Tímarit kaupfjelaga og samvinnufjelaga - 01.06.1914, Síða 15

89
byggði hann sjálfur, og var ekki ónáðaður með timbur-
reikningi. Hann smíðaði sjálfur nagla sína, eða hann
notaði ekki nagla. Lítil kornmylna við læk í landi ná-
grannans malaði kornið, ef bóndinn malaði ekki bara
kornið heima hjá sjer.* Jeg vil nú endurtaka það: Þessi
bók mín hefði ekki átt erindi í bókaskáp bænda fyrir
100 árum.
Fyrir 100 árum skiptu bændur mikið við Indíána, þegar
þá vantaði eitthvað; nú skipta þeir við banka, fasteigna-
sala og jarðeigendur er búa í fjarlægð. Nú framleiða
þeir mest fyriF markaðina og senda vörur sínar með
járnbrautum. Þeir skipta nú við vörugeymsluhús, um-
boðsmenn og »spekúlanta«. Nútíðárbóndinn hlýtur að
vakna til nýrra framkvæmda, ef hann hefur tekið eptir
breytingunni sem á svo mörgu er að verða, og hann
hlýtur þá að sannfærast um það, að hann lifir á nýju
timabili. Hann verður að vera starfshyggjumaður (»Busi-
nessman«) í hvaða skilningi sem er, annars mistekst
honum.
Síðan um miðja síðustu öld hafa verið miklar hreyfing-
ar á menningarstefnu jarðyrðkjunnar, en þær hafa verið
of einhliða; þær hafa að eins náð til eins þriðja af fram-
kvæmdarstarfsemi nútíðarbænda. Pær hafa kennt þeim að
framleiða, en ekkert kennt þeim um það, hvernig þeir
ættu að selja það, sem þeir hafa framleitt, eða hvernig
þeir ættu að verja peningum þeim, sem þeir hafa fengið
í aðra hönd, hvort heldur þeirra þurfti með til vörukaupa
handa heimilunum, eða til framkvæmdarfyrirtækja. Land-
búnaðarverzlunin hefir hingað til sýnt það, að það er
engu síður nauðsynlegt að kaupa vel og selja vel, en
* Þessir verzlunarhættir eru eigi ólíkir þeim, sem tíðkuðust hér á
landi um sömu mundir, eins og sjá má í Tímaritinu 1911, »Gamlir
verzlunarreikningar«, þrátt fyrir hátt verð á útlendri kornvöru þá,
var þó verðhæð útl. vöru að éins 32 kr. á mann um árið.
S./.