Náttúrufræðingurinn - 1973, Page 52

192
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
að líta á rústirnar. Þá var svarti hryggurinn sokkinn, en ég sá votta
fyrir honum í grunnum polli. Hinar rústirnar litu svipað út og
áður, nema hvað allar sprungur voru horfnar. Ég gróf með skóflu
í tvo rústakolla. Tæp skólfustunga var niður á klaka. Efst var
torf, síðan leirkenndur jarðvegur og mjög glögg skil á milli, þar
fyrir neðan næstum glært svell. Ég lijó nokkuð niður í það, en
varð engrar breytingar var. Nær ásnum, senr lækurinn rennur yfir,
var að mun þurrara. Þar voru liáar, algrónar þúfur, og mér datt í
hug, að þar kynni klaki að vera í jörð. Klaka fann ég ekki, heldur
grjót. Þá gróf ég í tvær þúfur og kornst að raun um, að í þeinr
báðum var allstór steinn um 35 cm undir koili þeirra. Mér láðist
að grafa rækilega í kringum þessa steina og kanna, livort þeir væru
jarðfastir, en utan þúfnanna fann ég hvergi stein þó að ég stingi
120 cm löngunr teini víða á kaf í jörð.
í síðustu viku júlí 1971 fór ég með Ferðafélagi Akureyrar franr
Hofsafrétt og leið okkar lá við Stafxrsvötn, sem eru 666 m yfir sjó.
Suniran við fremra vatirið var meiri fjöldi nýrra rústa en ég hef
séð anirars staðar á jafnlitlu svæði, og flestar spruirgnar. Fláiir er
marflöt og virtist vera grunn. Fimrbogi Stefáirsson, bóndi á Þor-
steinsstöðum í Tungusveit, sagði mér, að þarna hefðu verið margar
og stórar rústir. Þær hefðu allar liorfið, eir þessar risið á nýliðnum
kuldaárum.
Seint í ágúst 1971 var ég á leið fram á Hveravelli og fór um
Efri-Seyðisárdrög. Þau ná að rótum Búrfjalla, eir austair við þau
er lágur ás. Eækir, upptök að Seyðisá, koma samair úr suðri og
norðri og falla í melgili austur yfir ásinn. Drögin eru flöt og rak-
lend, en ekki svo blaut að þau geti kallast flá. Dældir, sumar al-
grónar, aðrar nreð leirflagi í botiri, eru þarrra margar og grónir
hryggir í kriirg. Þar voru 45—50 cm á klaka, eir klakalaust innan
við þá. Á stöku stað utair við þessar þústir famr ég klaka og þá
lítið eitt dýpra í jörð. Ég kom fyrst í Efri-Seyðisárdrög sumarið 1966,
aftur 1968, og veitti þessum fyrirbrigðum athygli í bæði skiptin.
Þau komu mér undarlega fyrir sjónir, því að ég hafði ekki séð
slíkt annars staðar, en engiirn getur lýst því, hvernig þai'na var
umhorfs fyrir 30—40 árum, hvað þá fyrr, því að þarna fara íraunr-
ast aðrir um eir önnunr kafnir gangnamenn.
Kolkuflói á Auðkúluheiði var mesta rústaflá, senr ég hef séð.
Ég sá hann fyrst vorið 1927 og undraðist hinn nrikla fjölda rústa,