Náttúrufræðingurinn - 1934, Blaðsíða 65

NÁTTÚRUFR.
111
Ef að mjög þykk og laus jarðlög eru yfir föstu bergi, eins
og t. d. í Danmörku, eyðist kippurinn mjög að afli á ferð sinni í
gegnum þau, en verst verða þeir staðir úti, þar sem er þunnt lag
af lausum jarðvegi ofan á klöppinni, því að sveifluhreyfingar
bergsins hossa því, og því sem á því er, í loft upp.
Jarðskjálftar, semná yfir stór svæði, hljóta að hafa upptök
sín langt niðri í jörðinni, og á hinn bóginn eiga þeir jarðskjálftar,
sem hafa takmarkaða útbreiðslu, rætur að rekja til staða,
skammt undir yfirborðinu. Hinn illræmdi Lissabon-jarð-
skjálfti, árið 175 5, sem á örfáum mínútum eyðilagði
borgina Lissabon og varð 32 þús. mönnum að bana, náði yfir
svæði jafnstórt hálfri Evrópu, en á hinn bóginn eru til dæmi
um mikla og skaðlega jarðskjálfta, sem eigi hefir orðið vart út
fyrir takmörkuð svæði. Þannig var t. d. um jarðskjálftann í
Kalabríu, árið 178 3, sem eyðilagði 400 borgir og þorp,.
og reið 100.000 manns að fullu. Eftir aðal-jarðskjálftann hélt
jörðin áfram að hristast með stuttum millibilum í 10 ár.
Á. F.
Samtíningur.
Villikötturinn líkist nijög’ gráum aliketti, en er stærri, og hefir nokkuð
styttra stýri. Hann er um 40 em. á hæð, allt að því 90 cm. á lengd, og> auk
þess er stýrið 30—35 cm. langt. Nú á dögum á villikötturinn einungis heima
í hrjóstrugustu óbyggðum Evrópu, á Bretlandseyjum er hann t. d. einungis í
fjöllum Skotlands. A Norðurlöndum er hann ekki.
Fuglar þeir, sem lifa í heitu löndunum, geta stundum verið illa leiknir
af hita. Sem dæmi um þetta tilgreinir Englendingur nokkur, sem ferðaðist um
mið- og suðurhluta Ástralíu, fyrir nokkrum árum, þegar mikil hitabylgja gekk
yfir álfuna, að margir fulgar höfðu alveg glatað hinum eðlilega ótta sínum við
manninn, þegar þeir voru að svipast um eftir skýli og skugga. Þeir söfnuðust
í hópum undir járnbrautarvagna, svalir húsanna, og allsstaðar, þar sem af-
drep var að finna gegn sólinni, og margir þeirra, einkum páfagaukar, krákur
og ýmsir ránfuglar, dóu unnvörpum. Á einum einasta degi voru tíndir upp svo
margir dauðir fuglar undir einum svölum, að þeir komust ekki í tunnu, sem
rúmaði tvo hektólítra.
Spurningin um aldur dýranna hefir lengi verið ofarlega á baugi. Eftir
nýjustu heimildum, er þetta að segja um spendýrin:
Ekkert spendýr virðist lifa lengur, en tennur þess eru færar um að leysa
starf sitt af hendi. Að þessu leyti myndar maðurinn undantekningu frá regl-
unni; menning hans hefir hjálpað honum yfir þessa torfæru. Þegar öllu er
á botninn hvolft virðist maðurinn geta náð hærri aldri, en nokkurt annað spen-