Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1950, Blaðsíða 60

♦ Sœku? +
Landssamband íslenzkra útvegsmanna gaf út í sumar
merkisrit um landhelgi íslands, eftir hinn ötula og
áhugasama baráttumann fyrir stækkaðri landhelgi og
stórbættum landhelgisvörnum, Júiíus Havsteen, sýslu-
mann á Húsavík. Rit þetta, sem er 128 bls. að stærð,
hefur að geyma allmargar ritgerðir um landhelgis-
mál, hina elztu ritaða 1918, næstu frá 1930, en hinar
allar frá síðustu 4—5 árum. f ritgerðum þessum eru
færð fjöimörg rök að rétti okkar á stækkun land-
helginnar og nauðsyn þess, að hún sé varin með oddi
og egg. Bókin hefur að geyma margvíslega fræðslu
um þessi efni, bæði frá sögulegu, lagalegu og siðferði-
legu sjónarmiði skoðað. — Rúmið leyfir ekki langa
frásögn af efni þessa merka bæklings í þetta sinn, en
væntanlega verður nánar vikið að landhelgismálum
héi' í blaðinu eftir áramótin.
★
Eins og löngum áður á þessum tíma árs, hafa bóka-
útgefendur sent frá sér margt bóka undanfarnar vikur.
Ekki hefur nema lítill hluti þess flóðs borizt á fjörur
Víkingsins, en þó meira en svo, að ennþá hafi gefizt
tími til að lesa bækurnar allar. Bæði af þeim sökum og
eir.nig rúmsins vegna er þess enginn kostur, að ritdæma
þær hér í blaðinu, en þó skal hinna merkari stuttlega
getið. |
★
Bókaútgáfa Menningarsjóðs og Þjóðvinafélagsins
hefur fyrir nokkru sent frá sér ársbækur sínar. Eru
þær fimm að tölu, og mega það heita einstæð bóka-
kaup hér á landi nú, þar eð árgjaldið er aðeins 36 kr.
Félagsbækur í ár eru þessar: Svíþjóð eftir Jón Magnús-
son fréttastjóra. Er þetta greinargott og handhægt
yfirlitsrit um Svíþjóð, sögu, menningu, atvinnuhætti,
landslag o. fl. Bók þessi er annað bindið í bókaflokknum
„Lönd og lýðir“. Virðist þetta rit mjög skipulega samið
og hafa að geyma mikinn fróðleik. Ævintýri Piclcwicks,
hin heimsfræga gamansaga Dickens, er hér gefin út
í styttri útgáfu. Bogi Óiafsson íslenzkaði. Bogi segir
að bókarlokum, að tvennt hafi háð sér við þýðingu
bókarinnar: „í fyrsta lagi skil ég ekki ensku nógu vel,
og hitt er annað, að ég er ekki nógu vel að mér í ís-
lenzku máli“. Hvað mættu þá flestir aðrir þýðendur
segja? En hvað sem þessum orðum líður, þá mun hitt
sönnu næst, að þýðingin sé ágæt. Er ekki að efa, að
íslenzkir lesendur munu taka þessari bráðskemmtilegu
sögu tveim höndum. Ljóð og sögur eftir Jón Thorodd-
sen, með efnismiklum formála eftir Steingrím J. Þor-
steinsson háskólakennara, er níunda bókin í flokknum
„íslenzk úrvalsrit". Er nafn Steingríms trygging þess,
að vel og smekklega sé valið, enda er hann nákunnug-
astur Jóni Thoroddsen og ritum hans allra þeirra
manna, sem nú eru uppi. Andvari, 75. árgangur, flytur
tvær veigamiklar ritgerðir. Önnur þeirra er ævisaga
hins nýlátna fræðimanns, dr. Páls Eggerts Ólasonar,
rituð af Jóni skjalaverði Guðnasyni. Hin ritgerðin
heitir „Stefnt að höfundi Njálu“, og er eftir Barða
Guðmundsson þjóðskjalavörð. Loks rekur lestina Alma-
nak Þjóðvinafélagsins fyrir árið 1950. Birtist þar m. a.
yfirlitsgrein um íslenzka ljóðlist 1874—1918, eftir Guð-
mund G. Hagalín rithöfund.
★
Isafoldarprentsmiðja er nú sem löngum áður stór-
virkasta bókaútgáfufyrirtæki landsins. Þaðan hafa m. a.
komið eftirtaldar bækur: Norræn söguljóð í þýðingu
Matthíasar Jochumssonar. Eru það Friðþjófssaga eftir
Esias Tegner og Bóndinn eftir Andrés Hovden. Útgáfa
þessi er einkar snotur og prýða hana margar myndir
og teikningar. Sögur ísafoldar, IV. bindi, flytja ýmsar
sögur, sem birtust í ísafold á ritstjórnarárum Björns
Jónssonar. Sonarsonur Björns ritstjóra, Ólafur Sv.
Björnsson, hefur séð um útgáfu þessa bindis. Útgáfu
þessara merku sagna er þar með lokið, en í framhaldi
ai henni mun að ári koma út úrval úr greinum og rit-
gerðum eftir Björn Jónsson. Mun þar vafalaust kenna
margra og góðra grasa. Guðmundur Friðjónsson, ævi
og störf, er allmikil bók, sem Þóroddur Guðmundsson
kennari frá Sandi hefur ritað um föður sinn. Er þar
eigi aðeins lýst Guðmundi sjálfum, heldur umhverfi
hans og ýmsum samtíðarmönnum.
★
Frá Iðunnarútgáfunni hefur m. a. komið á markað-
inn mikið og merkilegt rit, er nefnist Úr fylgsnum
fyrri aldar, eftir séra Friðrik Eggerz. Meginefni bók-
arinnar er ævisaga séra Eggerts Jónssonar á Ballará,
föður höfundarins. Séra Friðrik er hispurslaus og
ómyrkur í máli, ritar þróttmikinn og sérkennilegan
stíl. Vafalaust verður að taka með vai'úð ýmsa hina
hörðu dóma hans um menn og málefni, en hvað sem
þeim efnum líður, þá er hitt víst, að þetta mikla rit
er óvenjulega fróðleg og vel skrifuð aldarfarslýs-
ing. Ónnur stór bók frá sama forlagi nefnist Öldin
okkar, minnisverð tíðindi 1901—1930. Er þar sagt frá
helztu atburðum þessa tímabils á þann óvenjulega hátt,
að bókin er sett upp eins og fréttablað. Kennir þarna
margra grasa og verður fróðlegt að sjá, hvernig les-
endum fellur þessi frásagnaraðferð. Annars vill höf-
undur þessara lína af skiljanlegum ástæðum engan dóm
leggja á rit þetta, þar eð hann hefur lagt hönd á plóg-
iþn við samantekt þess.
★
Bókaútgáfa Guðjóns Ó. Guðjónssonar hefur sent frá
sér ritgerðasafnið Skáldaþing eftir dr. Stefán Einars-
son. Er þar margvíslegur fróðleikur saman kominn um
þá 20 höfunda, sem teknir eru þarna til meðferðar.
Með straumnum heitir endurminningabók, sem sama
forlag gefur út, og er höfundur hennar Sigurður Arna-
son vélstjóri. Minningabók þessi er læsileg og vel skrif-
uð, enda í hópi betri bóka af því tagi.
★
Reykholt hefur gefið út annað bindi af sjálfsævisögu
Maxim Gorki, og nefnist það Hjá vandalausum. Kjartan
Ólafsson hefur þýtt bókina úr frummálinu. Er þá ókom-
ið þriðja og síðasta bindi þessa stórfenglega ritverks
eins hins mesta snillings, sem uppi hefur verið á
þessari öld. Þessi ævisaga er ein þeirra bóka, sem
lesandanum verða ógleymanlegar. G. G.
31B
VÍKINGUR