Andvari - 01.01.1947, Page 55

andvari
Stýrimannanöfn í Njálu.
Eftir Barða Guðmundsson.
„Á Njálsbúð“ er merkileg bók. Hún geymir margar mikil-
vægar nýjungar. Meðal þeirra er sú athugun, að stýrimanna-
nöfn í Njálu séu sniðin eftir heitum norrænna manna, sem
heimsóttu ísland um miðbik 13. aldar. Úr Njálu eru þessi
dæmi talin: Hallvarður hvíti, Högni hvíti, Bárður svarti, Kol-
beinn Arnljótarson, Eyjólfur nef, Kolbeinn svarti. Og svo
bætir höfundur við: ,,En um miðja 13. öldina voru hér á ferð
norskir menn, er svo hétu: Kolbeinn svarti, Eysteinn hvíti,
Skeggi livíti, Þórhalli hvíti, Eyjólfur auðgi, Hallvarður gull-
skór, ívar Arnljótarson. Þetta sýnist alveg auðtúlkað. Nöfnin
í Njálu eru búin til samkvæmt aðferðinni: Hermann Stef-
ánsson, Stefán Jóhann Jónasson."
Þótt kenning þessi um nafnatengslin sé ekki frekar rök-
studd, má glöggt greina, að hún er hafin yfir allan efa. Stýri-
menn þrettándu aldarinnar, sem nú voru nefndir, koma allir
við sögu okkar á árunum 1251—1261. Frá þjóðveldistímanum
þekkjum við aðeins tvo menn með nafninu Kolbeinn svarti,
aðeins tvo Arnljótarsonu, Kolbein og ívar, og meðal þeirra
fjölmörgu útlendu stýrimanna, sem getið er um i íslands-
ferðum á umræddum öldum, eru einungis tveir um livert af
nöfnunum Eyjólfur, Hallvarður, Ólafur. í sex tilfellum hefur
Njáluhöfundur notað skírnarnöfn norskra stýrimanna frá
samtíð sinni sem nöfn á stýrimönnum í Njálu: Kolbeinn svarti
og Kolbeinn Arnljótarson eru heitnir eftir Iíolbeini svarta,
Eyjólfur nef eftir Eyjólfi auðga, Hallvarður hvíti eftir Ha!'
varði gullskó, Bárður svarti eftir Bárði Hallröðarsyni og
Ólafur elda eftir Ólafi af Steini. Hafa ]>rjú síðustu nöfnin