Tímarit kaupfjelaga og samvinnufjelaga - 01.06.1914, Page 44

118
hrif á bankana og aðrar peningastofnanir hins opinbera,
að þaðan fæst ekki eins eyris lán til fyrirtækisins, þó
góðar tryggingar sjeu í boði, og sömu peningastofnanir
fælist annars eigi viðskipti við fjelögin, og er vanalega
vitanlegt hvaðan sú alda er runnin. Ef svo ekkert af
þessu sýnist ætla að hrífa, er stundum gripið til þess
ráðsins, að lækka vöruverðið fyrir alla og jafnvel
svo stórkostlega, að það lendir neðan við tilkostnaðar-
verðið. í þessu augnamiði hafa stórbokkarnir og hring-
arnir safnað sjer vaxtafje og varasjóðum, sem grípa megi
til í slíkum tilfellum.
Stundum geta þessar tilraunir dugað, til þess að
hnekkja fjelagsfyrirtækinu, en optlega verður árangurinn
þveröfugur því, sem við var búizt. Fjelögin sjá að and-
stæðingarnir þykjast eiga stórgróða í húfi og að þeir
með þessum nýja tilkostnaði og verðlækkun vörunnar
koma einmitt upp um sjálfa sig og sýna hversu þeir
hafa misbeitt aðstöðu sinni. Þetta verður til að stæla
fjelögin til framkvæmda. Menn vita það líka af reynsl-
unni, að bráðabyrgðartilslökun á verðinu og fögur lof-
orð, eiga sjer sjaldan langan aldur. En þessi bardaga-
aðferð kostar drjúgum peninga á báðar hliðar, sem
éngum verða að gagni, og getur þar einnig samlíkingin
við vanalegan hernað átt vel við.
Við hvern nýjan sigur, sem samvinnufjelögin vinna í
þessu stríði, vex stefnufesta þeirra, djörfung, sjálfsafneit-
un gagnvart stundarhagnaði, og áhugi þeirra á því, að
ná í sínar hendur fleiri og fleiri íramleiðslugreinum. Auð-
vitað er það takmarkað svæði, sem fjelögin geta náð til
á .þennan hátt, Þau geta ekki, að svo komnu, tekið að
sjer að framleiða þá vöru eð'a efnisvöru, sem sækja verð-
ur til fjarlægra landa eða fastar sitja í höndum annara,
nema þá að ná yíirráðum eða hafa frjálsan aðgang að
Iendum þeim, hvaðan slíkar vörur korna. En slíkt hlýtur að
eiga afarlangt í land, þó hugsanlegt sje það með tímanum.
* *
*