Náttúrufræðingurinn - 1997, Blaðsíða 42

Skriðnafellsnúpur
150
H Þóleiít
3 Ólivínþóleiít
| Dílótt þóleiít
m Helstu millilög
I Rétt segulmagnað
□ Öfugt segulmagnað
!«i? Efnagreint bergsýni
NG 53;
'gangur
afsteypa
• NG 50
■ NG 46
- NG 37
- NG 29
- NG 28a
3. mynd. Jarðlög t Skriðnafellsnúpi. Efnagreind hraun
eru merkt með örvum. Stratigraphic column of
Skriðnafellsnúpur. - Arrows point to chemically ana-
lysed rock samples.
bendir til að núpurinn liggi í kabasít-
thomsonít-beltinu, samkvæmt skilgreiningu
Walkers (1960), og að nálægt 200 metrar
gætu því hafa rofist ofan af honum eftir að
upphleðslu lauk. Fjölbreytileiki í gerð
ummyndunarsteinda er mestur neðst í
Skriðnafellsnúpi, þ.e. neðan 100 m y.s. Þar
má m.a. finna geislasteinana kabasít,
thomsonít, levýn, stilbít og analsím. I efri
hluta núpsins eru kabasít og kalsít ráðandi
steindir, auk ókristallaðs kísils. Þegar
ofantaldar steindir mynduðust gæti hiti í
berginu hafa verið allt að 100°C (Hrefna
Kristmannsdóttir 1979).
■ FUNDARSTAÐUR
AFSTEYPANNA
Afsteypurnar fundust í kletta-
nefi í efstu og fremstu brún
Skriðnafellsnúps (4. mynd).
Nefið er allt að tíu metra hátt,
og snúa hliðar þess mót austri
annars vegar og suðri hins
vegar. Afsteypurnar eru í
klettavegg sem snýr mót
austri. Ganga má meðfram
nefinu um bratta skriðu og
mjóa syllu, alls 60-70 metra.
Bergið er sprungið og laust í
sér og verður að fara þarna um
með mikilli gát.
Hraunlagið með afsteypun-
um, efsta hraunlag fjallsins, er
a.m.k. 9,5 m þykkt en nokkuð
hefur rofist ofan af því. Neðsti
hluti hraunlagsins, 0,5-1 m,
er kargakenndur og næst undir
því er rautt millilag sem er allt
að 1 m að þykkt. A einum stað
liggur berggangur upp í gegn-
um hraunlagið (5. mynd).
Afsteypurnar, sem eru sjö
talsins, koma allar fyrir í neðri
hluta og miðhluta hraunlags-
ins. Þvermál þeirra er á bilinu
20-75 cm og eru þær ýmist
kringlóttar eða eitthvað af-
myndaðar. Allar liggja þær
því sem næst lárétt nema ein
sem skagar með 60° halla út úr
klettaveggnum (6. mynd). Stefnan er
breytileg en oftast þó suðaustlæg, þ.e. inn í
bergstálið. Mesta sjáanlega lengd er um
tveir metrar. Tvennt er einkum áberandi í
útliti afsteypanna. Annars vegar brún
þunn skorpa úr ummynduðu (palagónít-
iseruðu) basaltgleri og hins vegar regluleg
stuðlun sem liggur geislótt út frá miðju (6.
mynd).
I klettaveggnum sem snýr mót suðri
koma fram vísbendingar unt það umhverli
sem afsteypurnar mynduðust í. Þarna
fundust fimm tóm trjábolaför en hins vegar
engar afsteypur. Sýnir það hversu afsteyp-
36