Náttúrufræðingurinn

Årgang

Náttúrufræðingurinn - 1987, Side 99

Náttúrufræðingurinn - 1987, Side 99
landris vegna flotjafnvægis, sem svarar 2,8/3,4 hlutum þessa, eða 300.000 km3. Landeyðing af þessum sökum er þá mismunurinn, eða 63.000 km3 á 14,5 Ma. Jökul- og sjávarrof á Austur- og Vesturlandi var 57.000 km3 á ísöld, en landris á móti 47.000 km3, mismun- ur 10.000 km3. Þetta er tekið saman í 1. töflu. Hér kemur fram umtalsverður mun- ur á landmyndun og landeyðingu sem kallar á skýringar eða endurmat. Lík- legt er að árrof sé ofmetið, þegar til allrar jarðsögu íslands er litið, vegna þess að móbergið og hið „unga lands- lag“ af völdum ísaldar, móbergsmynd- un og jökulsorfnir firðir, rofna óeðli- lega hratt, en ætla mætti að á tertíer hafi flestar ár á íslandi líkst Fnjóská eða Skj álfandaflj óti. Þess vegna mætti e.t.v. „endurbæta“ þessar tölur þann- ig, að árrof hafi verið 0,025 km3/ár í 3 Ma en 0,01 km3/ár í 11,5 Ma, sem gefur 115.000 km3 á tertíer og 75.000 km3 á ísöld, eða 190.000 km3 alls. Landris á móti jafngilti 156.000 km3, þannig að mismunurinn, landeyðing af völdum árrofs, væri 34.000 km3. Land- eyðing umfram landmyndun væri þá 6.000 km3, sem í sjálfu sér er óverulegt miðað við ónákvæmni líkansins. ÞAKKIR Leó Kristjánsson, Sveinbjörn Björns- son og Haukur Jóhannesson lásu handrit og hinir fyrstnefndu tveir fóru yfir og endurbættu suma reikningana. HEIMILDIR Carmichael, I. S. E. 1964. The petrology of Thingmuli, a Tertiary volcano in eastern Iceland. — J. Petrol. 5: 435—460. Condomines, M., Karl Grönvold, P. J. Hooker, K. Muehlenbachs, R. K. O. Nions, Níels Óskarsson & E. R. Oxburgh. 1983. Helium, oxygen, strontium and neodymium isotopic relationships in Icelandic volcanics. — Earth Planet. Sci. Lett. 66: 125—136. Einar Gunnlaugsson. 1977. The origin and dist- ribution of sulphur in fresh and geotherm- ally altered rocks in Iceland. - Óútgefin doktorsritgerð við háskólann í Leeds, 192 bls. Eysteinn Tryggvason. 1973. Surface deformati- on and crustal structure in the Myrdalsjökull area of South Iceland. - J. Geophys. Res. 78: 2488-2497 Eysteinn Tryggvason. 1974. Vertical crustal mo- vement in Iceland. - Geodynamics of Ice- land and the North Atlantic Area (ritstj. Leó Kristjánsson): 241—262. Guðmundur Pálmason. 1973. Kinematics and heat flow in a volcanic rift zone, with applic- ation to Iceland. - Geophys. J. R. astr. Soc. 33: 451-481. Guðmundur Pálmason & Kristján Sæmundsson. 1974. Iceland in relation to the Mid-Atlantic Ridge. - Ann. Rev. Earth Planet. Sci. 2' 25-50. Guðmundur Pálmason. 1981. Crustal rifting and related thermo- mechanical processes in the lithosphere beneath Iceland. - Geol. Rundsch. 70: 244-260. Gunnar Böðvarsson. 1983. Temperature/flow statistics and thermo mechanics of low-tem- perature geothermal systems in Iceland. - J. Volcanol. and Geotherm. Res 19- 255- 280. Gunnar Böðvarsson & G.P.L. Walker. 1964. Crustal drift in Iceland. - J. Royal Astron. Soc. London 8: 285-300. Guttormur Sigbjarnarson. 1982. Alpajöklar og öldubrjótar. - Eldur er í norðri. Afmæl- isrit helgað Sigurði Þórarinssyni sjötugunv 79-89. Haukur Tómasson. 1974. Efnisflutningar í Skeiðarárhlaupi 1972. - Orkustofnun OS- ROD 7407. Haukur Tómasson. 1986. Glacial and volcanic shore interaction. Part I: On land. - Iceland Coastal and River Symposium, Proceedings (ritstj. Guttormur Sigbjarnarson): 7-16. Helgi Björnsson. 1974. Explanation of jökul- hlaups from Grímsvötn, Vatnajökull, Ice- land. — Jökull 24: 1-26. Hémond, C. 1986. Géochimie isotopique du Thorium et du Strontium dans la série tholé- iitique d' Island et dans des séries calco- alcalines diverses. - Óútgefin doktorsrit- gerð við háskólann í París, 151 bls. Hreinn Haraldsson. 1981. The Markarfljót sandur area, southern Iceland: Sedimentol- 93
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104

x

Náttúrufræðingurinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.