Vikan - 17.10.1968, Blaðsíða 11

grimmilegar refsingar fyrir tiltæki sín: sá
síðarnefndi þoldi villimannlegar pyndingar,
en Drottinn á hinn bóginn lagði á Adam
og frú hans að hætti galdramanna. Og setti
svo kolgrimma varðengla með surtarloga
að vopni að gæta eilífa lífsins, sem hann var
á nálum um að maðurinn kæmist í. Þessi
varðhöld hafði hann að því er virðist aðeins
fyrir austan Eden. Kannski hefur hann
grunað að úr þeirri átt væri helst að vænta
þeirra spekimanna, sem gert gætu að engu
frumstæða bannhelgi hans.
Sem nærri má geta hefur þessi óhappa-
atburður oft orðið skáldum yrkisefni, og
mun Paradísarmissir Miltons hvað fræg-
astur af þeim kveðskap. Milton lýsir fagur-
lega friðsæld þeirri, sem hin fyrstu hjón
bjuggu við áður en djöfullinn kom í spilið:
Hjá þeim hoppuðu
hvers kyns jarðar
dýr og bestíur
með dansleik kátum ....
Þar stökk leikfullt ljón
og lambunga
í hraustum vaggar
hramm að gamni.
Áttu dans saman
igultanni,
tígris- og lýnxdýr
og leópardus.
Drykkur, spil og kaldsljó hundingjaandlit. Val-
höll þykir ef til vill heldur frumstæð paradís nú
á dögum, en hætt er viS að þessi manntegund
sætti sig dóvel viS hana, lítillega breytta f sam-
ræmi viS nútíma híbýlahætti og skemmtitækni.
Af stjórnmólahreyfingum hafa kommúnistar ver-
iS cdeigastir aS lofa mönnum jarSneskri para-
dís cg leiðtogar þeirra skipa í hugum aSdóenda
sinna svipað rúm og Jesús og MúhameS hjó
trúarbragðaflokkum þeim, er viS þá eru kennd-
ir. Hér marséra Kínverjar með Maó sinn.
VelferðarríkiS er eins konar paradís í augum
maigra lýðræðissinna, en öðrum færir það leiða
og tómleika. Þetta mun rótin að stjórnleysis-
hreyfingum þeim, er undanfarið hafa lótið á sér
kræla á Vesturlöndum, bítnikkum, hippum,
flower-Powers o. s. frv. Þeirra paradís er að
gleyma heiminum í kringum sig og njóta stund-
aránægju — næstum hvernig sem vera skal.
Það mun sannast mála að um enga per-
sónu hafi verið samansettur jafn mikill og
jafnframt leiðinlegur kveðskapur og himna-
föðurinn. Mikly betur hefur skáldunum tek-
izt upp þegar þeir ortu um andskotann, enda
e. t. v. fundið meira til skyldleika við hann.
Milton, púrítaninn blindi, er þar engin und-
antekning. Hvergi nær hann sér betur á
strik en þegar hann segir frá höggorminum,
þegar sá slæmi skálkur hefst handa við að
tæla Evu, og varla hefur Jón á Bægisá spillt
neinu í þýðingunni. Þannig lýsti Milton
orminum:
Stugghærður kambur
stóð á höfði,
augun glóðu
svo sem glóðarsteinn.
Glóaði af gulli
og sló grænku á,
hálsinn háttreistur
hringa á milli,
þeir irm foldarfax
fóru í bylgjum.
Gljáði sem glaðast
á gullspreklur hans,
en fofnir flaðrandi,
þar fljóðið gekk
slægða slunginni
sleikti tungu
fold, og flensaði
fótspor hennar.
Þegar liðið var fram á tíma kristninnar
og kaþólska kirkjan komin til sögunnar
með sína heimsmynd, þar sem enginn grein-
armunur var gerður á trú og raunvísindum,
var paradís að vísu bústaður manna í öðru
lífi, en engu að síður landfræðileg staðreynd.
Samkvæmt henni átti helvíti að vera í
jörðu niðri og inngangurinn til þess einhvers
staðar skammt frá Jerúsalem. Hinum megin
á yfirborði jarðarinnar reis geysihátt fjall í
sjö hjöllum, og var Eden á tindi þess. Þar
upp af tóku við himinhvelfin, sem að frá
skildum úthimninum voru níu talsins. En
á hæsta himni bjó sjálf heilög þrenning,
umkringd sveitum útvaldra. Frægustu lýs-
inguna á þessari paradís mun að finna í
Guðdómlegu kómedíu Dantes, en þar lýsir
Framhald á bls. 37.
41. tbi. VIKAN 11