Vikan - 27.12.1991, Blaðsíða 88

TEXTI: GUÐNÝ P. MAGNÚSDÓTTIR / LJÓSM,: BINNI
Helmingur íslenskra
barna fær enga tón-
listarkennslu í grunn-
skólum landsins þó það hljóti
að teljast bæði eðlilegur og
mikilvægur þáttur í uppeldi
þeirra. Með þeim öru breyting-
um sem hafa átt sér stað í ís-
lensku þjóðfélagi síðustu ár
hefur dregið stórlega úr söng-
iðkun á heimilum og því er svo
komið að sum börn kunna
hvorki algengustu lög né texta.
Hinn almenni kennari hefur í
flestum tilfellum litla menntun
til að bæta úr þessari brotalöm
enda hafa þeir margir farið í
gegnum nám í grunnskóla og
menntaskóla án nokkurrar
kennslu í tónlist. Því getur svo
farið að söngiðkun, sem eitt
sinn var svo rík meðal þjóðar-
innar, muni deyja út. Til að
ÁR SÖNGSINS:
KUNNA HVORKI
LÖG NÉ TEXTA
Viðtal við Þórunni Björnsdóttur, formann tónmenntakennarafélags íslands
koma i veg fyrir að svo verði
hefur Tónlistarbandalag ís-
lands nú hrundið af stað átaki
til að vekja athygli á þessum
vanda og reyna með því að
stsuðla að aukinni söngiðkun
meðal þjóðarinnar. Vikan leit-
aði til Þórunnar Bjömsdóttur, for-
manns Tónmenntakennara-
félags Islands, og innti hana
eftir aðdraganda og fram-
kvæmd árs söngsins.
Hugmyndin að ári söngsins
er upphaflega komin frá Elíasi
Davíðssyni tónmennta-
kennara. Honum hefur eins og
öðrum tónlistarkennurum ver-
ið Ijóst að það er víða pottur
brotinn í tónlistarkennslu og
söngiðkun hér á landi. Fyrir
nokkrum árum var gerð könn-
un sem leiddi i Ijós að um 50
prósent skólabarna njóta
engrar tónlistarkennslu innan
grunnskólans, þó að tónmennt
sé ein af skyldunámsgreinunum.
Þetta ástand hefur ekki lagast
nema síður sé. Tónlistarmenn
vilja vekja athygli á þessari
brotalöm í íslensku þjóðfélagi
og um leið gera átak til bóta.
Þannig er ár söngsins tilkomið.
Það er mikilvægt að ráðamenn
þjóðarinnar, stjórnendur
grunnskóla og tónlistarskóla
og reyndar allir aðrir geri sér
grein fyrir ástandinu og hjálpi
okkur að axla þessa ábyrgð.
Það hefur enginn leyfi til að
hlunnfara helming íslenskra
skólabarna um jafneðlilegan
þátt í uppeldinu og tónlistar-
kennslu.
KUNNA HVORKI LÖG
NÉ TEXTA
Það hefur komið í Ijós að inn-
an grunnskólans eru mörg
börn sem kunna hvorki al-
gengustu lög né texta. Ástæð-
urnar eru án efa margar en lík-
lega hefur sjónvarpið aö stór-
um hluta til tekið að sér hlut-
verk foreldranna til dæmis
hvað varðar aö segja börnun-
um sögur og syngja með
þeim. Það væri kannski rétt að
við leituðum enn frekar til sjón-
varpsins um hjálp í þessu efni.
Stundin okkar er nú einmitt að
kenna þeim ýmsa söngva og
vonum við að það skili árangri.
Önnur ástæða er án efa sú
að þorri almennra kennara er
hættur að syngja með börnun-
um. Hér áður fyrr tíðkaðist að
börn væru látin syngja í upp-
hafi hvers skóladags en því
miður hefur sá siður víða verið
aflagður. Ef til vill er þetta
skiljanleg þróun þar sem þeir
kennarar sem hafa útskrifast á
síðastliðnum árum hafa sumir
hverjir hvorki hlotiö tónlistar-
kennslu í grunnskóla né í
menntaskóla og því miöur ekki
nægilega í Kennaraháskólan-
um. Það er staðreynd að
kennarar eru nú mun verr
undirbúnir tónlistarlega séð en
fyrir nokkrum áratugum. Öllum
hlýtur aö vera Ijós nauðsyn
þess að úr þessu verði bætt
hið fyrsta.
HVAÐ ER SVO GLATT
Síðasta vetur gerðum við
óformlega könnun á því hvaða
íslensk lög fólk teldi að allir
landsmenn ættu að kunna.
Rúmlega þúsund manns voru
beðnir um að nefna tíu lög og
í yfir 90 prósent tilfella voru
menn sammála um lög eins og
Á Sprengisandi, Öxar við ána
og Nú er frost á Fróni.
Könnunin náði til nemenda og
kennara tveggja grunnskóla,
eins fjölbrautaskóla og tveggja
vinnustaða. Það er Ijóst af
niðurstöðum könnunarinnar
að gömlu góðu lögin standa
(slendingum næst hjarta.
Unga fólkið reyndist mun þjóð-
legra en það eldra því undan-
tekningalítið setti það þjóð-
sönginn í fyrsta sæti. Ég valdi
síðan þau lög sem flest at-
kvæði hlutu og bætti við nokkr-
um perlum þannig að úr varð
nokkuð heildstætt lagasafn.
Lögin koma út í tveim
heftum, annað fyrir söng ein-
göngu en hitt fyrif pianó og
söng. Útsetningarnar eru léttar
og ættu því að nýtast flestum.
Það er von mín að með því að
gera lögin aðgengileg fólki á
þennan hátt aukist söngiðkun
til muna. Einnig vona ég að
lögð verði aukin áhersla á að
kenna undirleik laganna í tón-
listarskólum því mér hefur
virst að þrátt fyrir nokkurra ára
nám á hljóðfæri séu fæstir
nemendur færir um að leika
undir söng. Að hluta til er skýr-
inga á þessu að leita í þvi að
nemendur tónlistarskólanna fá
sjaldan að leika eftir eyranu.
Einnig væri gaman og um leið
mikilvægt að samstarf og
samvinna næðist með grunn-
skólum og tónlistarskólum en
allt of lítið hefur reynt á slíkt
með þessum tveimur stofnun-
um. Til að bæta úr því ætlum
við að reyna að koma á sam-
starfsviku i byrjun marsmán-
aðar og fá þá nemendur og
kennara tónlistarskólanna til
að heimsækja grunnskólana
og leika undir söng þannig að
úr verði ein allsherjar söng-
vika. □
▲ Þórunn
Björnsdótt-
ir ásamt
nokkrum
nemendum
sínum sem
hún þjálfar
í kórsöng
auk þess
að veita
þeim al-
menna tón-
mennta-
kennslu.
88 VIKAN 26. TBL.1991