Náttúrufræðingurinn - 1973, Side 7

N ÁT T Ú R U F RÆÐINGURINN
L47
fyrsta vetur Guðmundar við háskólann. Mun Jóhannes þar hafa ráðið
heilt, enda illa brenndur af forneskjulegri náms- og próftilhögun
við Hafnarháskóla.
Veturinn 1933—34 gerði Guðmundur hlé á námi sínu og kenndi
við Kvennaskólann þann vetur. Mun það hafa verið að brjótast í
honum, hvort hann ætti að hætta námi og gera kennslu að aðalstarfi.
Hann átti þá, sem margir stúdentar á þeim árum, við fjárskort að
stríða. En sent betur fór hélt hann utan haustið 1934 og þá til Napoli.
Hann hafði hug á því að leggja fyrir sig eldfjallafræði og bjóst við, að
til slíks náms væri liáskóli við rætur eius frægasta eldfjalls heims,
Vesúvíusar, vel fallinn. En það var öðru nær. Öll námstilhögun þar
var enn forneskjulegri og aðbúð lélegri en í Kaupmannahöfn. Ofan
á vonbrigðin bættist, að hann veiktist þar syðra, og háði sá sjúkleiki
honum um nokkurt skeið. Sneri hann því um haustið til Hafnar.
Upp úr áramótum hóf hann á nýjan leik nám við Hafnarháskóla.
Á árunum 1934—1936 voru nokkrir íslenzkir jarðfræðinemar, þar
á meðal Guðmundur Kjartansson, og erlendir jarðfræðingar styrktir
af Lauge Koch til jarðfræðiathugatia hér á landi. Ferðaðist liann
nokkuð um lanclið með tveim þessara erlendu jarðfræðinga. Ann-
ar þeirra var svissneski jarðfræðingurinn R. A. Sonder, sem einkum
fékkst við athuganir á brotalínum og misgengjum svo og á móbergs-
fjöllum. Hann aðhylltist svonefnda misgengiskenningu um upp-
runa móbergsfjalla. Að vísu var kenning hans að því leyti frábrugðin
eldri kenningum, að hann taldi fjöllin hafa þrýstst upp, en jarð-
lögin umhverfis hafa staðið kyrr, í stað þess, að áður hafði verið talið,
að fjöllin hefðu staðið óhögguð en umhverfið sigið. Á þessurn árum
kynntist Guðmundur vel gerð móbergsfjalla, og komu þessar sam-
eiginlegu rannsóknir þeirra honum að góðu gagni, er hann tók að
rannsaka gerð móbergsfjalla upp úr 1941. Hinn erlendi jarðfræðing-
urinn var Norðmaðurinn T. W. Barth, sem athugaði einkum jarð-
liita og bergfræði, og öðlaðist Guðmundur þar góða þekkingu á
hvoru tveggja. Barth samdi margar ritgerðir um rannsóknir sínar
hérlendis. Hann varð síðar heimsfrægur bergfræðingur.
Á þessum árum tók Guðmundur að fást við rannsóknir á jökul-
minjum og sjávarseti frá ísaldarlokum á Suðurlandsundirlendi, og
stundaði hann jrær í sumarleyfum sínum allt frant að stríði. Varð
þetta sjálfvalið prófverkefni hans til magistersprófs. Ritgerð hans
um þetta efni birtist í tímariti danska jarðfræðifélagsins fyrir árið