Náttúrufræðingurinn - 1997, Qupperneq 50

OrNEFNIÐ SlÚTNES OC SLÚTVÍÐIR
„Margir hafa brotið heilann um hvað örnefnið Slútnes muni þýða, en fáir munu
vita það, enda hefir nafnið afbakast í margra munni og er nú boriðfram Slúttnes.
En nafnið er komið af gróðri þarna. Slútur var til skanuns tíma nafn á gulvíði að
minnsta kosti í Mývatnssveit og þar sem mikið var af gulvíði þarna, var nesið (sem
nú er ey) kallað Slútnes.
Ekki fmnst þetta nafii í Orðabók Sigfúsar Blöndal, en hann hefir kk. nafnorðið slúti og
þýðir það svo að það sé eitthvað sem hangi niður eða slúti, en getur þess ekki að það sé
eiginnafn.
Nú er gulvíðir oft jarðlœgur eða hallast (slútir) og á nafnið slútur því vel við
hann, en er horftð úr mœltu máli. Vilja jurtafrœðingar ekki vekja þetta nafn til
lífsins aftur?“
Þessi klausa er í þættinum „Fjaðrafok“ í
Lesbók Morgunblaðsins 1956, bls. 244. í
þætti þessum voru jafnan ýmsir fróðleiks-
molar og má telja víst að Árni Óla, sem þá
var ritstjóri Lesbókarinnar, hafi safnað
efni í þáttinn og þá jafnframt ritað ofan-
greinda tilvitnun.
Árni var upprunninn í Kelduhverfi sem
er nágrannasveit Mývatnssveitar í norðri
og þar er sömuleiðis mikið af gulvíði svo
Árni hefði átt að vera þessu kunnugur.
Áskell Löve virðist hafa orðið við
áskorun þessari því að hann tók upp heitið
slútvíðir sem aðalnafn á gulvíðinum í
íslenzkri ferðaflóru 1970 og 1977 en aðrir
hafa ekki viljað sinna því. Undarlegt er að
Steindór Steindórsson getur ekki um þetta
nafn í bók sinni íslenzk plöntunöfn 1978.
I Sellandi í Jökulsárhlíð á Héraði austur
er ömefnið Slútugerði á tóttum niður við
Jökulsárgilið. Þar vex líka töluvert gul-
víðikjarr á köflum og gæti gerðið vel verið
kennt við þetta nafn á víðinum.
(Nánar um nafngiftir gulvíðis í grein
minni: Gulvíðir - Pálmavíðir - Rauðvíðir
- Slútvíðir í Ársriti Skógræktarfélags
íslands 1995.)
Helgi Hallgrímsson
44