Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1997, Síða 51

Náttúrufræðingurinn - 1997, Síða 51
Gróður í ÍSLENSKUM TÚNUM «* Grasnytjar hafa um aldir verið forsenda fyrir búfjár- haldi hér á landi. Fram á — þessa öld var stór hluti af fóðri búfjárins sóttur á gróna útjörð, bœði sem beit og heyfóður. Efbeit eða heyfengur brást varð fellir á fénaði og fólki. Landbúnaður á íslandi byggist enn á grasnytjum, en nú er fóður af rœktuðu landi miklu stœrri hluti heildarfóðursins en áður var. Það skiptir því miklu að velja réttar teg- undir í túnin og nýta þau skynsamlega. ■ FYRSTU TÚNIN Þegar menn settust að á íslandi völdu þeir sér bæjarstæði af kostgæfni. Þar þurfti að huga að ýmsu, m.a. að landið væri sæmilega þurrt. Oft hefur þurft að eyða hrísi eða kjarri til að fá túnstæði. Fljótlega hafa orðið til skikar í kringum bæina, sem smám saman urðu frjósamari en landið í kring, bæði vegna áburðar frá búpeningi og úrgangs frá mannfólkinu. Frjósemi Guðni Þorvaldsson (f. 1952) lauk B.Sc.-prófi í búvísindum frá Búvísindadeildinni á Hvanneyri 1975 og Ph.D-prófi frá landbúnaðarháskólanum íUppsölum árið 1987. Hann starfaði við Tilraunastöðina á Sámsstöðum 1975-1977 og var ráðunautur hjá Mjólkurbúi Flóamanna 1978-1979. Guðni starfaði á Rannsóknastofnun landbúnaðarins 1980-1981 og afturfrá 1989. túnanna, hæfilegt rakastig og nýting skapaði skilyrði sem hentuðu ýmsum grastegundum og tvíkímblöðungum vel. Með landnemum hefur borist til landsins fóður, sáðkorn o.fl. sem í var fræ, og telja ýmsir að sum eldri túngrasa okkar hafi borist til landsins með manninum, t.d. varpasveifgras, knjáliðagras, skriðlíngresi o.fl. (Steindór Steindórsson 1954). A liðnum öldum hafa menn gert til- raunir með innflutning á nýjum tegundum þó ekki hafi það orðið að marki fyrr en í byrjun þessarar aldar (Sturla Friðriksson 1956, Áslaug Helgadóttir 1996). Helstu tegundir sem bæst hafa í íslensk tún með innflutningi og náð útbreiðslu eru vallar- foxgras, háliðagras og í litlum mæli rauð- smári og beringspuntur. Ymsar aðrar tegundir hafa verið prófaðar en ekki náð mikilli útbreiðslu, t.d. hávingull, axhnoða- puntur, sandfax og fjölært rýgresi. Hins vegar hefur mörgum erlendum stofnum af tegundum sem hér vaxa verið sáð í tún með góðum árangri. ■ SÁNING Meirihluti túna er þannig til kominn að landi hefur verið bylt (plægt eða tætt) og síðan sáð í það, oftast blöndu af gras- tegundum. Einnig eru til tún sem ekki hefur verið sáð til, heldur hafa þau upphaflega verið náttúrulegt gróðurlendi. Sum þeirra eru ævagömul. Náttúrufræðingurinn 67 (1), bls. 45-52, 1997. 45

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.