Andvari - 01.01.1938, Page 18

14
Jón Þorláksson
Andvari
og hafði tekið uppsögn sambandsmálsins á stefnuskrá
sína, skírður um og nefndur Sjálfstæðisflokkur.
Þegar ]ón Maanússon andaðist, sumarið 1926, varð
]ón Þorláksson forsætisráðherra, og gegndu þeir Magn-
ús Guðmundsson stjórnarstörfunum það sem eftir var
kjörtímabilsins, án þess að bæta þriðja manni í stjórn-
ina. Það mun viðurkennt af öllum, að ]óni hafi farizt
forsætisráðherrastarfið mjög vel úr hendi, og fyrir fjár-
málastjórn sína hefur hann fengið margra lof, sérstak-
lega fyrir það, hve annt hann lét sér um að lækka
skuldir landsins erlendis. Eg hygg þó, að það verk hans,
er hann hækkaði allt í einu stórlega gengi íslenzku
krónunnar um áramótin 1925—26, orki mjög tvímælis.
Þetta hafði mjög truflandi áhrif á viðskiptin innanlands
og efnahag manna, og var óhagstætt að mörgu leyti. ]ón
hafði skömmu áður samið rit um gengismálið og hald-
ið þar fram lággengi, í samræmi við kenningar helzta
fjármálafræðings Svía, Cassels prófessors. Mönnum kom
það því á óvart, er hann fór að berjast fyrir svo mjög
hækkuðu gengi. En áhugi hans fyrir því, að greiða sem
mest af erlendum skuldum, mun hafa ráðið. Eg minnist
þess, að á umræðufundum um þetta mál sýndi hann
fram á, að hann sjálfur væri einn þeirra manna, sem
hækkun gengisins kæmi hart niður á, en sagði, að um
það tjáði ekki að fást, þegar almenn nauðsyn krefði.
Við þingkosningarnar 1927 sigraði Framsóknarflokk-
urinn, og beið ]ón þá ekki þings, en bað um lausn fyr-
ir ráðuneyti sitt undir eins að kosningum afstöðnum.
Það er sagt, að eitthvað límkennt sé í setum ráðherra-
stólanna, svo að þeir, sem í þá setjast, eigi örðugt með
að standa upp. En svo var ekki um ]ón. Hann sagði
mér það sjálfur, að hann yndi betur við sín gömlu, verk-
legu störf en við stjórnarstörfin.