs höfuðborg-
arsvæðisins. Hann segir að eldur-
inn hafi ekki getað kviknað á verri
stað, líklega fyrir innan klæðningu.
Þar með hafi öll brunavörn verið
farin og eldurinn taumlaus.
Slökkvistarfi lauk ekki fyrr en
klukkan sex í gærmorgun þegar
lögreglu var afhentur vettvangur.
 Skaðinn var | 4
Íkveikja ekki
útilokuð í
rannsókninni
Eldurinn breiddist gríðarhratt út
þar sem eldvarnarveggir voru engir
Í HNOTSKURN
»Álag á slökkviliðsmenn varmeð því mesta sem þeir
þekkja og afkastagetan þanin til
hins ýtrasta.
»Hátt í þrjú hundruð fyll-ingar af lofti voru notaðar.
Það myndi duga reykkafara í
köfun í tíu og hálfan sólarhring.
»Slökkvistarf hófst rétt fyrirklukkan tvö og síðustu
slökkviliðsmenn fóru af vett-
vangi klukkan sjö í gærmorgun.
Morgunblaðið/Sverrir
Búinn Slökkviliðsmenn þurftu
sumir að fara í þrjár reykkafanir.
ÓHÆTT er að segja að niðurstöð-
ur úr Raunveruleiknum, gagn-
virkum hermileik fyrir 10. bekki
grunnskóla, endurspegli raun-
veruleikann, en tólf þúsund króna
munur var á mánaðarlaunum karl-
kyns og kvenkyns þátttakenda. Í
leiknum eru nemendur fræddir
um ábyrga meðferð fjármála og
neytendamál og voru verðlauna-
hafar leystir út með vinningum um
miðja viku.
Þátttakendur voru 1.627 úr 86
tíundu bekkjum og gengur leik-
urinn m.a. út á að finna sér starf
og koma undir sig fótunum eftir að
framhaldsskóla lýkur. Athyglis-
vert er að skoða niðurstöður úr
leiknum. Voru meðaltekjur karl-
kyns nemenda um 182 þúsund kr.
á mánuði en kvenkyns nemendur
voru með um 170 þúsund kr.
„Kannski kemur það manni á
óvart að þetta skuli vera svona því
þetta er jú leikur og maður skyldi
ætla að næsta kynslóð kvenna ætti
að vera aðeins framsæknari,“ seg-
ir Margrét Theodórsdóttir skóla-
stjóri Tjarnaskóla sem sigraði í
bekkjarkeppninni. | 16
Kynbundinn launamun-
ur í Raunveruleiknum