Morgunblaðið - 09.10.2008, Qupperneq 24

Eftir Bergþóru Njálu Guðmundsdóttur
ben@mbl.is
Þeir eru ófáir sem ganga um með hnút í maganumyfir ástandinu sem skekur heimsbyggðina umþessar mundir og ekki síst okkur hér á Fróni.Óvissan um morgundaginn er enda mikil og
kannski er óþægilegust tilfinningin að hafa litla sem enga
stjórn á því hvernig fjárhagur heimilisins á eftir að spjara
sig.
En er eitthvað sem við getum gert til að tryggja hag
okkar um þessar mundir? Ingólfur H. Ingólfsson, sem hef-
ur starfað við fjármálaráðgjöf fyrir einstaklinga um langa
hríð, hefur orðið: „Almennu ráðin eru þau að nú á ríkis-
stjórnin leik og við skulum leyfa henni að klára,“ segir
hann. „Við almennir borgarar eigum bara að vera róleg á
hliðarlínunni og sjá til hvað ríkisstjórnin mun
gera. Ef við förum að gera einhverjar rósir
núna vitum við ekkert hvernig það endar.“
Hann segir að það sem geti virst rétt í dag í
fjármálum geti reynst kolrangt á morgun.
„Jafnvel þótt við förum út í einhverjar fjár-
málaaðgerðir í góðri trú, getur það farið svo að það endi
eins og búmerang í höfðinu á okkur, að ég tali nú ekki um
ef við gerum það í hálfgerðri skelfingu. Ástandið er svo
ótryggt að maður veit bara alls ekkert hvaða afleiðingar
það kann að hafa.“
Ekki taka út sparnaðinn
Sennilega er það tvennt sem brýst um í almenningi um
þessar mundir, annars vegar sparnaðurinn og hins vegar
skuldirnar og hvernig þessu tvennu muni vinda fram hjá
hverjum og einum. Sumir hafa brugðist við með því að
taka út sparnaðinn sinn en Ingólfur geldur varhug við
slíku. „Ekki taka út sparnaðinn. Núna eiga menn að hafa
hann inni á almennri sparisjóðsbók. Forsætisráðherra og
ríkisstjórnin eru margbúin að lofa því að þær innistæður
séu tryggðar og við verðum einfaldlega að taka það trúan-
legt. Þess vegna er engin ástæða til að hlaupa til og taka
peninginn út, alveg sama hvaða fréttir koma af bönk-
unum.“
En hvað þá með þá sem ekki eru með peningana sína á
almennum sparireikningum heldur hafa lagt þá inn í sjóði í
bönkunum? Raunar voru þessir sjóðir áfram lokaðir í gær
svo ekki var um það að ræða að taka þar út en ráðleggur
Ingólfur fólki að flytja hugsanlega innistæðu þar yfir á
bankabækur þegar þeir verða opnaðir?
„Það er of snemmt að segja til um það,“ svarar Ingólfur.
„Almenna reglan er að peningarnir séu öruggastir inni á
sparisjóðsbókinni en við skulum bara sjá til hvað gerist
þegar sjóðirnir verða opnaðir aftur.“
Varar við niðurgreiðslum í flýti
Sparnaðurinn er þó aðeins ein hliðin á fjármálum fólks.
Þeir eru ófáir sem hafa tekið á sig miklar skuldbindingar í
formi húsnæðis- og bílalána undanfarin ár og hafa eðlilega
áhyggjur af því hvernig gengisþróunin að undanförnu
muni breyta afborgunum á næstu mánuðum
og misserum, hvort heldur lánið er verðtryggt
eða tekið í erlendri mynt.
„Mín ráðlegging er sú að nota ekki sparn-
aðinn sinn til að greiða niður lánin sín í ein-
hverjum flýti,“ segir Ingólfur. „Ástæðan er
einföld. Sparnaðurinn er það dýrmætasta sem maður á í
dag. Ef ég ætti t.d. eina milljón inni á reikningi hjá mér og
tæki það út til að lækka höfuðstólinn af láninu núna um
eina milljón þá hefði ég ekkert svigrúm til að bregðast við
óvæntum fjárútlátum. Ég hefði þá enga peninga til ráð-
stöfunar ef þvottavélin bilaði eða kúplingin í bílnum mín-
um færi. Ekki get ég verið þvottavélarlaus heilt eða hálft
ár.“
Hvað erlendu lánin varðar þá er ástæðulaust að ör-
vænta þótt útlitið virðist svart þessa dagana. Enn eru
rúmir 20 dagar í næstu gjalddaga af þeim hjá flestum og
búast má við að mikið vatn eigi eftir að renna til sjávar á
þeim tíma. „Verði ástandið þá eins óljóst og nú myndi ég
ráðleggja fólki að hafa samband við bankann sinn og segja
að það sé ekki hægt að borga af þeim undir þessum kring-
umstæðum. Eins og ástandið er núna þá veit enginn hvert
gengið er og þess vegna eiga menn hreinlega ekki að vera
að kaupa gjaldeyri, hvort sem það er til að greiða niður lán
eða ekki. Og það getur heldur enginn ætlast til þess.“
Morgunblaðið/Jim Smart
Beðið Við erum vön að bíða eftir því að hnúturinn leysist og þannig standa málin núna í fjármálunum.
Bíðum róleg og
sjáum til hvað gerist
Umræðan um hinn mikla ólgusjó sem Íslendingar ganga í gegnum þessa dagana
einkennist af fréttum af stöðu bankanna, aðgerðum ríkisstjórnarinnar og hag-
kerfum heimsins. En hvernig geta hin litlu hagkerfi – fjölskyldurnar og ein-
staklingar – brugðist við til að minnka skaðann?
„Nú á ríkis-
stjórnin leik og
við skulum leyfa
henni að klára.“
fjármál heimilanna
24 FIMMTUDAGUR 9. OKTÓBER 2008 MORGUNBLAÐIÐ
- kemur þér við
Milljónirnar leita
út á land
Hatrömm reiði í Bret-
landi, háð í Danmörku
Íslandi líkt við
Argentínu ogVenesúela
Sérfræðingar í eigin
óreiðu og mistökum
Hættið að hræðast
fitupúkann
Bubbi þjappaði
þjóðinni saman
Hvað ætlar þú
að lesa í dag?
Hið almenna ráð Ingólfs varðandi gjaldeyriskaup er
að sneiða hjá þeim, sé þess nokkur kostur, þar sem
gengi gjaldmiðla virðist vera á reiki. Ekki geta þó
allir farið eftir þessum ráðum, t.a.m. þeir sem hafa
þegar greitt ferðir til útlanda sem farnar verða á
næstu dögum.
„Menn verða að reyna að fara afskaplega sparlega
með fé sitt úti því þeir vita ekki hvað þeir eru að
borga fyrir gjaldeyrinn sem þeir eyða frá degi til
dags. Vilji menn vera lausir við þá óvissu er góð hug-
mynd að kaupa ákveðinn gjaldeyri áður en lagt er
upp í ferðina því þá vita þeir hvað þeir hafa í hönd-
unum. Þeir sem nota kortin sín í útlöndum hafa í
raun ekki hugmynd um það.“ Þannig geti verið
ágætis ráð að gera einfaldlega eins og í gamla daga
– ákveða fyrirfram hversu miklu verði eytt í útland-
inu, skammta farareyrinn eftir því og reyna að láta
hann duga sem best.
Hvað um gjaldeyri í útlöndum?