Samvinnan - 01.10.1968, Blaðsíða 31

taka glas þegar ég er mædd
en þegar ég fer í samkvæmi,
enda er tilhugsunin um
mannamót í sjálfri sér upp-
lífgandi.
En meðan öllu þessu fór
fram varð ég að stunda skóla-
nám og var sískrifandi. Þegar
ég var orðin átján ára var ég
farin að senda sögur og fá
synjanir frá nálega öllum
stærri timaritum vestanhafs.
Ég ritstýrði líka skólatímarit-
inu og vann næstu fjögur ár-
in við skólablaðið og dagblað
staðarins. Á sumrin og í öðr-
um fríum vann ég mér inn
peninga fyrir fötum og öðrum
nauðsynjum, en borgaði 10%
launanna heim. Helzta tóm-
stundagaman háskólaáranna
voru endalausar umræður við
samstúdenta og prófessora yf-
ir óteljandi kaffibollum. Öll
þessi ár virtist lífið svo fullt af
hlutum sem þurfti að læra eða
framkvæma, að það var hrein-
asta sóun á tíma og pening-
um að verja tímanum til
drykkju, auk þess sem slíkt
hjálpaði mér engan veginn til
að kynnast fólki nánar, heldur
einungis til að sjá það breyt-
ast. Núna, þegar til voru pen-
ingar fyrir áfengi og það var
ævinlega til heima, hafði ég
tamið mér að taka glas að-
eins sjaldan. Þar við bættist,
að mér fannst ég geta beint
tilfinningum mínum inn á
braut skáldskapar og þannig
gert mér mat úr þeirri mæðu
og vonleysi, sem ég kynni ella
að hafa reynt að drekkja í
áfengi. Jafnvel erfiðið við að
skrifa var meir hrífandi en
drykkja hefði nokkurn tíma
getað orðið, og árangurinn
var áþreifanlegur og jákvæður.
Eftir að ég kom til íslands
fyrir tuttugu árum og gerði
mér ljóst, hve fárra skemmt-
ana var þá völ, eða hve konur
áttu fárra kosta völ, og jafnvel
allir landsmenn, einkanlega
vegna þess að það sem ekki
hafði tíðkazt áður mátti með
engu móti gera, því það gæti
sýnzt skrýtið, þá hefðu von-
brigðin kannski ýtt mér út í
áfengisneyzlu, ef ég hefði verið
búin að venja mig á það. í
stað þess knúðu þau mig til
starfa í einrúmi, eins og til
dæmis skrifta, sem þörfnuð-
ust ekki félagslegrar viður-
kenningar eða sinnulausrar
þátttöku hópsins.
Opinber uppörvun til hóf-
lausrar drykkju er mjög mikil
og víðtæk í Reykjavík, og hið
tiltölulega rólega borgarlíf
veitir Reykvíkingum meiri
tíma til að drekka og að því er
virðist meiri peninga til þeirra
hluta en íbúum sveitanna, sem
verða að vinna alla virka daga
og reyna að bæta sér það upp
á laugardagskvöldum. En hér
eru ekki neinar góðborgaraleg-
ar reglur um áfengisneyzlu.
Hófsemd er að líkindum ekki
meðfædd og hefur ekki kom-
izt í tízku ennþá.
Enda þótt harðsnúnir ein-
staklingshyggjumenn og hug-
rakkir umbótamenn njóti
virðingar, eru þessir einstak-
lingar ekki formælendur hóf-
stillingar í drykkjuvenjum.
Einstaklingshyggja þeirra kem-
ur fram í öðrum myndum.
Umburðarlyndið gagnvart
viðskiptaháttum, siðgæði, lög-
um og trúarbrögðum og hið
samúðarfulla sjálfræði sem
menn njóta í flestum sínum
gerðum, séu þær framkvæmd-
ar undir áhrifum áfengis, nær
ekki til persónulegra drykkju-
venja einstaklingsins. Gestur-
inn styggir engan með því að
neita að reykja, en sá sem
neitar að drekka eða þekkir
takmörk sín á sviði drykkjunn-
ar, hann vekur þegar í stað
tortryggni. Það eru óskráð lög,
að hann verði annað hvort að
telja sig drykkjumann eða
bindindismann. Þar fyrirfinnst
enginn meðalvegur.
Allir útlendingar, sem búið
hafa á íslandi um lengri tíma,
hafa orðið að þola að eðlileg
lífsgleði þeirra væri alvarlega
bæld af íslendingum, sem eru
ekki að eðlisfari lífsglaðir. Þeg-
ar útlendingar hafa þannig
verið bældir og þrúgaðir, eru
þeir óspart hvattir til að
„drekka og sleppa fram af sér
taumnum". Hvers vegna verða
þeir að drekka til að sýna hrif-
næmi og kæti, fyrst þeir geta
verið hrifnir og kátir þegar
þeir eru algáðir? Alltof marg-
ir íslendingar ganga út frá því
sem vísu, að allir menn séu
innhverfir, og virðast alls ekki
geta gert sér í hugarlund, að
til séu annars konar einstak-
lingar og áhugamál. Allt leiðir
þetta til mestu vonbrigðanna
í sambandi við áfengisneyzlu á
mannamótum: þeim mun
meira sem menn drekka, því
ómannblendnari verða þeir.
Prófessor í viðskiptafræðum
skýrði eitt sinn fyrir nemend-
um sínum lögmálið um minnk-
andi arð með þessum orðum:
„Fyrsta glasið bragðast vel og
veitir góða líðan, annað glasið
hefur jafnvei enn betri áhrif.
Þriðja glasið hefur ekkert
bragð, en veitir góða líðan, en
glösin sem síðan eru drukkin
rugla í stað þess að örva, þann-
ig að lögmálið um minnkandi
arð fer að verka þegar til-
finningin sem maður fær jafn-
gildir ekki þeim fjármunum og
tíma sem lagðir eru út.“
Þegar maður drekkur, eru
dómgreind hans og ályktunar-
hæfni, minni hans og líkam-
legt jafnvægi skert. Því sam-
hengislausari, órökvísari og
gleymnari sem hann verður,
þeim mun meira verður hann
að leggja að sér til að fylgjast
með því sem fram fer um-
hverfis hann, og þeim mun
lengra dregur hann sig inn í
sjálfan sig. Hann heyrir slæ-
lega, augun gera honum grikk,
tímaskyn hans glatast, við-
brögð hans slævast, en með
öllu því ónotaða afli, sem
áfengið hefur hlaðið upp í
honum, getur hann samt
valdið vandræðum. Hann
starir ráðleysislega á fólk og
finnst hann vera settur hjá.
Reiður yfir því lemur hann frá
sér til að gera fólkinu (og sjálf-
um sér, því hann er ónæmur
fyrir flestum áhrifum) ljóst að
hann sé viðstaddur. En því
meir sem hann reynir að draga
til sín athyglina, þeim mun
neikvæðari verða áhrifin, því
hann er að verða öllum til leið-
inda, skaðræðis eða háska.
Stundum lætur hann undan
einmanakenndinni, sem of-
drykkjan hefur vakið með hon-
um, og muldrar sundurlaust
við sjálfan sig eða vatnar mús-
um. Hvað sem öðru líður, hef-
ur drykkjan ónýtt þá fyrirætl-
un hans að komast í nánari
snertingu við aðra. Alltof oft
er honum hulið, að vinátta sem
alin er í ölæði er gleymd minn-
ing um leið og flöskunni er
lokið, og að til eru aðrar leiðir
öruggari en áfengisneyzla til
að komast nær öðru fólki, ef
einungis er reynt að beita hug-
myndafluginu og ekki látið
sitja við hugsunina eina, held-
ur hafizt handa.
Amalía Líndal.
31