Samvinnan - 01.10.1967, Side 55

Formlega var það leikhús þó
ekki opnað af stjórnmálalegum
ástæðum fyrr en 1628.
Sviðsgólf þessa leikhúss var
40 m. djúpt og sviðsopnan 12y2
m. á tareidd.
Það er svo ári eftir byggingu
Teatro Farnese, að Aleotti
finnur upp hin raunverulegu
leiktjöld, eða árið 1620.
Sennilegt er talið, að tré-
veggir garðleikhúsa aðalsins
hafi gefið honum hugmyndina
um það að byggja grind og
strekkja á hana dúk og fá síð-
an málara til að mála myndir
á flekana, er féllu að efni leiks-
ins hverju sinni, og útfæra
þessar myndir í stíl þeirra tíma
málaralistar.
Með þessu móti tókst að
skapa margvíslegar leikmyndir.
En Aleotti lét ekki þar við
sitja. Hann vildi magna áhrif
leikmyndarinnar og var stöð-
ugt að gera nýjar tilraunir.
Hann byrjaði að færa mál-
uðu flekana á hjólum, sem
gengu í raufum, er lágu í gólf-
inu frá báðum hliðarsviðum, en
slík rauf hét á frönsku coulisse
og brátt var farið að kalla
sjálfa flekana þessu nafni og
bannig varð þetta orð til yfir
leiktjöld.
Vart hafði Aleotti fundið upp
leiktjöldin. þegar fleiri hug-
myndir urðu til varðandi sviðs-
tækni.
Fram að þessu höfðu bak-
t.jöld verið rúlluð upp og gevmd
bannig. en nú var byriað að
hífa tjöldin upp og niður í
heilu lagi. og er sú aðferð notuð
enn í dag: þannig varð leik-
tialdaturninn yflr sjálfu leik-
sviðinu til.
En bessl nýja aðferð leiddi af
sér nýtt vandamál. hvernig
mætti hylja neðri. hluta hinna
hsngandi tjalda?
Þá komu ..súferturnar" til
sögunner. og þannig var komið
hað leikhús er heldur sér i
meginformi enn í dag.
Á dögum Aleottis bvggðist öii
tækni í leikhúsi á bví að hægt
vseri að framkvæma sinnhverf-
ingar á sem auðveldastan hátt..
ng bessi tækni er raunnr notuð
enn í dag, en þjónar nú öðrum
tilgangi.
í nútímaleikhúsi þykir ekki
hlýða að beita slíkum barna-
legum sjónhverfingum sem þá
hót.tu siálfsagðir hlutir og
nauðsvnlegir hverri sýningu.
Nút.ímaleikhúsið hefur horfið
frá bessum auðsæiu blekking-
nm og snúizt meir til raunveru-
leikans að svo miklu leyti sem
sb'kt er mögulegt.
Rú mikla breyting hefur orð-
ið frá bví að leiktjöld Aleottis
mynduðu aðeins skrautlega
Leiksviöið í Teatro Olympico í Vicenza árið 1584.
Þverskurðarmynd af Teatro Farnese í Parma árið 1618.
Leiksviðið í Teatro Farnese.
55