Vikan - 31.10.1963, Blaðsíða 74

r
í BOLLA
HVERJUM
Halla á Krossi.
löngun til að þóknast lienni í
öllu. Þó var sú kennd ckki ein-
lægari en svo, að alltaf var ég
að liugsa upp einhver ráð til aS
klekkja á Höllu og losna úr valdi
hennar. Mér kom allt til hugar,
nema þaS aS stytta sjálf-
um mér aldnr. Jafnvel kom mér
til hugar aS Ijósta því upp, aS
Halla hefSi sjálf drepiS gamla
manninn. Þá myndi hún kannski
fara aS verja sig og segja þaS,
sem hún vissi. En þetta var ekki
hægt heldur og til þess lágu
ýmis rök. Þrátt fyrir þessa djöf-
ullegu kvöl, sem ásótti mig, var
mér alltaf ljóst, aS Höllu liafSi
komiS á óvart aS sjá mig hjá
gamla manninum, þegar hún
kom út. Einnig gekk ég strax
úr skugga um þaS, aS úr eld-
húsglugga Höllu sá ekki út á
skemmusléttina, en ég stóS eins
lengi gegn þessari staSreynd og
kostur var. f kvölina reyndi ég
aS halda, þvi aS sé maSurinn
orSinn henni vanur, er honum
eftirsjón aS henni.
Á annaS ár tókst mér alltaf
aS ná kvölinni til mín aftur, þó
aS hún hyrfi stund og stíind. En
hún var þá orSin svipur hjá
sjón og lítiS meira en tilkenning.
Samt er nú svo, aS enn þann
dag i dag hef ég mikinn ýmugust
á dökkum augum, einkum hjá
konum. Þau get ég hclzt ekki
séS. Úr því aS svo er, þykist
ég mega gera ráS fyrir, aS eitt-
hvaS fleira í fari mínu sæki
áhrif til þeirrar Höllu á Krossi,
sem ég bjó mér til.
Bernskuárin eru manninnm
sjaldan gleSiái^, þó aS hann
fuIlyrSi þaS gamall. Þá er hann
farinn aS gleyma. Ég, sem á þeim
árum vann afrek dálitiS einn
fagran júnídag, naut þess aldrei
aS neinu. Enginn vissi þaS. Þess
vegna viSurkenndi þaS enginn.
Sjálfur skildi ég ekki, aS þenn-
an fagra dag gerSist ég vel-
gjörSamSur minnar fátæku sveit-
ar. Um þaS hefSi ég fyrst og
fremst átt aS hugsa. ÞaS hefSu
fullorSnir gert. Ég gerSi þaS ekki
og hafSi upp úr því kvölina eina.
ANNÁLL VIKUNNAR
1938-1963.
Framhald af bls. 13.
sé, að Hilmar eigi mestan þátt
í VIKUNNI eins og hún er nú
orðin. Hann lagði strax í upp-
hafi mikla áherzlu á gott, inn-
lent efni og fitjaði upp á mörgu
nýju. Hans fyrsta verk var að
stækka blaðið upp í 28 síður og
síðan hann tók við blaðinu, hef-
ur kápa þess ævinlega verið lit-
prentuð. Sömuleiðis lagði hann
mikið upp úr fallegu og vel unnu
umbroti og varð fyrstur ís-
lenzkra blaðaútgefenda til að
ráða mann til þess að sjá um
umbrot eingöngu.
Snemma á árinu 1959 lét Jök-
ull af ritstjórastörfum, og var
Hilmar þá ábyrgðarmaður blaðs-
ins, þangað til núverandi rit-
stjóri Vikunnar, Gísli Sigurðs-
son, réðist til blaðsins í júní
1959. Gísli kom enn með nýjar
hugmyndir og náði blaðið skjót-
um vexti fyrir samvinnu þeirra
Hilmars. Skömmu eftir komu
Gísla voru skrifstofur VIKUNN-
AR fluttar í Skipholt 33 þar
sem þær nú eru, og Hilmir h.f.
tók við prentun blaðsins, og um
sama leyti stækkaði blaðið upp
í 36 síður.
Síðan hefur blaðið verið í
stöðugum viðgangi. Sama haust
stækkaði það upp í 40 síður og
litlu síðar 44 síður, og á síðast-
liðnum vetri komst það upp í
núverandi stærð, 52 síður. Og ef
ég má hrósa okkur ofturlítið,
eða reyndar samstarfsmönnum
mínum, því það er svo stutt síð-
an ég byrjaði að vinna hér, verð-
ur ekki annað sagt en að gott og
vel unnið efni hafi fylgt þessum
stækkunum. Nægir þar að benda
á Blaðamenn í bílahasar, þegar
GK tók sig til og hafði enda-
skipti á öllum umferðarreglum,
til þess að sjá hvernig lögregl-
unni yrði við; Mannraun í fer-
tugu bjargi, þegar VIKAN réðist
til „uppgöngu" í Eldey; Má bjóða
yður gull? þegar Jón B. Gunn-
laugsson freistaði þess að selja
saklausum vegfarendum gull
fyrir slikk, og þá náttúrlega ekki
sízt uppátækið með Þokur eftir
Jón Kára. Fleira mætti að sjálf-
sögðu nefna, en mér hefur verið
uppálagt að forðast þurrar upp-
talningar.
Það er dálítið fróðleg mynd,
sem verðbreytingarnar á blað-
inu sýna okkur. Fyrst kostaði
það 40 aura í lausasölu en með
fyrsta blaði í ágúst 1939 hækkaði
það verð upp í 45 aura. Á þess-
um tíma var blaðið 24 síður að
stærð. f febrúar 1941 hækkaði
það í 60 aura og ágúst sama ár
í 75 aura. f september 1942 varð
verðið 1,25 kr., og því verði hélt
blaðið til vors 1951, er það
hækkaði upp í 2,25 kr. Allan
þann tíma var VIKAN 16 síður.
Sama ár í ágúst hækkaði blaðið
í 2,50, og með fyrsta blaði árs
1954 í 3 krónur. f marz 1957 varð
hækkun í 5 krónur og það stóð
þangað til í september 1958.
Þessar hækkanir hafa verið
gerðar vegna vaxandi dýrtíðar,
því ekki stækkaði blaðið; hélt
fast við sínar 16 síður, þótt ein-
staka blað hin síðari árin væri
20 síður að stærð.
f september 1958 stækkaði
blaðið í 28 síður, og verðið
hækkaði upp í 10 krónur, vegna
vaxandi útgáfukostnaðar við
stækkandi blað og síminnkandi
verðgildi krónunnar. f apríl 1960
hækkaði blaðið í 15 krónur, en
var þá fyrir nokkru orðið 36
síður að stærð. Og fyrir réttu
ári hækkaði verðið í 20 krónur,
og hafði blaðið þá um hríð verið
44 síður, en stækkaði litlu síðar
í 52 síður, og nú hækkar það í
25 kr., af ástæðum sem öllum
eru ljósar.
Það er líka fróðlegt að fylgj-
ast með þróun forsíðu VIK-
UNNAR. Fyrst framan af, með-
an samninganna við Hjemmet
naut, voru tveggja lita teiknað-
ar heilsíðumyndir á forsíðu, en
síðan tóku við ljósmyndir.
Framan af voru það heilsíðu-
myndir, en á ritstjórnartíma Jóns
H. Guðmundssonar varð horfið
að því ráði að láta þær aðeins
ná yfir mismunandi mikinn
hluta forsíðunnar, en byrja grein
varðandi myndina á sömu síðu.
Gísli J. Ástþórsson breytti þessu
og tók aftur upp heilsíðumyndir
— oftast nær — og voru margar
fallegar forsíðumyndir í hans
tíð. Kápan var ævinlega prent-
uð á samskonar pappír og allt
blaðið, oftast í bláum lit, þangað
til G.J.Á. kom til sögunnar og
prentaði sínar myndir í svörtu
og hvítu, sem gaf miklu betri
myndaprentun.
Þegar Hilmar A. Kristjánsson
tók við VIKUNNI, hóf hann
þegar að láta prenta kápumyndir
í litum og vanda til þeirra. Voru
þær oftast teiknaðar til að byrja
með og flestar eftir Halldór
Pétursson, en fljótlega var horf-
ið til þess að nota góðar lit-ljós-
myndir á kápur og er það að
mínum dómi vel. Ekki var það
síður mikil framför, þegar farið
var að nota sérstakan mynda-
pappír í kápu blaðsins, en síðan
hefur útlit VIKUNNAR verið
með því bezta, sem gerist.
Eins og fyrr segir var VIKAN
lengst af prentuð í Steindórs-
prenti, og fylgdu ritstjórnar-
skrifstofurnar prentsmiðjunni
eftir, þegar hún skipti um hús-
næði. Fyrst eftir að Hilmar A.
Kristjánsson tók við blaðinu,
varð sú breyting á, að kápurnar
voru prentaðar í Prentsmiðju
Jóns Helgasonar og prentsmiðj-
unni Eddu, þar til fyrirtæki
Hilmars, HILMIR h.f., keypti
Herbertsprent og tók við prent-
uninni að fullu og öllu. HILMIR
h.f. hefur síðan unnið blaðið að
öllu leyti, og hefur tækjakostur
fyrirtækisins stöðugt farið vax-
andi og batnandi, til hagsbóta
fyrir lesendur blaðsins og þá,
sem að því vinna. Var það ekki
sízt búhnykkur, þegar Hilmar
stofnaði fyrirtækið Rafgraf og
keypti til þess fullkomna elek-
tróníska vél til þess að gera
myndamót, og hefur sú vél síðan
gert flest öll myndamót í blaðið
og allar litmyndir, þeirra á með-
al forsíðumyndirnar.
— VIKAN 44. tW.