Sjómannablaðið Víkingur - 01.04.1989, Síða 14

I verum
„Stadreyndin er
sú aö fiskveiöi-
stefnan, sem
við höfum búiö
við frá 1984,
hefur því miöur
mistekist.
14 VÍKINGUR
Hagkvæmni
smæðarinnar
Ég finn aö Skúla hálf leiðist
þessi umræða, svo ég vík tal-
inu inn á aðra braut. Hvað með
uppbygginguna á norðanverðu
Snæfellsnesi, hefur hún verið
eftir óskum þingmannsins?
„Ég held að sú uppbygging,
sem hefur nú heldur hægt á hin
síðari ár, hafi verið betri en víða
annarsstaðar varðandi sjávar-
útveg. Hér höfum við ekki lent í
því að þaö hafi verið eitt stórt
fyrirtæki sem annaðist alla
vinnslu. Hér á Rifi og Hellis-
sandi eru sex fyrirtæki í þessu.
Ég held að flest þeirra séu
sæmilega sjálfstæð fjárhags-
lega. Ef hér væri eitt stórt fyrir-
tæki og rekið með halla, eins
og raun ber vitni víða annars-
staðar um landið, þá væri stað-
an miklu verri en hún er. Það
virðist sem þessi stóru fyrirtæki
séu mun verr undirbúin að taka
hallarekstri eins og var hér í
fyrra og er kannski enn. Þau
hafa átt erfiðara með að aðlaga
sig þeim vanda sem kom upp
með rangt skráðu gengi til
dæmis. Við hér á nesinu höfum
verið heppin að hér er hvergi
svona um hnúta búið, að eitt
fyrirtæki hafi verið örlagavaldur
byggðanna. Ég held að sú
kenning stjórnvalda og fræði-
manna nú, að það sé eitt af
stóru verkefnunum að sameina
fyrirtæki, hún sé röng. Við ís-
lendingar eigum að byggja á
hagkvæmni smæðarinnar.
Stór fyrirtæki fara illa hjá okkur
yfirleitt."
— í hverju felst hagkvæmni
smæðarinnar?
„Hún felst kannski ekki síst í
því að stjórnendur hafa betri
yfirsýn yfir fyrirtækið og eiga
betra með að aðlaga þau
breyttum aðstæðum hverju
sinni. Það er auðvitað alveg
fjarstæðukennt að heyra
rekstrarsérfræðinga sem hafa
hlotið menntun sína úti í hinum
stóru löndum, halda því fram
að hér skuli rísa fyrirtæki i þeim
mæli sem þar gerist. Við erum
þjóðkríli og hljótum að byggjast
upp sem slíkir. Þar er ósköp
eðlilegt að fyrirtæki séu stór, en
það er lítil eining í þeirra augum
sem við köllum risafyrirtæki.
Ég vil ekki deila á menntun
manna, þeir hafa tileinkað sér
það sem kennt er í hinum ýmsu
skólum. Arkitektar sem lært
hafa t.d. í Mexíkó komu heim
með þau fræði að hér ættu hús-
þök að vera flöt. Þetta passar
bara ekki hér og hefur svo sem
komið í Ijós. Eins er með þá
sem lært hafa reksturfyrirtækja
erlendis. Það er eftir „teóríum"
stóru landanna og á kannski
ekki heima hér.“
Brýnustu verkefni
framundan
„Ef við viljum halda þeim
fjólksfjölda sem hér er og
kannski auka hann aðeins þá
tel ég brýnustu verkefni vera á
félagslega sviðinu. Við þurfum
að veita hér þá þjónustu sem er
á Reykjavíkursvæðinu, koma
upp góðri félagsaðstöðu og
íþróttaaðstöðu fyrir unglinga og
börn. Eins er með skólana. Ég
tel það vera forgangsverkefni
að koma hér upp aðstöðu sem
sé jafn góð og fyrir sunnan. Og
þá má ekki gleyma leikskólan-
um. Ég tel að við höfum mjög
góða aðstöðu hvað varðar heil-
brigðismál, jafnvel betri en
Reykjavík. Það kemur aldrei
fyrir að við getum ekki náð í
lækni hér. Við höfum góðar
samgöngur á landi og í lofti og
getum því á skömmum tíma
verið komin á gott sjúkrahús ef
með þarf.
Af því þú spyrð um menningu
og listir, þá get ég sagt að það
er svo sem sama þar. Þó er nú
staðreyndin sú, að þegar mað-
ur kemur í leikhús í Reykjavík,
þá mætir maður fleiri Snæfell-
ingum þaren þeim Reykvíking-
um sem maður þekkir. Fólk af
landsbyggðinni á oft erindi suð-
ur og bregður sér þá gjarnan á
vit menningarinnar í leiðinni."
Viltu segja eitthvað um kvót-
ann?
„Staðreyndin er sú að fisk-
veiðistefnan, sem við höfum
búið við frá 1984, hefur því mið-
ur mistekist. Það er að segja,
þeir sem héldu henni fram
sögðu að með henni mætti
minnka sóknina í nytjastofn-
ana, það væri hægt að reka út-
gerðina ódýrar og von um að
betri afli bærist á land. Þessir
þættir hafa allir mistekist og
kannski mest hvað varðar
þorskstofninn. Við vorum að
fiska þetta um fjögur hundruð
þúsund tonna ársafla, allar göt-
ur frá því 1950 og framyfir 1970.
Núna blasir við að við getum
ekki á næstu árum fiskað mikið
meira en um þrjú hundruð þús-
und tonn af þorski. Þannig að
fiskverndunarsjónarmiðin hafa
alveg dottið upp fyrir. Við hér
við Vestur- og Suðurland finn-
um mest fyrir þessu. Þetta hef-
ur orsakað það að þorskurinn
hefur ekki fengið að vaxa mikið
meira en upp í það að verða eitt
og hálft til tvö kíló þegar hann er
veiddur. Þetta þýðir það að
hrygningarstofninn er miklu
minni. Svæðið frá Bjargtöng-
um, suður og austur um Vest-
mannaeyjar, er að verða meiri
og minni eyðimörk, miðað við
það sem áður var. Þetta þýðir
einnig að veiðin getur ekki jafn-
ast út eins og gerast myndi ef
hrygningarstofninn væri stærri.
Við getum hugsað okkur að eitt
árið gengi hrygningin vel og við
gætum aukið aflann. En það
væri þá aðeins eitt ár. Síðan
kæmu ár sem gæfu e.t.v. ekki
meira en tvö hundruð þúsund
tonn.“