Andvari - 01.01.1953, Page 37

andvari
33
Á mótum gamals tíma og nýs
ryðjendur spyrja ekld til vegar, þeir búa þá til. Og þeir spyrja
ekki, hvað fært sé. Þeir gera fært, það sem áður virtist ófært.
Þessir menn voru böm mikilla umbrotatíma, en á slíkum
tímamótum gerast sumir menn furðulega skyggnir á viðfangs-
efni, sem að kalla, og gildi þeirra. Lengi hafði því verið haldið
fram, að framtíð íslands væri hvað mest undir framförum sjávar-
útvegsins komin. Hér táknar þilskipaútvegurinn hina mestu fram-
för. Ný öld er í aðsigi. Hún er vísast lengra framundan en hinir
framsæknustu menn láta sig dreyma um, en bjarmann af hinni
fyrstu dögun hennar hafa þeir sjálfir séð. Árið 1832 kemst Guð-
mundur Scheving svo að orði um framtíð sjávarútvegsins hér á
landi, og hefir þá í huga þilskipaútgerðina: „Satt er að vísu, að
landgagnið hefir verið kallað bæði miklu vissara og rneira en
sjávargagnið, og svo hefir það reynzt hingað til, en það ætla ég
sannast, að sjávarútvegurinn gæti aukizt meira en landgagnið úr
því, sem það nú er, og að það geti orðið töluvert vissara en það
nú er. Ég játa að vísu, að landgagnið gæti aukizt og margfaldazt
með forsjá og kunnáttu og tilkostnaði, en það virðist þó svo sem
takmörk þau, er jarðyrkjan og landgagnið geti torveldlega kom-
izt yfir, sé miklu nær og auðsénari en þau, er gætu afmarkað
framfarir sjávarútvegsins.“ Guðmundur var mikilhæfur fram-
kvæmda- og fjáraflamaður og hann sltildi vel, hvaða þýðingu þil-
skipaútvegurinn gat haft og myndi hafa fyrir land og þjóð. Með
auknum sjávarafla myndi verzlunin aukast. Aukinni verzlun
fylgdu hagkvæmari verzlunarkjör, bættar samgöngur. Framför
útvegsins myndi því leiða til hagsældar í öllum starfsgreinum
þjóðarinnar, líka í landbúnaði. Allt átti þetta frarn að koma, að
vísu seinna en Guðmundur mun hafa vænzt og með öðrum
lrætti. Braut hinna mestu framfara er ekki ávallt greið og auð-
gengin. Og áður en nokkurn varir, eftir 100 ár eða svo, eru
menn farnir að tala um togara, minnast varla lengur á þil-
skip. Skútuöldin er liðin. En hvað urn það. Hundrað ára saga
þilskipaútvegsins verður jafnan talin stórmerkur þáttur í atvinnu-