Vikan - 17.10.1968, Blaðsíða 19

árið 1964 skyldi Lakonia sigla
tuttugu og fimm sinnum frá
Southampton suður í sól.
Tveimur dögum fyrir jóla-
kvöld, þegar Lakonia var hundr-
að og fimmtíu sjómílur frá
Madeiru, tilkynnti yfirloft-
skeytamaðurinn, Alexis Kaló-
grídis, upp í brúna: Eldur um
borð setjið slökkvitækin í gang!
Áhöfnin fór nú að taka til
höndunum, en senditækin voru
stillt á alþjóðlegu neyðarbylgj-
una og neyðarköllin bárust út í
geyminn: Kalógrídis sendi: SOS
SOS SOS GCDBR Ldkonia. Eld-
ur um borð. Erum norðaustur
af Madeiru og förum fram á
tafo.rlausa aðstoð. Nánari staðar-
ákvörðun fylgdi.
Loftskeytastöðvar hvarvetna
á Evrópuströnd náðu köllunum
og báðu öll næstödd skip að veita
aðstoð. Viðvörunarkerfi banda-
rískra kaupskipa gerði slíkt hið
sama, svo og strandvarnarlið
Bandaríkjanna. Innan fimmtán
mínútna frá útsendingu fyrsta
neyðarkallsins var heill floti á
leið til hins brennandi skips og
á fullri ferð.
Slys voru síður en svo ný bóla
um borð í Lakoniu. í jómfrú-
ferðinni 1930, en þá var sjálf
Vilhelmína drottning um borð,
lenti það í árekstri, svo að segja
má að ill yrði þess fyrsta ganga.
Og svo eldarnir sex sem upp
komu 1951, er fyrr var getið.
Áður er áætlun þeirrar ferðar
var lokið, sneri skipstjórinn við
til Amsterdam og afhenti skipið
sjólögreglunni. Og í fyrstu
skemmtiferð skipsins hafði út-
gerðin neyðzt til að endurgreiða
þriðjung fargjaldsins, þar sem
farþegarnir höfðu ekki orðið
aðnjótandi þæginda þeirra, sem
lofað var. Viðgerðum var ekki
lokið, málningin var sumsstaðar
blaut og í sölunum ömstruðu
pípulagningamenn og trésmiðir
með amboð sín.
Kalógrídis hélt neyðarköll-
unum ótrauður áfram og eldur-
inn breididst stöðugt út. Að
lokum kom kallið sem allir
höfðu óttast: SOS Lakonia —
þetta er síðasta kall okka.r —
get ekki verið hér lengur — taf-
arlaus hjálp nauðsynleg — yf-
irgefum skipið. Rödd Lakoniu
dó út, en þeim mun meira kvað
nú í ljósvakanum af viðræðum
skipanna, sem streymdu að til
aðstoðar.
Hið fyrsta á vettvang varð
brezka skipið Montcalm, nærri
fimm þúsund tonn að stærð.
Það sendi út að björgunarstarf-
ið yrði erfitt, þar eð vindurinn
yrði síhvassari. Þó var sjóhitinn
tiltölulega mikill, svo að þe r
sem flutu í sjónum áttu að geta
haldið í lífinu alllengi. Hve lengi
vildi skipstjórinn á Montcalm
ekki segja um. Næst kom á
vettvang Salta, rúmlega tólf
þúsund tonna argentínskt skip
og brezka farþegaskipið Strad-
heden, tæplega tuttugu og fjög-
ur þúsund tonn. Innan skamms
tilkynnti Montcalm í senditæk-
inu að tvö hundruð og fjörutíu
manns hefði verið náð upp á
það skip úr sjónum, en meðal
þeirra voru tólf dauðir. Strat-
hqden stóð sig enn betur, það
æmHBBBHHif I
hafði þá náð upp þrjú hundruð
manns, en af þeim voru „því
miður margir látnir.“ Stratheden
hvatti loftskeytastöðina á Kan-
aríeyjum til að útvega læknis-
hjálp.
Það næsta sem skeði var að
bandarísk flugvél af gerðinni
C-54 kom og hnitaði hringa yf-
ir brennandi skipinu. Flugmenn-
irnir komu auga á sjötíu og fimm
manns í viðbót; þeir börðust
fyrir lífinu í sjónum. Flugmenn-
irnir vísuðu Montcalm á þá og
björguðu þannig lífi þeirra.
Áhöfn flugvélarinnar var stein-
uppgefin, þegar hún kom aftur
til bækistöðvar sinnar nálægt
Madrid; hafði verið í loftinu í
tólf tíma samfleytt. Flugstjórinn
sagði svo frá:
— Við greindum bjarmann frá
eldinum í fimmtán sjómílna
fjarlægð og yfir því lá þykkur
reykjarmökkur. Við sáum fjölda
fólks á floti í sjónum. Lífsmark
varð ekki séð með þeim. En við
sáum líka fólk með björgunar-
belti sem veifaði til okkar.
Hræðilegast var að sjá gamla
konu, sem flaut í björgunarvesti
góðan spöl frá hinum. Hún
reyndi að veifa til okkar þegar
við flugum yfir hana. Við köst-
uðum niður fleka fyrir tuttugu
manns rétt hjá henni, en hún var
of máttfarin til að synda að hon-
um. Og þótt svo að hún hefði
komizt að flekanum, hefði hún
áreiðanlega ekki getað klifrað
um borð. Við fundum líka mann
sem hélt dauðahaldi í tréplanka.
Við köstuðum líka fleka til hans.
Flekinn lenti í sjónum í aðeins
þriggja metra fjarlægð frá mann-
inum, en hann gerði enga til-
rarrn til að komast upp á hann.
Maðurinn sem sá um að.
varpa niður flekanum, David
Berger, sagði svo frá:
— Ég man varla eftir öðru
en lítilli stúlku, sem lá í flot-
vesti ætluðu fyrir fullorðinn.
Hún var dáin. Ég varð frá mér
af hryllingi. Síðar sá ég annan
skipsbrotsmann veifa, og það
hressti mig svolítið. En aðstað-
an var vonlaus. Dauðir og lif-
andi flutu þarna í hræru hver
innan um annan. Þegar við flug-
um umhverfis brennandi skipið
sáum við eitthvað hundrað
manns,, sem eldurinn hafði kró-
að af aftur í. Það var ekkert
hægt fyrir þau að gera. Það var
hræðilegt!
Fleiri skip komu stöðugt til
aðstoðar: Mehdi, pakistanskt,
Gertrud Frizen, tuttugu þúsund
tonna olíuskip þýzkt, flutninga-
skipið Cabo Frio, bandaríska
farþegaskipið Rio Grande, annað
skip bandarískt að nafni Inde-
pendence, brezka flugvélamóð-
urskipið HMS Centaur, tuttugu
og tvö þúsund tonn og belgíska
skipið Charlesville, nærri ellefu
þúsund tonn. Yfir þessum flota
sveimuðu bandarískar vélar af
C-54 gerð, brezkar Shackletons-
vélar frá Gíbraltar og frönsk
þyrla. Móttökustöðvar voru
settar upp í Gíbraltar, Rabat,
Kasablanka, á Madeiru og Kan-
aríeyjum.
Eldurinn stóð nú hátt í loft
upp frá bógi Lakoniu og fram að
Framhald á bls. 31.
41. tbi. VIKAN 19