Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1949, Síða 35

Náttúrufræðingurinn - 1949, Síða 35
Þorbjörn Sigurgeirsson: Hitamælingar í Geysi Hinn 12. ágúst 1948 var höfundur þessarar greinar ásamt pró- fessor Trausta Einarssyni og Gunnari Böðvarssyni, verkfræðingi, staddnr austur við Geysi í Haukadal. Meðferðis höfðum við tæki til að mæla hitann í hvernum. Hitamælirinn var viðnámsmœlir, sem byggist á því, að ragmagns- viðnámið breytist með hitastiginu. í flestum málmum eykst viðnám- ið um nálægt því 0,4% fyrir einnar gráðu upphitun. Hinir svoköll- uðu hálfleiðarar sýna oft miklu örari viðnámsbreytingu með hita- stiginu en málmarnir. Þetta er vitanlga heppilegt við hitamælingu, því að ákvörðun hitastigsins verður því nákvæmari því örar sem við- námið breytist með hitastiginu. Hálfleiðararnir eru þó erf’ðir við- fangs vegna þess, að það er vandkvæðum bundið að fá tvö sýnishorn af sama efninu, sem séu eins, hvað viðnámið snertir. Örlítil íblönd- un annarra efna getur valdið gagngerum breytingum á viðnáms- eiginleikum elnisins. Á síðustu árum liefur þó ,,Bell“-lélaginu ameríska tekizt að fram- leiða áreiðanlega viðnámshitamæla úr hálfleiðandi efnum, sem með- höndluð eru á ákveðinn hátt. Slíkur hitamælir er nefndur „ther- mistor“, en viðnánn’ð kekkar hjá honum allt að 5% fyrir einnar gráðu upphitun. Nákvæmni hitamælingarinnar er hér því tífalt meiri en þegar málmþráður er notaður sem viðnám. Með einföldum viðnámsmæli, sem mælir viðnámið upp á 1%, má mæla hitastigið upp á % úr gráðu, og með nákvæmari viðnámsmælingu má fá ná- kvæmnina aukna að sama skapi í ákvörðun hitastigsins, því að breyt- ingar á viðnáminu sjállu, eftir að mælirinn er fullgerður, eru svo litlar, að jiær geta aðeins valdið skekkju ujjji á örlítinn part (ea. Vioo) úr gráðu. Thermistorinn, sem hér var notaður, er sívöl glerstöng, um 5 cm

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.