Náttúrufræðingurinn - 1956, Page 54

46
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
magnólíu-tegund er talin standa næst Magnólía reticulata af öllum
núlifandi magnólíutegundum. lflaðið er sýnt liér til samanburð-
ar, einkum við mynd 2 b. Sé þessi mynd af Magnólía maingayi
King borin sainan við blað-mynd þá af sömu tegund, sem þeir
Chaney og Sanborn birta í áður nefndu riti, er munurinn sízt minni
en liann er með hinum tertieru blöðunr frá Brjánslæk.
Oswald Heer telur, eins og kunnugt er, eina plöntu af magnólíu-
ætt úr íslenzkum surtarbrandslögum (Brjánslæk), nefnilega túlipan-
við (Lirioclendron Procacinii Unger). Heer byggði ákvörðun sína á
blaðhluta og aldini, sem hann þó dregur sjálfur í efa, að sé af Jress-
ari tegund. Mér hefur ekki enn heppnazt að finna hin sérkenni-
legu blöð af túlipanviðnum, og dettur mér því í hug, að ef til vill sé
ákvörðunin ekki rétt og sé blaðbrotið af Sassajras, sem örugglega
hefur fundizt hjá Brjánslæk (3).
3. TVÍKÍMBLÖÐUNGSBLAÐ
Ég lief áður (2) birt mynd af blaði úr plöntulögunum í Þóris-
hlíðarfjalli við Selárdal, sem ég taldi vera af beyki, enda gott sam-
ræmi með því og blöðum þeim úr tertierum plöntulögum, sem talin
hafa verið til beykis. Eftir að hafa kynnt mér rannsóknir Jreirra
Chaney’s og Sanborn’s (4) á ættkvíslinni Tetracera í tertierum jarð-
lögunr Norður-Ameríku, renna á mig tvær grímur, að blaðið úr Þór-
ishlíðarfjalli sé rétt ákvarðað. Og ekki er ótrúlegt, að hinar eldri
ákvarðanir á beykiblöðum úr surtarbrandslögum norðlægra landa
þurfi yfirleitt endurskoðunar við. Mynd 4 sýnir blaðjaðarinn mjög
stækkaðan. Fjarlægðin milli hliðarstrengjanna er 4,5 mm til 7 mm,
og fíngerðu æðarnar, sem standa hornrétt á hliðarstrengina, liggja
rnjög þétt, með eins millimetra bili og sums staðar enn þéttar. Virð-
ast þeir liggja enn þéttar en þeir gera í beykiblöðum. Að svo stiiddu
er réttast að telja blaðið aðeins til tvíkímblöðunga. í safni mínu er
sýnishornið merkt Þhf. 2.
4. FRJÓKORN
Það má segja, að surtarbrandslögin hjá Brjánslæk séu morandi af
frjókornum. Áður hef ég getið nokkurra þeirra og birt af þeim
myndir (/), svo sem af iurujPinus), greni (Picea), þin (Abies),
Cryptomeria og platanvið (Platanus). Nú bætast hér við fjórar