Andvari - 01.01.1997, Side 88

86
AÐALGEIR KRISTJÁNSSON
ANDVARI
legt orðasafn við annan hluta Sæmundar-Eddu fyrir Árnanefnd og nefnir
Birgi Thorlacius þar til sem hvatamann.
Finnur starfaði að þessari útgáfu næstu árin og árið 1818 kom annað
bindi Sæmundar-Eddu út þar sem Birgir Thorlacius ritaði innganginn. Enn
var þriðja bindið eftir og það tók Finn tíu ár að koma því á prent. í því
voru Völuspá, Hávamál og Rígsþula og var útgáfan alfarið hans verk. N.
M. Petersen lauk miklu lofsorði á skýringarnar sem fylgdu.25 Jón Helgason
prófessor tók að vissu marki undir orð Petersens um hlut Finns í útgáfunni:
„[. . .] það skal um aldur verða heiður Finns og sómi að honum auðnaðist
að binda á það endahnútinn11.26 Það mun og sammæli margra að þessi út-
gáfa hafi staðist betur tímans tönn en flest verk Finns, enda heldur Jón
Helgason áfram og segir:
Latnesku þýðingarnar og skýringarnar í þessari heljarútgáfu urðu grundvöllur eddu-
vísindanna, sem nálega má heita að síðar hafi orðið að sérstakri fræðigrein. Meðal
þess sem Finnur hefur lagt til, er framar öllu að telja orðabók hans um norræna goða-
fræði, einskonar alfræðibók þar sem fletta má upp á einhverju nafni eða orði úr goða-
fræðinni og fá um það þá vitneskju sem til er í heimildum. Petta er stórvirki og fullt
af efni sem ekki hafði verið dregið fram í dagsljósið áður; enn í dag er það einstakt í
sinni röð.27
Útgáfu- og rannsóknarstörf
Þegar Finnur Magnússon kom til Kaupmannahafnar haustið 1812 bar vel í
veiði því að þá vantaði mann til að halda áfram útgáfu Sæmundar-Eddu
eins og áður hefir verið drepið á. Honum var veittur styrkur í þrjú ár til að
vinna verkið frá upphafi árs 1817 að telja. Þegar sá tími var við að renna út
sótti Finnur um að komast á föst laun - 1200 dali - en því var hafnað og
einnig umsókn hans að verða háskólakennari og féleysi háskólans borið
við. Á hinn bóginn fylgdi viljayfirlýsing um að greiða götu hans.28 Þá varð
Finnur aukaprófessor að nafnbót 20. janúar 1818 samkvæmt konungsúr-
skurði þann dag frá 18. júlí 1817 að telja.29
Ekki liggur fyrir hvað langt var komið undirbúningi að öðru bindi Sœ-
mundar-Eddu þegar Finnur kom til, en það kom út 1818. Það var upphafið
að fornfræðarannsóknum hans. Lokaátakið við Sœmundar-Eddu var erfitt,
enda vann hann að því ásamt öðrum störfum sem á honum hvíldu.
I bréfum sínum til Bjarna Þorsteinssonar vék Finnur oft að samningu
Eddalæren og dens Oprindelse og hve hart hann lagði að sér svo að segja
mátti að hann hafi tæpast unnað sér nokkurrar hvíldar. Fyrsta bindi verks-
ins um uppruna eddufræða kom út í apríl 1824 og það næsta fylgdi fast á
eftir, eins og fram kemur í bréfi hans til Bjarna Þorsteinssonar sama haust.