Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1950, Síða 7

RAGNAR V. STURLUSON:
Á SÚÐ VIÐ GRÆNLAND
III. INÚKAR
FólkiS, sem biiggir Grænland.
Frá því að Hans Egede sló því föstu, að ekki
lifðu lengur neinir norrænir menn í Grænlandi,
hafa margir eins og látið sér í léttu rúmi liggja
alla leit að sannleikanum í þessu efni. Án þess
að athuga á hvaða forsendum hinn mæti mis-
sjónisti byggði niðurstöður sínar, hafa þeir
hugsað sem svo: ,,Það eru eintómir Skrælingjar
í landinu; þeir hafa eytt öllum Islendingum.
Við getum ekkert að þessu gert. Okkur kemur
þetta því ekki lengur við. Við viljum ekkert
hafa saman við Skrælingja að sælda. Það er
bezt að lofa Dönum að manna þá upp“.
Þau meginatriði, sem Egede byggði niður-
stöðu sína á, voru málið, útlit fólksins, lifnaðar-
hættir þess og þjóðsagnir.
Það þarf varla að gera ráð fyrir því, að Hans
Egede hafi verið vel að sér í íslenzku máli, þótt
miðað sé við 18. öld. En vitanlega hefur hann
þekkt þáverandi skandínavískar tungur, svo
honum hefur reynzt auðvelt að greina óskyld-
leika „kalátdlit oqausé“ við þær, enda ritaði
hann og sonur hans, Páll, fyrsta leiðarvísi í
máli Grænlendinga. En hins vegar eru ekki
líkindi til, að hann hafi áttað sig á því, ef ein-
hverjar leifar íslenzkrar tungu hefðu þá verið
eftir í grænlenzku, svo afbakaðar, sem þær
hlytu að hafa verið vegna hins ólíka tungutaks.
Enda var málrannsókn þeirra feðga ekki svo
fullkomin, sem seinna hafa orðið tök á. En þó
getur hann um að nokkur „norsk“ orð séu til
í máli Grænlendinga, sem menn geri sér ýmsar
hugmyndir um hvernig þeir hafi tekið upp.
Grænlenzkan er ennþá órannsökuð að þessu
leyti, því þeir, sem hafa rannsakað hana, hafa
hingað til gengið fram hjá möguleikanum um
íslenzk áhrif á orðmyndanir og setningaskipun
hennar, vegna fyrirfram myndaðra skoðana um
að fslendingar hafi allir verið drepnir út.
Það er því hæpin röksemd, að tungan sanni
nokkuð urn útdauða íslendinga þar vestra. Hins
vegar mun hinum norskborna heiðursmanni ekki
hafa þótt útlit þeirra útnorðurbúa, er hann
kynntist þar við kristniboðun sína, bera mikið
yfirbragð þeirra goðbornu, glóhærðu, norsku
víkinga, sem hann bjóst við að hitta þarna.
í stað þess að hitta .þarna hávaxna menn og
herðabreiða með hnarreist höfuð, haukfrán,
himinblá augu, arnarnef og gulllitað hár, klædda
guðvefjarskykkjum með gyllt spjót við hönd,
hafandi á sér öll merki ytra glæsileiks nor-
rænna stríðskempa, þá er fólkið, sem hann finn-
ur, „með dökkt og slétt hár, lágvaxið og þétt-
holda, brúnleitt, með breið andlit og brett nef,
og sumt þó hvítt og laglegt“, að hann segir.
Þetta gefur honum þó ekki tilefni til að
álykta, að um kynblendinga sé að ræða milli
íslendinga og Skrælingja, þótt hann segi að
sumir haldi það. Finnst honum sennilega vinna
þar á móti lifnaðarhættir þess og þjóðsögur
þess um útrýmingu „Kablunakkanna“.
En þegar maður athugar þær með tilliti til
annarra þjóðsagna Grænlendinga, verður nú
ekki mikið eftir af sannviðburðafræðinni. Má
í því sambandi benda á hvernig þeir segja að
„Kablunakkarnir" hafi orðið til.
Vonbrigði hans eru augljós. Hann finnur ekki
þarna þær glóhærður hetjur, sem hann hafði
dreymt um, og því getur hann ekki sætt sig
við, að þessar ólíku verur séu nokkuð í ætt
við þær, þótt hann hins vegar, sem sannkrist-
inn guðspostuli, tali vel um „Skraelingene“,
taki því sem guðlegri fors.jón, að hann fórni
lífsstarfi sínu til að hrífa þá upp úr því and-
lega volæði og „vildfarelse", sem hann taldi
fólkið sokkið í.
Síðan hafa ýmsir danskir rannsakendur og
þeirra þekktastur dr. P. Noörlund byggt ofan
á þessar skoðanir Egedes og þótzt með því
sanna algeran útdauða Islendinganna (eða „de
Nordboer“, sem.þeir kalla svo), þótt þeir með
því hafi fjarlægzt meir og meir úrlausn þeirrar
gátu, hvaðan kynkvísl Grænlendinga sé upp-
sprottin.
En eigi er það þó svo, að þessi skoðun og
ályktun Egedes og hinna dönsku fornfræðinga,
hafi fengið að standa óhögguð, þótt búið sé að
smeygja henni inn í megnið af öllum fræði-
bókum, sem um þessi mál fjalla.
V í K I N □ U R
265