Andvari - 01.01.1997, Side 81

andvari
FINNUR MAGNÚSSON
79
þeim leyndardómum, sem geymdir voru í fornum íslenskum skinnbókum,
er næsta fáir höfðu getu til að kanna. Því var hver sá, er numið hafði ís-
lensku við móðurkné og kunni nokkuð til verka, happafengur fyrir rann-
sóknirnar sem hafði hálfvegis dagað uppi. Við Eyrarsund var Finni vel
fagnað af fornvinum sínum, Grími Thorkelín og Birgi Thorlacius, og smám
saman ávann hann sér vináttu og hylli danskra lærdómsmanna.
Það varð Finni ómetanlegur styrkur að hann komst í kynni við Johan
von Bulow. Fyrir tilstilli hans og með fjárhagslegum stuðningi hóf Finnur
að halda opinbera fyrirlestra um norræna fornleifafræði árið 1816. Biilow
hafði verið gerður að heiðursfélaga í danska Vísindafélaginu í upphafi árs-
ins. í júní sama ár fór hann þess á leit við félagið að það efndi til ritgerða-
samkeppni um samanburð á fornnorrænum trúarbrögðum og átrúnaði ind-
versk-persneskra þjóða og bauðst til að standa straum af kostnaðinum og
sigurvegarinn skyldi hljóta gullverðlaun ef ritgerðin þætti þess virði.4 Skila-
frestur skyldi vera til 31. desember 1817. í sögu Hafnarháskóla segir berum
orðum að það hafi verið fyrir áhrif frá J. G. Herder og á kostnað Bulows
að Vísindafélagið danska efndi til þessarar verðlaunasamkeppni.5
Einungis ein ritgerð barst og var Finnur höfundur hennar. Hinn 4. sept-
ember 1818 voru honum afhent verðlaunin með mjög lofsamlegum ummæl-
um. Því var við bætt að æskilegt væri að hann héldi þessum rannsóknum
áfram. Finnur varð við þeirri áskorun eins og síðar verður frá greint. Hann
rakti þessa sögu í umsókn til konungs um styrk til að vinna að verkinu 8.
febrúar 1823. Þar greindi hann frá því að útdráttur úr verðlaunaritgerðinni
hefði vakið mikla athygli á erlendum vettvangi. Af þeim orsökum hafi
hann snúið sér til Vísindafélagsins með beiðni um styrk og 12. febrúar 1820
hafi það veitt honum 125 dali fyrir hvort bindi.6
Árið 1811 hafði Vísindafélagið danska sett fram verðlaunaspurningu um
uPpruna norrænnar tungu - . .] af hvilken Kilde det gamle skandina-
viske Sprog sikrest kan udledes“. R. Chr. Rask varð sigurvegarinn í það
sinn og var það upphafið á frægðarferli hans sem vísindamanns. Ritgerðina
uefndi hann Unders0gelse om det gamle nordiske eller islandske Sprogs
Oprindelse. Verðlaunaveitingar sem þessar voru enginn hversdagsatburður
°g nægir í því sambandi að kynna sér tölu verðlaunahafanna frá upphafi.
Einn þeirra var Jón Ólafsson Svefneyingur, föðurbróðir Finns. Hann hlaut
Samskonar verðlaun frá hendi Vísindafélagsins árið 1786 fyrir rit sitt Om
Nordens gamle Digtekonst.
Af ritgerð Rasks er það frekar að segja að hún var í smíðum hjá honum
uieðan Islandsferð hans stóð yfir. Þar sem hann hafði stuttan stans í Kaup-
uiannahöfn eftir að hann kom frá íslandi, gafst honum ekki tóm til að gefa
hana út. Það kom því í hlut Finns og Nyerups að annast útgáfuna. Áður en
Eask hóf samningu þessarar ritgerðar hafði hann fengist nokkuð við að