Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 2002, Blaðsíða 6

Náttúrufræðingurinn - 2002, Blaðsíða 6
1. mynd. Teikning a/„Aegagropila sauteri" sem kalla má samnefni við Cladophora aegagropila. „Die Siifiwasserflora Deutsch- lands, Österreichs und der Schweiz “. Jena 1921. botninn. Ekki er vitað um önnur vötn hérlendis, þar sem kúluskíturinn myndar svona stórar kúlur.“ (Árni Einarsson 1985, bls. 157.) ■ „MARIMO" í ]APAN Ámi Einarsson, forstöðumaður Rannsókna- stöðvarinnar við Mývatn, hefur gert sitt til að kynna þetta undur í blaðagreinum og viðtölum. Upphaf þeirrar kynningar má rekja tii heim- sóknar líffræðingsins Isamu Wakana, frá eynni Hokkaido í Japan, sumarið 1999. Hann hafði frétt um kúlurnar í Mývatni og kom gagngert til að skoða þær - mun hafa kafað í vatninu. Með í för var blaðamaður frá stórblaðinu Asahi Shimbun í Tókýó, sem sendi fréttir úr ferðinni. Skýringin á þessum áhuga Japana er sú að í Akan-vatni á Hokkaido eru óvenjustórar og reglulegar kúlur af þessari þörungs- tegund, sem þarlendir kalla „marimo“. Fyrir kemur að þær nái 20-30 cm þvermáli. Þær eru fyrir löngu orðnar frægar í Japan, enda útnefndar „sérstök náttúrugersemi“ þegar árið 1921. Vatnið er í þjóðgarði, stranglega friðlýst, og sömuleiðis kúlurnar, sem heima- fólk við vatnið hefur verið duglegt að kynna, og hefur það dregið ótrúlegan fjölda ferðamanna að vatninu. Þar er árlega haldin „marimo-hátíð“ og gegna frumbyggjar eyjar- innar (Ainu-fólkið) þar sérstöku hlutverki. Fræðslustofa er á eyju í vatninu og kemur þangað um hálf milljón manna á ári hverju. Auk þess er rannsóknastofa í nærliggjandi borg, þar sem inikið er um þetta fjallað. í framhaldi af heimsókn Wakana var Árna boðið til Japans, þar sem hann var heiðurs- gestur á marimo-hátíðinni, og kynnti kúlurnar í Mývatni á fjölsóttum fundi. (Nánar um þetta í ágætu viðtali Elínar Pálmadóttur við Árna í Morgunblaðinu 27. febr. 2000.) ■ UPPGÖTVUNARSAGA Oft er talið að Anton E. Sauter, austurrískur læknir og grasafræðingur, hafi orðið fyrstur til að lýsa vatnakúlum á fræðilegan máta árið 1824. Þær voru úr Zeller See hjá Mariazell, í Austurríki. Hann mun hafa nefnt kúlurnar Conferva coactalis. Tegundin var síðar kennd við hann og kölluð Cladophora sauteri Nees eða Aegagropila sauteri (Nees) Kutzing. Nöfnin Aegagropila og Conferva aegagropila eru þó líklega mun eldri og hafa verið notuð um svipuð fyrir- bæri eða það sama. Ættkvíslin Aegagropila var sett upp af þörungafræðingnum Kútzing á 19. öld og innihélt allnokkrar tegundir (A. cornuta, A. linnaei, A. martensii, A. holsatica, A. profunda og A. sauteri, auk þess tvær sjávartegundir: A. agardhii og A. trichotoma). Nú er almennt talið að þessi ættkvísl eigi lítinn tilverurétt og þá í mesta lagi sem deilikvísl af Cladophora. Auk þess hafa allar ferskvatnstegundir hennar verið sameinaðar í eina safntegund, sem kallast 180
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.