Náttúrufræðingurinn - 1997, Blaðsíða 33

ekki viðhorfsbreytingar gagnvart vist-
kerfinu, heldur er áfram litið á náttúruna
fyrst og fremst sem höfuðstól fyrir hagvöxt
og einungis leitað nýrra leiða til að hámarka
vaxtatekjur af þessum höfuðstól með betri
nýtingu og minni sóun.
Dökkgrænir umhverfisverndarsinnar
eiga hins vegar í nokkrum erfiðleikum með
að túlka heimspeki sína í formi heilsteyptrar
(og framkvæmanlegrar) pólitískrar hug-
myndafræði, sem gæti orðið mótvægi við
hugmyndafræði sjálfbærrar þróunar - sem
nánast allir ráðamenn í heiminum virðast að-
hyllast, a.m.k. í orði. Sumir hugsuðir beggja
vegna Atlantsála hafa reynt að skilgreina
slíka dökkgræna hugmyndafræði undir
heitinu „visthyggja“ (ecologicalism), sem sé
annað og rneira en umhverfisverndarstefna
(environmentalism) og í andstöðu við rík-
jandi hagvaxtarhyggju, sem bæði kapítal-
istar og sósíalistar hafi fylgt í raun. Umræða
um visthyggju fer þó að mestu fram í lokuð-
um fílabeinsturni heimspekinga og stjórn-
málafræðinga, en sumir hópar dökkgræn-
ingja, eins og áðurnefndir Earth First!,
hafa boðað nánast mannkynsfjandsamlega
stefnu, eins og áður er nefnt.
Slíkt er ekki lfklegt til að laða fólk til fylgis.
Það má telja næsta víst að ljósgræn sjónar-
mið sjálfbærrar þróunar verði kirfilega ofaná
í stefnu ríkja heims í umhverfismálum og að
umræðan um þau eigi í vaxandi mæli eftir að
snúast um atriði eins og notkun hagstjórn-
artækja í umhverfisvernd. Það má líka færa
rök að því að slík meðul séu þau einu sem
duga til að leysa vanda þróunarríkjanna,
þau munu ekki sætta sig við umhverfis-
verndaraðgerðir sem fela í sér hemil á
hagvöxt.
Þýðir þetta að það sem hér hefur verið
kallað „hefðbundin“ eða „rómantísk“ um-
hverfisverndarstefna sé úrelt eða vitlaus og
að umræðan um umhverfismál eigi nú
eingöngu að fara frarn undir hagfræðilegum
merkjum sjálfbærrar þróunar? Ekki endilega.
Eftir sem áður eru vissulega mörg gildi í
umhverfisvernd sem ekki verða metin til fjár.
Þau gildi verða ekki metin á markaðnum
heldur af þjóðinni sjálfri í gegnum
lýðræðislega ákvarðanatöku. Stjórnmála-
rnenn geta ekki treyst því að hagfræðingar
og aðrir sérfræðingar finni tæknilega lausn á
öllum umhverfisvandamálum, sem firri þá
ábyrgð á því að taka erfiðar ákvarðanir í
27