Andvari - 01.01.1953, Side 43

andvari
Á mótum gamals tíma og nýs
39
við. Bendir það til þess, að liún hafi þótt arðvænleg í sjálfu sér.
Arið 1826 eru talin 16 þilskip á landinu 10 smálestir eða þar yfir.
Sú tala er væntanlega heldur lág, því eitthvað af slíkum skipum
mun löngum hafa staðið uppi vegna viðgerða o. þ. h. og ekki
talin fram. 1853 er þilskipaeignin 31 skip, og er sú tala víst áreið-
anleg. Fjölgar þá þilskipum frá 1826 til Í853 úr 16 í 31. Sé
litið til vaxtar bátaflotans á svipuðum tíma, er hér um hlutfalls-
lega milda fjölgun að ræða. Samt er þessi floti eigi stór, en þess
er þá líka að gæta, að á árunum 1831—1847 er talið, að 22 þil-
skip hafi farizt, brotnað eða orðið ónýt á annan hátt. Breytir þetta
myndinni nokkuð. Má af öllu þessu ráða, að þrátt fyrir allt væri
trú manna á útveg þennan sterk og hafi menn seiglazt furðulega
við að halda í horfinu. Var þess og skammt að bíða, að látið
væri til skarar skríða um að bæta úr mestu vanhögum þessarar
atvinnugreinar: áhættunni, tryggingarleysinu, og skortinum á hæf-
um skipstjórum. Riðu Vestfirðingar hér fyrstir á vaðið. Þess var fyrr
getið, að þilskipaútgerð hófst fyrst við Faxaflóa, en því næst á
Vesturlandi. Þegar tímar liðu fram óx þilskipaútvegurinn vestra,
en þvarr syðra, þannig að 1826 eru talin 5 skip syðra, 10 vestra
°g aðeins 1 í norður- og austuramti. Milli 1840 og 1850 virðist
þilskipaeign syðra horfin að mestu eða öllu. 1846 eru þilskip
vestra talin 36 og 1849 eru talin 21 skip vestra, 3 í norður- og
austuramti, en ckkert syðra. Tölur þessar þykja ekki allskostar
öruggar. En bending sú, sem þær gefa um skiptingu þilskipaflot-
ans eftir landshlutum, mun fara nærri réttu lagi. Um miðja öld-
ina má kalla, að þilskipaútgerðin sé einskorðuð við Vesturland.
Kunnugt er, að á þeirn tíma var þilskipum mjög haldið til liá-
karlaveiða, en hlutur þeirra í fiskveiðum var enn fremur lítill.
hað er þá líka vitað, að Norðlendingar, sem um langan aldur
höfðu sótt fast hákarlaveiSar á opnurn bátum, vom um þetta leyti
farnir að fá augastað á þilskipaútgerð, í því skyni að efla hákarla-
ntveg sinn. Er þess og skammt að bíða, að þeir hefjist handa um
þetta, upp úr miðri öldinni.
Flér að framan var nokkur tilraun gerð til þess að leiða í