Andvari - 01.01.1953, Page 58

ANDVARI
54 Magnús Már Lárusson
í annarri heimild er það talið Iiafa verið 20 hundruð til
forna.24)
Sé það rétt, að jarðir þessar þrjár hafi í upphafi myndað eina
landnámsjörð, sem eigi er óhugsandi landfræðilega, þá ætti
stærð hennar að hafa verið um 50 hundruð, sem eigi er ósenni-
leg stærð.
Annað dæmi um slíka öra skiptingu er mjög nærtæk. í Eyr-
byggju segir, að Þrándur stígandi, sonur Ingjalds, hafi búið lengi
á Ingjaldshóli, en síðan á Þrándarstöðum.25) Ætti það að liafa
verið um eða eftir árið 1015. Og Kjalvegs er getið seint á 13.
öld, að því er virðist.26)
Þrándarstaðir voru gefnir Helgafellsklaustri snemma eftir
stofnun þess árið 1186 af Æsu hinni auðugu að Hólmlátri. Hún
var Þorbergsdóttir, kona Þórhalls Svartssonar að Hólmlátri.27)
Hjá Þrándarstöðum er smátjöm, er nú nefnist Æsutjörn, en
í Víglundar sögu nefnist hún Esjutjöm.28) Hins vegar er tjörnin
nefnd Æsutjörn í landamerkjaskrám Þrándarstaða og Ingjalds-
hóls frá því um árið 1280, sem er aðeins til nú í afritum og það
elzta er frá árinu 1606, en það er einmitt sú skrá, sem er heim-
ildin um gjöf Æsu. Textinn getur því verið spilltur.29) Senni-
lega er heitið Esjutjörn upphaflegra, þar sem flögugrjót finnst
nálægt tjörninni í holtum, og þegar grafið var fyrir kjallara íbúðar-
hússins á Kjalveg var þar flögugrjótslag og síðan hrein smámöl
eins og víða við sjó (B. S. B.).
Þrándarstaðir eru bæði í Vilkinsbók og Jarðabókinni metnir
til 12 hundraða.30).
Ingjaldshóll og Kjalvegur voru seldir Helgafellsklaustri ár-
ið 1365,31) Vilkinsbók metur Ingjaldshól til „viij c oc xx“, en
Jarðabókin til 20 hundraða. Munurinn kann að stafa frá því, að
Þæfusteinn hafi þá fylgt Ingjaldshóli. Árið 1364 gaf Elalldóra
Þorvaldsdóttir, kona Benedikts Kolbeinssonar Auðkýlings, klaustr-
inu að Helgafelli jarðimar Hóla (Hólahóla), Garða (í Beruvík)
og Þæfustein í próventu sína. (D.I. III, 201, VI, 16). Jarðabókin
metur Þæfustein til 8 hundraða. (J. ÁM. V, 228). Kjalvegur er