Samvinnan - 01.10.1968, Blaðsíða 63

er sá höfundur sem djarf-
mannlegast gengur til verks
og verður mest ágengt; bækur
hans, ekki- bara Ástir sam-
lyndra hjóna heldur einnig
aðrar bækur Guðbergs, og
fyrst og fremst Tómas Jónsson,
metsölubók, eru að mínu viti
langsamlega eftirtektarverð-
ustu nýmæli í íslenzkri sagna-
gerð um mörg ár.
2) Á formbylting þessi eng-
ar fyrirmyndir eða hliðstæður
í erlendum bókmenntum?
— Mér er ekki kunnugt um
neina beina „fyrirmynd“ Guð-
bergs Bergssonar erlendis, ein-
stök verk eða höfunda. „Form-
bylting skáldsögunnar“ er hins
vegar alkunnugt fyrirbæri í
erlendum bókmenntum og al-
deilis engin nýjung; það má
tala um einskonar alþjóðlega
hefð „formbyltingarsagna" á
þessari öld, t. d. frá og með
Ulysses eftir James Joyce. ís-
lenzkar bókmenntir eiga engri
slíkri nútíma-hefð á að skipa
né hafa aðrir höfundar orðið
til þess á undan Guðbergi að
hnekkja hinni epísku raunsæ-
ishefð íslenzkra skáldsagna.
Við þetta var átt með þeim
ummælum í Samvinnunni að
Guðbergur Bergsson stæði einn
síns liðs og berhentur í sínu
stímabraki.
3) Hvernig er hægt að skil-
greina „formbyltingu" skáld-
sögunnar?
— Um þetta efni mætti að
vísu skrifa heila bók. En um
„formbyltingu" var fyrst far-
ið að tala á íslenzku í sam-
bandi við þá formbreytingu
Ijóðmæla sem orðið hefur á
undanförnum árum og áratug-
um: skáld hafa gerzt fráhverf
hefðbundinni ljóðstafasetningu
og rími, hefðbundnu skáldmáli
og leitað fyrir sér um nýjar
leiðir. Á sama hátt felur form-
Gljátcx sameinar kosti olíulakks
og plastmálningar, gulnar ekki, er
auðvclt í meðförum, er auðvelt að
þrífa og endist vel.
63