Andvari - 01.01.1938, Blaðsíða 36

32
Þjóðlið íslendinga
Andvari
hverjum bæ, 1—2 mánuði. — Mér var vel kunnug þessi
fræðsla, því að eg tók allmikinn þátt í henni um skeið.
Eg þori að fullyrða, að það voru tiltölulega margir menn,
karlar og konur, er fengu þá undirstöðu í málum, að
þeir gátu eftir það, með nokkru sjálfsnámi að vísu, lesið
bækur á Norðurlandamálum. Vel má vera, að svipað hafi
átt sér stað annars staðar í sveitum landsins sumum —
fyrir 1890.
En þessar andlegu hreyfingar urðu fyrst til þess að
sýna tilfinnanlega vöntun. Það vantaði, bækur. Að vísu
voru til nokkur lestrarfélög, og eitt myndarlegt hrepps-
bókasafn, í þessum sveitum. — En það sem kom út þá
af íslenzkum bókum var lítið og fábreytt, móts við það
sem nú er, og fullnægði alls ekki lestrarþörfinni.— Það
voru nokkrir Þjóðliðsmenn, er mynduðu þá bókafélag, í
þeim tilgangi að ná í allt það helzta og nýjasta, er kæmi
út af bókum á Norðurlöndum, við alþýðuhæfi, og ekki
væri eiginlegar fagbækur. Eg hygg, að það verði varla
gert of mikið úr þeim menningaráhrifum, sem þetta fyrsta
erlenda bókasafn hafði fyrir Þingeyinga, og þá sérstak-
lega fyrir hina ungu kynslóð. — En bækur þess voru
vísir að hinu stóra og kunna bókasafni Þingeyinga á
Húsavík.
Um hið innra starf og menningargildi Þjóðliðsins í
Þingeyjarsýslu mætti ýmislegt fleira segja, en þar skortir
mig að vísu heimildir, og einnig rúm í Andvara fyJ**r
lengra mál. — Heimildir fyrir því, sem hér er sagt um
Þjóðliðið, hef eg náð úr nokkru safni af fundargerðum,
bréfum og skýrslum, að miklu úr vörslum flokksstjóra;
einnig úr dagbl. Fróða og Norðurljósi á Akureyri, og
Þjóðólfi í Reykjavík.
Að síðustu skulu tekin hér upp aðalatriðin úr frum-
skrá og reglugerð Þjóðliðsins: