Náttúrufræðingurinn

Ukioqatigiit

Náttúrufræðingurinn - 1980, Qupperneq 46

Náttúrufræðingurinn - 1980, Qupperneq 46
ná fótfestu með tegundinni á kostnað arfgerða sem minna mega sín í þessu tilliti. Þetta er náttúruval. Að því til- skildu að ný arfgeng afbrigði skjóti stöðugt upp kollinum innan tegundar- innar er skiljanlegt að náttúruval geti smám saman valdið miklum breyting- um á arfgerð hennar og eiginleikum. Loks getur svo farið að ný tegund eða tegundir komi fram. Darwin þekkti ekki orsakir arfgenga breytileikans sem hann gerði ráð fyrir í kenningu sinni, enda var þekking líffræðinga á erfðum lítil sem engin jaegar þróunarkenningin var fyrst kunngerð. Engin líffræðikenning hefur haft jafn víðtæk áhrif og þróunarkenningin. Áhrifa hennar hefur eins og kunnugt er ekki einungis gætt innan líffræðinnar sjálfrar heldur einnig á hinum margvís- legustu sviðum mannlegrar j^ekkingar og viðleitni. Það var líka um miðja nítjándu öld að menn fóru fyrir alvöru að beita efna- fræðilegum og eðlisfræðilegum aðferð- um við rannsóknir á lífverum. Þá hefst tími tilraunalíffræðinnar. Fram til þessa hafði líffræðin að mestu verið fræðigrein athugandans. Liffræðingar höfðu yfir- leitt látið sér nægja þær tilraunir sem náttúran sjálf hafði gert. Ýmsar hefð- bundnar greinar líffræðinnar urðu reyndar fyrir litlum áhrifum af hinum nýju rannsóknaraðferðum. Því fer upp úr jjessu að gæta tvískiptingar innan líffræðinnar. Annars vegar voru fræða- svið athugandans þar sem lífveran var enn sem fyrr rannsökuð í heild, annað hvort ein út af fyrir sig eða sem hluti af stofni eða tegund. Þannig mátti t. d. flokka dýr og plöntur, rannsaka út- breiðslu þeirra, draga ályktanir um skyldleika o. s. frv. án þess að grípa til efna- eða eðlisfræðilegra rannsóknarað- ferða, enda var (rtessi líffræði í litlum sem engum tengslum við fyrrnefndar fræði- greinar. Hins vegar voru svo fræðasvið tilraunamannsins þar sem reynt var að kryfja sjálfa lífsstarfsemina til mergjar með aðferðum efnafræðinnar og eðlis- fræðinnar. Oft var lítið samband á milli [jessara tveggja arma líffræðinnar. Þessa tvískiptingu má enn merkja i líffræð- inni, enda þótt forsendur hennar séu nú að verulegu leyti brostnar. Rannsóknir á efnasamsetningu líf- vera leiddu í ljós að þær eru gerðar úr sömu frumefnum og fyrirfinnast í hin- um lífvana umheimi þeirra. Enginn grundvallarmunur er á efnasambönd- um lífveranna og á lífrænum efnasam- böndum (kolefnissamböndum) sem hægt er að mynda í tilraunaglösum. Enn fremur varð mönnum ljóst að hin nýfundnu lögmál varmafræðinnar um varðveislu orku eiga jafnt við í lífheim- inum sem annars staðar. Lífverurnar hlytu að afla sér orku úr umhverfi sínu og hagnýta sér hana bæði til að við- halda skipulagi sínu og til vaxtar. Ekki var lengur [DÖrf á sérstöku lífsafli. Orku- hugtakið hafði leyst það af hólmi. Reyndar vantaði enn skýringu á því hvað réði arfgengu skipulagi lífveranna og mótaði lífstarfsemina. Þelrrar skýr- ingar varð að bíða talsvert fram á 20. öld, en þegar hún hafði fengist var ekki lengur nein ástæða til að efast um að lífverurnar hlíti í einu og öllu sömu. efnafræðilegu lögmálum og lífvana efni. Lífverurnar einkennast Jdví ekki af sér- stökum efnafræðilögmálum heldur af sérstöku skipulagi efnis. Skömmu eftir miðja f9. öld gerði Louis Pasteur (1822—1895) tilraunir sem sannfærðu menn rækilega um að 300
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.