Andvari - 01.01.1947, Side 91

AN'DVARI
Liffræði og læknisfræði
87
fram undir lok nítjándu aldar drápu sjúkdómar miklu fleiri
hermenn en fjandmennirnir, en nú hafa taugaveiki, blóðsótt,
lúsatyfus, stjarfi og gul hitasótt orðið að láta í minni pokann
fyrir varnarbólusetningunum.
Þrátt fyrir öll afrekin á sviði ónæmisfræðinnar hin síðari ár,
iná ætla, að þau verði enn ineiri á komandi árum. Á síðustu 12
mánuðum hefur tekizt í fyrsta sinn að húa til sýklagagneitur
í tilraunastofum. Má vel vera, að með því sé opnuð leið til
meiri framfara á ókomnum árum en vér höfum fram að þessu
árætt að gera oss nokkrar vonir um.
Annað svið líffræðinnar, er þegar hefur auðgað læknis-
fræðina geysimikið, er vakafræðin. Hún er afsprengi frum-
stæðrar trúar á töframátt líffæranna. Þegar forfeður vorir, er
uppi voru fyrir óralöngu, tóku að fást við að hugsa og voru
komnir svo langt, að þeir fóru að geta borið sainan einstakar
athuganir sínar og leitt af þeim almennar hugmyndir, var sú
rökleiðsla eðlileg í þeirra augum, að það varðaði miklu um
persónugerð manns, hvers konar fæðu hanu legði sér til inuniis.
Tígrisdýr voru grinnn, af því að þau átu hrátt kjöt og drukku
blóð, hugsuðu þeir. Hitt sást þeim yfir, að kjötætur hlutu að
vera grinnnar til þess að afla sér fæðu, en jurtaætum hentaði
aflur á móti hræðslugirni og fráleiki. Af þessum einfalda hugs-
Unarhætti leiddi svo þá trú, að menn gætu öðlazt hugrekki af því
að eta hjörtu hugrakkra dýra og manna, gáfur af því að eta
beila o. s. frv. Sátræn áhrif hafa vafalaust lagt til rikar ó-
beinar sannanir fyrir þessari trú.
Nútíma vakafræði kemur til sögunnar 1889, er nafnfrægur
lrakkneskur vísindamaður, Brown-Séquard, gerði uppskátt,
hann hefði fundið á sér greinileg yngingaráhrif af kirtil-
safaídælingu. Líkast lil hafa hér einnig verið sálræn áhrif
að verki, en liann naut svo mikils álits meðal visindamanna,
að fullyrðingar hans komu af stað þróun í læknisfræðinni,
er hefur haft dýpri áhrif á hana en nokkuð annað, síðan
Þasteur uppgötvaði, að næmar sóttir ættu rætur að rekja til
sýkla.
Mannslíkaminn stjórnar ósjálfrátt öllum sínum lífsstörf-