Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 2002, Síða 6

Náttúrufræðingurinn - 2002, Síða 6
1. mynd. Teikning a/„Aegagropila sauteri" sem kalla má samnefni við Cladophora aegagropila. „Die Siifiwasserflora Deutsch- lands, Österreichs und der Schweiz “. Jena 1921. botninn. Ekki er vitað um önnur vötn hérlendis, þar sem kúluskíturinn myndar svona stórar kúlur.“ (Árni Einarsson 1985, bls. 157.) ■ „MARIMO" í ]APAN Ámi Einarsson, forstöðumaður Rannsókna- stöðvarinnar við Mývatn, hefur gert sitt til að kynna þetta undur í blaðagreinum og viðtölum. Upphaf þeirrar kynningar má rekja tii heim- sóknar líffræðingsins Isamu Wakana, frá eynni Hokkaido í Japan, sumarið 1999. Hann hafði frétt um kúlurnar í Mývatni og kom gagngert til að skoða þær - mun hafa kafað í vatninu. Með í för var blaðamaður frá stórblaðinu Asahi Shimbun í Tókýó, sem sendi fréttir úr ferðinni. Skýringin á þessum áhuga Japana er sú að í Akan-vatni á Hokkaido eru óvenjustórar og reglulegar kúlur af þessari þörungs- tegund, sem þarlendir kalla „marimo“. Fyrir kemur að þær nái 20-30 cm þvermáli. Þær eru fyrir löngu orðnar frægar í Japan, enda útnefndar „sérstök náttúrugersemi“ þegar árið 1921. Vatnið er í þjóðgarði, stranglega friðlýst, og sömuleiðis kúlurnar, sem heima- fólk við vatnið hefur verið duglegt að kynna, og hefur það dregið ótrúlegan fjölda ferðamanna að vatninu. Þar er árlega haldin „marimo-hátíð“ og gegna frumbyggjar eyjar- innar (Ainu-fólkið) þar sérstöku hlutverki. Fræðslustofa er á eyju í vatninu og kemur þangað um hálf milljón manna á ári hverju. Auk þess er rannsóknastofa í nærliggjandi borg, þar sem inikið er um þetta fjallað. í framhaldi af heimsókn Wakana var Árna boðið til Japans, þar sem hann var heiðurs- gestur á marimo-hátíðinni, og kynnti kúlurnar í Mývatni á fjölsóttum fundi. (Nánar um þetta í ágætu viðtali Elínar Pálmadóttur við Árna í Morgunblaðinu 27. febr. 2000.) ■ UPPGÖTVUNARSAGA Oft er talið að Anton E. Sauter, austurrískur læknir og grasafræðingur, hafi orðið fyrstur til að lýsa vatnakúlum á fræðilegan máta árið 1824. Þær voru úr Zeller See hjá Mariazell, í Austurríki. Hann mun hafa nefnt kúlurnar Conferva coactalis. Tegundin var síðar kennd við hann og kölluð Cladophora sauteri Nees eða Aegagropila sauteri (Nees) Kutzing. Nöfnin Aegagropila og Conferva aegagropila eru þó líklega mun eldri og hafa verið notuð um svipuð fyrir- bæri eða það sama. Ættkvíslin Aegagropila var sett upp af þörungafræðingnum Kútzing á 19. öld og innihélt allnokkrar tegundir (A. cornuta, A. linnaei, A. martensii, A. holsatica, A. profunda og A. sauteri, auk þess tvær sjávartegundir: A. agardhii og A. trichotoma). Nú er almennt talið að þessi ættkvísl eigi lítinn tilverurétt og þá í mesta lagi sem deilikvísl af Cladophora. Auk þess hafa allar ferskvatnstegundir hennar verið sameinaðar í eina safntegund, sem kallast 180
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.