Náttúrufræðingurinn - 1997, Blaðsíða 20

9. mynd. Niðurstöður athugana
á bardögum þar sem „slettirek-
an“ gafst upp. Karldýrin berjast
lengur þegar „tak“ „eigandans “
(þess karldýrs sem hélt um
kvendýr og varð fyrir árás) er
lítið og er um marktœk neikvceð
tengsl að rœða. Tak eigandans
var reiknað út sem hlutfallið á
milli stœrðar hans á móti stœrð
slettirekunnar margfaldað með
stœrð kvenflugunnar. - Results
from fights where the attacker
gave up. The males fight longer
when the owner’s RHP (resource
holding power) is small. The re-
gression is significant (Hrefna
Sigurjónsdóttir & Parker 1981).
hélt því fram að stór karldýr verji óðul á
miðju dellunnar. Mínar niðurstöður benda
ekki til að um slíka hegðun sé að ræða og
hef ég aldrei séð neitt slíkt, hvorki á
íslandi, Englandi né í Finnlandi.
Þessar niðurstöður styðja fyrri athuganir
mjög vel. Karlarnir koma á varpstaði
óhindraðir og hefur stærð þeirra ekki áhrif
á það hversu lengi þeir bíða eftir maka, en
stærri karlarnir eru engu að síður duglegri
að ná sér í kvenflugu en þeir litlu. Stóru
karlarnir eru tiltölulega meira á dellunni
en utan hennar og við mikinn þéttleika
verða þeir hreyfanlegri en þegar lítið er af
öðrum flugum, en það gæti verið vegna
þess að þá eru fleiri pör á staðnum sem
hægt er að ráðast á. Ég tel líklegt að með
því að fara um svæðið og snerta hver
annan geti karlarnir metið stærð sína
miðað við aðra og þar með stöðu sína í
samkeppninni um maka.
BARDAGAHEGÐUN
Eins og áður hefur komið fram getur
karldýr náð sér í kvenflugu á tvennan hátt
við varpstaði, annaðhvort með því að
grípa hana um leið og hún kemur á staðinn
eða með því að stela henni frá öðrum, og
er þá barist við „eigandann". Langflestir
bardagar eiga sér stað á yfirborði mykj-
unnar þegar kvenflugan er að verpa. Lík-
legt er að dreifing karldýra endurspegli að
einhverju leyti líkur á því að vinna slíka
bardaga. Búast má við að stórir karlar séu
sigurstranglegri en þeir litlu, bæði sem
árásaraðilar og í vörn, og það sé ástæðan
fyrir því að tiltölulega stórir karlar leiti
frekar á dellunni og makist þar en þeir
minni velji grasið til að fá frið.
Hluti af rannsóknum mínum í Englandi
var að athuga bardagahegðun karlflugn-
anna (Hrefna Sigurjónsdóttir og Parker
1981). Ég fylgdist með 200 bardögum og í
195 tilfellum af 200 var karldýrið sem
gerði árás á par stærra en eigandinn og
oftast nær var „slettirekan" mun stærri. Ég
skráði hvernig bardaginn endaði, mældi
hversu lengi hann stóð yfir og tók síðan
llugurnar þrjár til að unnt væri að mæla
stærð þeirra og athuga hve mikið væri af
eggjum í kvenflugunni.
Eiganda tókst að verjast í 4 af hverjum 5
bardögum. Athugað var hvað það var sem
sagði best fyrir um líkur á að eigandi
tapaði bardaga. I ljós kom að eftir því sem
hann er minni miðað við slettirekuna og
14