Tímarit kaupfjelaga og samvinnufjelaga - 01.06.1914, Blaðsíða 19

93
ið svo sem mögulegt er. Framvegis mun verða sagt:
»bankamenn, bændur, kaupmenn og aðrir starfshyggju-
menn,« og þannig bennt á, að allir þessir flokkar hafi
mörg sameiginleg menningareinkenni og viðfangsefni
Fyrsta sporið í hverju kauptúni, sveitaþorpi eða þjett-
býlishverfi ætti að vera það að stofna »klúbb« — gildis-
fjelag — starfshyggjumannafjelag. Þar hefðu bændur
frjálsan aðgang að, sem meðlimir, á sama grundvelli sem
aðrir starfshyggjumenn. Par ætti að vera samkomusalur,
þar sem allir geta mætt á sama grundvelli, eða hver
flokkur út af fyrir sig, þegar svo þykir betur við eiga.
í öðru lagi, þegar banka væri komið á fót eða spari-
sjóði í nágrenninu, þá ættu bændur að styrkja slíkt fyrir-
tæki; og gerast hluthafar, þó ekki væri nema með einum
hlut hver. Þeir ættu að minnsta kosti að hafa einn mann
í framkvæmdarstjórninni, og á þann hátt sameinast um
þarflegt verk. Tíma og peninga sem til þessa gengi
mundu bændur fá borgað í því, að verða betri starfs-
hyggjumenn en áður. það væri mjög þægilegt, þegar
umboðsverzlunarhús eða einhver samvinnufyrirtæki væru
komin á fót, að geta staðið í viðtalssambandi við starfs-
hyggju »klúbbana« og geta fengið þannig heppilegar og
viðeigandi bendingar. Allar þessar stofnanir bænda ættu
ekki að setja sjer það mark að vinna mikil þrekvirki í
byrjuninni, fyrir meðlimi sína, heldur hagnýta sjer þær
sem æfingaskóla.
Bændur þurfa að koma á fót samiagsstofnunum, sem
þeir eigi sjálfir mestan hlutinn í, og hafi þar stjórn og
íramkvæmdir með höndum. Þangað flytja þeir þá búsaf-
urðir sínar: vörur og lifandi pening, sem á almennan
markað á að ganga. Þetta er jafnaðarlega mikill peninga-
legur ávinningur, þegar til alls er skynsamlega stofnað.
En þó beini hagnaðurinn yrði lítill eða jafnvel enginn,
þá væri þessi aðferð samt gagnleg, því á þennan hátt
kynnast bændur undirstöðuatriðunum í viðskiptalífinu og
viðskiptasambandinu milli kaupstaðarbúa og sveitamanna.
7